ادبیات دفاع مقدس همه دنیا را تحت تاثیر قرار خواد داد

به گزارش خبرگزاری دفاع مقدس، دکتر محمد رضا سنگری دراولین نشست تخصصی ادبیات دفاع مقدس که در خانه هنرمندان برگزارشد، اظهار داشت: در عرصه ادبیات دفاع مقدس یک عرصه تازه به نام ادبیات مقاومت باز شده که رنگ و بوی جهانی دارد. ادبیات مقاومت جای پژوهش و تحقیق و بررسی بسیاری را دارد و در این حوزه هر چه پیش تر می رویم این عرصه برای ما باز ترو فراخ تر خواهد شد. این عرصه ای  است که می تواند عرصه های جهانی شعر و ادب  را در نوردد و همه دنیا را تحت تاثیر قرار دهد.

معمولا در این نوع ادبیات از واژه "شعر بیداری اسلامی جهانی" استفاده می کنند اما من تاکید دارم که در این مورد از واژه "شعر بیداری جهانی اسلامی" استفاده کنم که بسیار رساتر و بهتر این مفهوم را به ذهن مخاطب متبادر می کند.

شعر بیداری جهانی اسلامی ویژگی هایی دارد که این ویژگی ها را می توان به شرح زیر نام برد. اولین ویژگی بهره وری و استفاده از باور و اندیشه ظهور است که نگاه آن به سمت آینده و فردای روشن است و فردایی سپید را  برای جامعه اسلامی و همه دنیا نوید می دهد.

قبل از انقلاب ادبیاتی که در ایران وجود داشت ادبیات یاس و ناامیدی بود، مثلا نیما در شعری می گوید: می تراود مهتاب / می درخشد شب تاب/ نیست یک دم شکند خواب به چشم کس و لیک/ غم این خفته ی چند/ خواب در چشم ترم می شکند/ نگران با من استاده سحر/ صبح می خواهد از من/ کز مبارک دم او آورم این قوم به جان باخته را/ بلکه خبر / در جگر لیکن خاری/ از ره این سفرم می شکند/ نازک آرای تن ساق گلی/ که به جانش کشتم/ و به جان دادمش آب/ ای دریغا به برم می شکند/ دست ها می سایم/ تا دری بگشایم/ بر عبث می پایم/ که به در کس آید/ در و دیوار به هم ریخته شان/ بر سرم می شکند/ می تراود مهتاب / می درخشد شب تاب/ مانده پای آبله از راه دراز/ بر دم دهکده مردی تنها/ کوله بارش بر دوش/ دست او بر در، می گوید با خود:/ غم این خفته ی چند/ خواب در چشم ترم می شکند.

معنا و مفهوم این شعر و شعرهایی از این دست که در زمان قبل از انقلاب گفته می شد ترویج یاس و نا امیدی و تیرگی است. در ادبیات قبل از انقلاب کلماتی مانند "زمستان" ، "تاریک"، "بن بست" و... کلمات کلیدی و مسلط هستند و در اغلب اشعار به کار برده می شدند یاس و ناامیدی را ترویج می کردند.

اما این فضا با وقوع انقلاب تغییر می کند و نام کتاب ها تبدیل می شود به سرود سپیده، طلوع صبح و.... که این مساله نشان دهنده این است که روح امید به جامعه دمیده و تزریق شده است و خاستگاه اصلی این نگاه باور به ظهور و باور به داشتن فرداهایی بهتر است.

دومین خصوصیت "شعر بیداری جهانی اسلامی" پیوند این شعر و ادبیات با عاشورا است. عاشورا فرهنگی است که هر روز زنده تر از قبل روحی تازه در کالبد پیروان خود می دمد . یکی از شاعران گرانقدر انقلاب در این رابطه می گوید: پیــــــکارعلیه ظالمان پیشه مــــاست/ جان در ره دوست دادن اندیشه ماست/ هرگــــــز ندهیم تــــــن بـــه ذلت هرگز/ در خــــون زلال کربلاریشه ماست.

سومین خصوصیت "شعربیداری جهانی اسلامی" مساله ضد استکباری بودن آن است. انقلاب ما از همان ابتدا در موضع ضد استکباری قرار گرفت و این موضع را به ادبیات و شعرتسری داد. در دوران جنگ ما می گفتیم "جنگ جنگ تا پیروزی" اما امام(ره) فرمودند "جنگ جنگ تا رفع فتنه درعالم". این نشان می دهد که اندیشه استکبارستیزی امام راحل بسیار فراتر از جغرافیای این سرزمین عمل می کرد و یک تفکر جهانی بود که همه جهان را در بر می گرفت.

چهارمین خصوصیت "شعر بیداری جهانی اسلامی" تاثیر رخدادهای مولود انقلاب در ادبیات دفاع مقدس و جنگ است. مولودی مثل جنگ که حاصل و برآمده از انقلاب اسلامی ایران است و بدون این انقلاب معنی و مفهوم ندارد و همین طور زنجیره ای از حوادث ریز و درشت که در منطقه اتفاق می افتد و همه آنها برگرفته از انقلاب اسلامی ایران است و بدون این انقلاب این اتفاقات به هیچ وجه روی نمی داد.

شاعران به دلیل احاطه ای که بر پیرامون خود دارند و رابطه عمیقی که با جهان پیرامون خود برقرار می کنند می توانند وقوع حوادث را پیش بینی کنند. همان طور که شاعران قبل از انقلاب وقوع انقلاب را پیش بینی کرده بودند شاعرانی که در حال حاضر شعر می گویند هم در شعرهایشان وقوع تغییرات را پیش بینی و پیش گویی می کنند. علی معلم وقوع انقلاب را اینچنین پیش بینی می کند : زمین هیزمکش قوزی است، قوزی مثل باعورا / زمان آبستن روزی است، روزی مثل عاشورا... / زمین افسردة کوری است، کوری مثل باعورا / زمان آبستن شوری است، شوری مثل عاشورا... / زمین آلودة ننگی است، ننگی مثل باعورا / زمان آبستن جنگی است جنگی مثل عاشورا (زمان آبستن روزی است...)

سلمان هراتی که به اعتقاد من به درجه حکمت رسیده است در شعری  وقوع تغییرات را چنین پیش بینی می کند:  یک شاخه گل محمدی / با شدتی شگفت / در برودت سینا شکفت /چندان که هفت ستون سیمانی فرو ریخت /و دیکتاتورها/ سر گیجه گرفتند / نظامیان/ جهت پیشگیری طوفان/ امواج را / در سواحل نیل بازرسی می کنند/ اما در تقدیر آمده است / این بار چون گذشته / صندوق حادثه / در اطراف دستهای امین آسیه /  لنگر می گیرد / پلیس / بین گل محمدی و مردم / دیوار می کشد/ و نمی داند که / نیل به بلعیدن فرعونان / عادت دارد/ آه.../ بر موجهای نیل / صندوق حادثه را ...

شعر مقاومت چند بعد دارد که اولین بعد آن دعوت به پایداری و تحمل سختی ها است. الگوی این ادبیات کربلا است. در ادبیات 35 سال گذشته فلسطین نشانی از کربلا دیده نمی شود ولی امروز به برکت انقلاب اسلامی ادبیات عرب دچار تغییر و دگرگونی شده و کربلا نقشی بسیار پر رنگ در این ادبیات دارد.

دومین بعد شعرمقاومت که در حال حاضر در اشعار شاعران دیده می شود توصیف و ستایش جانبازان و شهیدان است. ستایش رهبران مبارزه از دیگر ابعاد این شعر است و همین طورخاموشی وستم پذیری شیوخ عرب.