موسیقی ترکمن ها برای ماه مبارک رمضان بسیار خاص و منحصر به فرد است
هوشنگ جاوید درگفتگوی اختصاصی با خبرگزاری دفاع مقدس گفت : ایرانیها پیش ازاسلام نیزیکتاپرست بودند و در روزهایی از سال از خوردن بعضی خوردنیها پرهیز میکردند اما روزه نمیگرفتند . با ورود اسلام به ایران و واجب شدن روزه، بحث بیدار کردن مردم برای خوردن سحری و خواندن نماز صبح پیش می آید و راهکاری که برای این کاردرنظر گرفته می شود این است که همانند سپاهیان بر طبل بکوبند و با این روش مردم را برای نماز و خوردن سحری بیدار کنند.
وی افزود: رسم "نقاره زنی" برای رؤیت هلال درایران به پیش ازاسلام برمیگردد. ایرانیها ابتدای هر ماه "نقاره "میزدند تا رسیدن ماه تازه را خبر دهند؛ درشاهنامه فردوسی ۱۸ بار به نقارهزنی اشاره شدهاست. پس از اسلام این رسم به گونهای دیگر ادامه پیدا کرد وعلاوه بر" نقاره زن ها" "چاووش خوان ها" هم آمدن ماه رمضان را نوید میدادند.
نویسنده کتاب "موسیقی رمضان در ایران " اذعان داشت: دو یا سه روز قبل از فرارسیدن ماه رمضان "چاووش خوانها" به خیابانها میرفتند و آمدن ماه رمضان را نوید میدادند تا مسلمانان خود را برای چنین ماهی آماده کنند وغیرمسلمانها تظاهر به روزه خواری نکنند. همین "چاوشخوانها" سه روز آخر ماه رمضان، "الوداع خوانی" میکردند و به استقبال ماه شوال میرفتند.
جاوید ادامه داد: تا ۵۰ سال پیش در گوشه و کنار ایران موسیقی ویژه ماه رمضان داشتهایم. موسیقی رمضان همواره در ایران فعال و پابرجا بود تا اینکه همزمان با روزگارپهلوی اول "نقاره زنی" ممنوع شد وروضه خوانی تعطیل گردید؛ اینگونه بود که خانهها یک اتاق خود را به روضه خوانی اختصاص دادند ومنبری ساختند که نشاندهندهٔ پایداریشان درحفظ دین وهنر دینی بود.
نویسنده کتاب " آخرین خنیاگر" تصریح کرد: ایرانیان مسلمان یک تا سه روز پیش از رویت هلال ماه رمضان به پیشواز این ماه می رفتند. به همین دلیل، یک ساعت به اذان صبح مانده به بام خانه خود می رفتند و اذان می گفتند و مردم را به صلوات فرستادن دعوت می کردند. این گونه آوازها، اغلب در چهارگاه اجرا می شد و گونه ای چاووش خوانی بود. بعدها سحرخوان ها، علاوه بر آواز، نقاره هم می نواختند تا حنجره شان دمی بیاساید.
وی افزود: مناجات خوانی، اذان گفتن و دعا خواندن بخش های دیگری بود که به وقت سحر، یکی پس از دیگری اجرا می شد و اینها همه تمهیداتی بود که ایرانیان در گذشته برای بموقع بیدار کردن مومنین از خواب اندیشیده بودند.
نویسنده کتاب "مناقب خوانی (موسیقی قدسی ، مذهبی و آیینی ایران)" اظهار داشت : موسیقی رمضان در میان اقوام مختلف ایران از گوناگونی و ویژگیهای خاص خود برخوردار بودهاست؛ جز مردم لرستان که موسیقی ویژهٔ رمضان ندارند، خراسانی ها و کرمانی ها و بوشهری ها وکردها و آذربایجانی ها موسیقی خاص خود را برای این ماه دارند. برای مثال، هنوز در بخشهایی از خراسان و شهداد کرمان ، نقاره زنی اجرا میشود و دربوشهر، آیینی در سحرگاه وجود دارد به نام "دُمدُم سحری" که هنوز هم زنده و جاری است.
هوشنگ جاوید تاکید کرد: ترکمن ها نیز موسیقی ویژه خود را دارند. به گفتهٔ "طواق سعادتی "- یکی ازبخشی های ترکمن- از مشهورترین قطعاتی که همواره درماه رمضان در میان ترکمنها شنیده و اجرا میشود، قطعهٔ "محمد رسولالله" است که شعر آن را"مختوم قلی فراغی" سرودهاست؛ صدقه دادن از رسومی است که همراه با شنیدن این نغمه دربین ترکمنها جا افتاده است. علاوه بر این، دو قطعهٔ دیگر با عنوان "قرآن" و "گناه بندگان را ببخش" از دیگر نغمه هایی هستند که ماه رمضان درمیان ترکمنها رواج دارد؛ گرچه این قطعات نیز چون دیگر آواهای بخشیهای ترکمن به مرور زمان به فراموشی سپرده میشوند.
