6 فیلم تازه نفس دفاع مقدس در جشنواره فجر

روزهای زندگی، آخرین خاطره خوب

 

 جشنواره سیام فیلم فجر با اهدای جایزه بهترین کارگردانی به «روزهای زندگی» به کار خود پایان داد؛ فیلمی به کارگردانی پرویز شیخ طادی و با تهیهکنندگی سعید اسدی که ساخت آن با مشکلات زیادی روبهرو شده بود.

 

«روزهای زندگی» در جشنوارهای که محمد خزاعی دبیری آن را بر عهده داشت توانست جوایز متعددی را به دستآورد و نشان دهد که هنوز هم میتوان با سینمای دفاع مقدس، در جشنواره فجر حرفی برای گفتن داشت.

 

در این جشنواره «ملکه» نیز حضور داشت. دیگر فیلم مهم دفاع مقدسی در جشنواره سیام به کارگردانی «محمدعلی باشه آهنگر» بود که به رغم گرفتن دو سیمرغ، هیچ وقت کارگردانش از نتایج داوریهای جشنواره راضی نبود. فیلم باشه آهنگر حتی از سوی منتقدان فیلم نیز با ایرادات زیادی روبهرو شد. مهمترین ایراد این بود که «ملکه» فیلمی ضد جنگ است نه دفاع مقدسی و این تفاوت ماهوی فیلم باعث شد بسیاری از کسانی که این فیلم را تماشا کردند نتوانند با آن ارتباط برقرار کنند. اما «شور شیرین» ساخته جواد اردکانی که به بخشی از زندگی سردار شهید محمود کاوه میپرداخت، شروعی بود برای گرایش سینمای ایران به تولید فیلم درباره فرماندهان شهید دفاع مقدس. ادامه این روند را در «زیباتر از زندگی» انسیه شاه حسینی و نیز فیلم «چ» به کارگردانی ابراهیم حاتمیکیا میبینیم. «شور شیرین» در چند بخش نامزد دریافت سیمرغ شد و توانست به طور مشترک با فیلم «در انتظار معجزه» سیمرغ زرین دبیر جشنواره را از آن خود کند.

 

موفقیتهای این سه فیلم را میتوان آخرین درخششهای سینمای دفاع مقدس، در آسمان سینمای ایران دانست.

 

وعده ۱۰ درصدی

 

مهرماه سال گذشته کرمان میزبان دوازدهمین جشنواره بینالمللی فیلم مقاومت بود؛ جشنوارهای که ابتدا با نام جشنواره فیلم دفاع مقدس آغاز به کار کرده بود اما به دلیل گستردگی موضوع مقاومت، به جشنواره فیلم مقاومت تغییر نام داد. دوازدهمین دوره این جشنواره با دبیری محمد خزاعی برگزار شد. این بار «ملکه» توانست جوایز مهم جشنواره را از آن خود کند تا شاید بیمهری که در فجر به آن شده بود به نحوی جبران شود و باشه آهنگر با دلگرمی بیشتر به سراغ تولید فیلم جدیدش که باز هم در حال و هوای دفاع مقدس است، برود.

 

در اختتامیه این جشنواره، جواد شمقدری رئیس وقت سازمان سینمایی طی سخنانی به اهمیت سینمای دفاع مقدس پرداخت و گفت: «یکی از واقعیتهای تلخی که در عرصه سینمای دفاع مقدس رخ داد به سال ۷۶ و هنگام روی کار آمدن دولت اصلاحات برمیگردد. در این دوران تیر خلاص به سینمای دفاع مقدس زده شد و این سینما دیگر نتوانست به دوران فعال و پرتلاش خود بازگردد.»

 

وی ادامه داد: «شاید در ۱۰ سال گذشته به طور متوسط مثلاً سالی دو فیلم با مضمون دفاع مقدس در کشور تولید شده اما این تعداد با توجه به ظرفیت بالای سینمای دفاع مقدس، خیلی کم است. این در حالی است که خود دفاع مقدس به مثابه گنجینه گرانبهایی از نظر شخصیتپردازی، قصهپردازی، تولید درام و جذابیتهای ذاتی تماشاگر است.»

 

رئیس وقت سازمان سینمایی گفت: «سینمای دفاع مقدس میتواند سینمای ایران را به نقطه آرمانی خود برساند.» وی ادامه داد: در برنامهریزیهای ما حداقل ۱۰ درصد تولید فیلم دفاع مقدس لحاظ شده و هم اکنون هفت اثر در این ژانر آماده نمایش است و پنج فیلم نیز در عرصه مقاومت بینالملل در آستانه تولید قرار دارد.»

جشنواره مقاومت با وعده تولید ۱۰ درصدی سینمای دفاع مقدس به پایان رسید. اما درست چند ماه بعد و در جشنواره سی و یکم فیلم فجر، کمبود فیلمهای دفاع مقدسی نشان داد که برنامهریزیهایی که شمقدری از آنها نام میبرد حداقل در کوتاه مدت جواب نداده است. در جشنواره سی و یکم فیلم فجر، سینمایی دفاع مقدس عملاً نماینده درخوری نداشت. «خاکستر و برف» ساخته روحالله سهرابی که به زندگی شهید داوود منصوری میپرداخت و «زیباتر از زندگی» فیلم ضعیفی از انسیه شاهحسینی که به زندگی شهید علمالهدی پرداخته بود، در بخش مسابقه حاضر بودند که توفیقی به دست نیاوردند.

 

جشنواره سی و یکم در میان توجه بیش از حد سینمای ایران به مسائل برونمرزی چون افغانستان و عراق، به کار خود پایان داد.

 

این ۶ فیلم تازه نفس

 

اما جشنواره سیودوم که درست یک هفته تا آغاز به کار رسمی آن باقیمانده است، میزبان ۱+۵ فیلم دفاعی مقدسی است. آماری که حداقل در چند دوره اخیر جشنواره بیسابقه بوده است. فیلمهایی که ممکن است از هم اکنون احتمال به دست آوردن چند سیمرغ را برای آنها رزرو شده دانست. پنج فیلمی که هم اکنون حضورشان قطعی شده است، عبارتند از «چ»، «مهمان داریم»، «پنجاه قدم آخر»، «شیار ۱۴۳» و «رنج و سرمستی». با توجه به وعده دبیر جشنواره فجر مبنی بر انتظار جشنواره برای حضور فیلم «معراجیها» این فیلم نیز به احتمال قوی ششمین فیلم دفاع مقدسی امسال خواهد بود.

 

ابراهیم حاتمی کیا امسال با «چ» به جشنواره فجر آمده است. این کارگردان کهنهکار سینمای دفاع مقدس، چند سالی بود که توجه خود را معطوف به سوژههای اجتماعی کرده بود. «دعوت» و «گزارش یک جشن» هیچ شباهتی به فیلمهایی چون «بوی پیراهن یوسف» یا «برجمینو» نداشتند و دوستداران سینمای دفاع مقدس در انتظار بازگشت حاتمیکیا به تولید آثاری در ژانر دفاع مقدس بودند. این انتظار امسال به سر رسیده است.

 

 «چ» که با نام «چمران» نیز شناخته میشود به زندگی شهید چمران میپردازد. آن طور که در معرفی فیلم آمده «چ» قرار است روایت دو روز زندگی شهید چمران باشد. «پنجاه قدم آخر» دومین تجربه کیومرثپور احمد، در ژانر دفاع مقدس است. «اتوبوس شب» فیلمی با بازی مرحوم خسرو شکیبایی اولین تجربه پوراحمد در حوزه دفاع مقدس بود.

 

 «مهمان داریم» به کارگردانی محمدمهدی عسگرپور است، در خلاصه داستان منتشر شده از این فیلم آمده است: درباره پدر و مادری است که سه فرزندشان شهید شدهاند و تصمیم میگیرند تنها پسر جانباز خود را از آسایشگاه به خانه منتقل کنند. خبر آمدن یک میهمان گرانقدر، کارهای زمینمانده و دلشوره پذیرایی، دغدغه پیش روی آنهاست. «رنج و سرمستی» اولین تجربه کارگردانی جهانگیر الماسی است. فیلمبرداری «رنج و سرمستی» همراه حواشی نیز بود، از بازدید محمود احمدینژاد رئیسجمهور وقت از پشت صحنه فیلم گرفته تا ادعای یک نویسنده مبنی بر کپی بودن فیلمنامه «رنج و سرمستی» از فیلمنامهای به نام «یأسهای پنهان.» «شیار ۱۴۳» دیگر فیلم حاضر در جشنواره امسال است که رسیدنش به جشنواره با دشواریهایی همراه بود.

 

این فیلم که به کارگردانی نرگس آبیار تولید شده است، داستان انتظار یک مادر شهید برای روشن شدن سرنوشت فرزندش را روایت میکند. «معراجیها» جدیدترین فیلم مسعود دهنمکی که نام فیلمش اسم سگانه پر فروش «اخراجیها» را در اذهان تداعی میکند. «معراجیها» قرار است هم در قالب فیلم سینمایی و هم سریال تلویزیونی تولید شود. این فیلم به دلیل حادثه انفجار در پشت صحنه آنکه منجر به کشته شدن پنج تن از عوامل فیلم شد، خبرساز شد. در آخرین روزهای فیلمبرداری «معراجیها» در شهرک سینمایی دفاع مقدس، بر اثر انفجار موادی که قرار بود در جلوههای ویژه فیلم به کار برده شوند، جواد شریفیراد مدیر باسابقه جلوههای ویژه سینمای ایران به همراه چهار تن از همکارانش جان خود را از دست دادند. این حادثه ناگوار باعث ایجاد وقفه در تولید فیلم شد اما علیرضا رضاداد قول مساعد داد تا جشنواره منتظر رسیدن «معراجیها» بماند.

 

حضور این شش فیلم میتواند دوباره چرخهای سینمای دفاع مقدس را به حرکت در آورد مخصوصاً اینکه امسال کارگردانان جوانی که در حال تجربه ژانر دفاعمقدس هستند میتوانند خود را در رقابت با یکی از کهنهکارهای سینمای دفاع مقدس محک بزنند.