رسانه‌ها به برخی آسیب‌های اجتماعی مشروعیت بخشیده‌اند

به گزارش خبرنگار اجتماعی دفاع پرس، نشست گفت‌وگوی علمی با موضوع نقش هنر و رسانه در کاهش آسیب‌های اجتماعی صبح امروز در بسیج صدا و سیما برگزار شد.

دکتر «سهیلا صادقی فسائی» عضو هیات علمی دانشگاه تهران و جامعه شناس در این نشست بیان داشت: مطالعات نشان می‌دهد که هر فرد در کشورمان به طور متوسط 30 تا 40 ساعت به تماشای تلویزیون می‌پردازد که این میزان ساعت معادل کار فرد در هفته است. از این رو تلویزیون و رسانه ملی و سایر رسانه‌ها نقش مهم و اساسی در زندگی ما دارند.

وی در ادامه به کارکرد رسانه‌ها اشاره کرد و گفت: کنترل اجتماعی، انتقال فرهنگ و جامعه پذیری، تغییر عقاید و باورها، همدل کردن مردم با یکدیگر و بر هم زدن قشربندی‌های اجتماعی برخی از این کارکردها هستند.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران در خصوص کارکرد انتقال فرهنگ تصریح کرد: متاسفانه رسانه‌ها در انتقال فرهنگ بومی به خوبی عمل نکرده‌اند و بیشتر منتقل کننده فرهنگ غربی بوده‌اند. فیلم‌ها و سریال‌هایی نیز که ساخته می‌شوند، بیشتر به زندگی طبقات بالای جامعه می‌پردازد و نمایشی از زندگی اکثریت جامعه نیست و جامعه را سیاه‌تر از آنچه است نیز بازنمایی می‌کنند.

صادقی با انتقاد از نمایش غیرواقعی از جامعه غرب توسط رسانه‌ها، خاطرنشان کرد: رسانه‌ها به گونه‌ای جامعه غرب را نمایش داده‌اند که انگار تمامی فرصت‌ها و آرزوها در آن سرزمین‌هاست. آمریکا که نماد برتر غرب است، امروز با آسیب‌های اجتماعی بسیاری دست و پنجه نرم می‌کند.

وی اضافه کرد: ما منکر وجود آسیب‌ها در جامعه‌مان نیستیم اما فرصت‌های بسیار خوبی در کشور وجود دارد. برخی به جای اینکه به بیان این فرصت‌ها و دستاوردها بپردازند تا امید در جامعه رشد یابد، با نمایش این آسیب‌ها تلاش دارند بگویند که نظام به شکست خواهد رسید.

این جامعه شناس تاکید کرد: رسانه‌ها برای کسب درآمد به تبلیغ فرهنگ مصرف گرایی می‌پردازند و این مصرف گرایی شامل زمینه‌های آموزشی نیز می‌شود که خسارت‌هایی را برای جامعه به همراه دارد.

 

صادقی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به رابطه رسانه و مسائل اجتماعی پرداخت و گفت: رسانه‌ها توانایی تسریع و فراهم‌ سازی دسترسی به مسائل اجتماعی را دارند مانند گورخوابی؛ همچنین رسانه‌ها قابلیت برساخت سازی برای موضوعات اجتماعی دارند و آن را عمومیت ببخشند به مانند ازدواج سفید، جشن طلاق و جشن روز ولنتاین.

 

وی گفت: رسانه‌ها خود نیز می‌توانند به مساله اجتماعی تبدیل شوند که این مورد در شبکه‌های ارتباطات جمعی بیشتر دیده می‌شود. اگر رسانه‌ها به مانند آینه صاف و نه محدب و مقعر عمل کنند و به تامین دموکراسی با تسهیل گرایی در گفتمان عقلانی در فضای عمومی بپردازند و شهروندان به تماشاچیان منفعل تبدیل نشوند، آسیب‌های اجتماعی کاهش می‌یابد. رسانه‌ها باید همواره شفافیت و عقلانیت را در دستور کار خود قرار دهند.

 

این جامعه شناس در ادامه به موضوع ازدواج سفید و پرداختن بی مورد رسانه‌ها به این موضوع پرداخت و خاطرنشان کرد: ادعا این است که 30 درصد از جوانان به صورت پارتنری و ازدواج سفید زندگی می‌کنند در صورتی که این آمار واقعی نیست. اگر ازدواج سفید است باید در جامعه دیده شود. ضمن اینکه این نکته را باید در نظر بگیریم که کج روی در ارتباطات، ازدواج سفید محسوب نمی‌شود و تقاوت دارد. ازدواج سفید ادبیاتی است که از غرب وارد ادبیات ما شده است.

 

وی اضافه کرد: این آسیب به واسطه اینکه در رسانه‌ها بارها و بارها مطرح شده است تبدیل به یک برساخت شده است و به آن مشروعیت بخشیده شده است. ایدز و ازدواج سفید، موضوع اجتماعی هستند و مساله اجتماعی نیستند. امروز گرانی و بیکاری یک مساله اجتماعی هستند. مساله اجتماعی در گروه‌ها، زمان‌ها و مکان‌های متقاوت، فرق دارد.

 

صادقی در خصوص جرایم خشن گفت: جرایم خشن به وقوع پیوسته در کشور ما تنها 3 تا 7 درصد کل جرایم را شامل می‌شود اما دیده می‌شود که در فیلم‌ها به این دسته از جرایم بسیار پرداخته می‌شود.

 

این جامعه شناس گفت: امروز بحث مدلینگ به یک مساله اجتماعی تبدیل شده است و لازم است رسانه‌ها به آن بپردازند و مدلینگی، جرمی در حال رشد در کشور است.

 

وی در پایان از رسانه‌ها خواست که با کارشناسان در بخش‌های مختلف به خصوص بخش اجتماعی که بیشتر این کارشناسان در دانشگاه‌ها هستند بیشتر ارتباط داشته باشند تا به واقعیت‌های اجتماعی بپردازند.

 

انتهای پیام/211