بازتاب انقلاب اسلامی در روایت‌های داستانی

ادبیات بازتاب اندیشه‌ها، احساسات و عواطف نویسنده است که از رویدادها و حوادث پیرامون خود آن را به مخاطب منعکس می‌کند. با توجه به اینکه حوادث و اتفاقات ناب و سوژه‌های بکر، جانمایه ادبیات داستانی است و انقلاب‌ها ذاتاً منبع این نوع سوژه‌ها هستند، بالطبع نویسندگان به مدد آنان آثار متنوع و متعددی خلق می‌کنند.

در عرصه ادبیات داستانی امروز کشور ما اگر از چند مورد داستانی که در اوایل پیروزی انقلاب اسلامی چاپ و منتشر شده است، بگذریم و با دقت و حوصله به داستان‌های بلند و کوتاه چاپ شده بنگریم آن دسته از آثار داستانی متاثر از انقلاب هستند که نویسندگان آنها هم به طور مستقیم از انقلاب تاثیر گرفته اند. اگرچه رمان انقلاب اسلامی هنوز و همچنان آن‌گونه که شایسته و بایسته و در شآن و منزلت انقلاب اسلامی است؛ نوشته نشده است.

با این حال نمی‌توان از آثار ارزشمندی که در طول سالیان سال به نگارش درآمده است، چشم‌پوشی کرد. می توان گفت ادبیات داستانی انقلاب با افراد شاخصی همچون امیرحسین فردی، محمدرضا سرشار، محمدرضا بایرامی، رضا امیرخانی و احمد دهقان، سید مهدی شجاعی و حبیب احمدزاده جان تازه‌ای گرفت و انقلاب اسلامی را به جوانان و نسل بعدی کشور معرفی کرد.

بسیاری از منتقدان و نویسندگان به این موضوع اشاره دارند که ادبیات انقلاب، از دهه ۴۰ ظهور و بروز کرد. اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، ادبیات انقلاب راه و رسم جدیدی پیش گرفت و رو به جلو حرکت کرد.

امیرحسین فردی پدر معنوی داستان انقلاب

 مرحوم امیر حسین فردی پدر معنوی داستان انقلاب اسلامی یکی از افرادی است که با حضور پُرشور خود در به ثمر رساندن مضامین انقلاب در داستان از هیچ کوششی فروگذار نکرد و با راه اندازی جشنواره داستان انقلاب حق مطلب را ادا کرد.

جایگاه ادبیات انقلاب در کتاب سال شهید جبیب غنی‌پور

در این میان به جشنواره کتاب سال شهید حبیب غنی پور دیگر جایزه ادبی می‌توان اشاره کرد که به همت مرحوم امیرحسین فردی در سال ۱۳۷۶ بنیان‌گذاری شده است. جشنواره ای مانند جشنواره کتاب سال شهید حبیب غنی پور عامل تهییج و حرکت دادن اهالی ادبیات است، این جشنواره ها محرک ادبیات انقلاب هستند و به ویژه جشنواره‌های مردمی و مسجدی تاثیر بیشتری در این زمینه می‌توانند داشته باشند.

نوگرایی در ادبیات انقلاب

اکنون پس از گذشت نزدیک به ۴ دهه از انقلاب شاهد نوگرایی در زمینه ادبیات و داستان انقلاب هستیم. در این خصوص محمد رضا سنگری کتاب جامعی درباره انقلاب اسلامی با عنوان «از نتایج سحر» نوشته‌ است و بطور جامع و به تفصیل، شرحی بر ادبیات انقلاب اسلامی دارد. این کتاب  به برخی نوآوری‌ها و خلاقیت‌ها در ادبیات انقلاب اشاره دارد.

باید به این حقیقت پی ببریم که تاثیر انقلاب اسلامی بر ادبیات ما تنها شرح یک واقعه تاریخی نیست، بلکه می‌توانیم ادبیات انقلاب را ذیل اهداف، آرمان‌ها و گفتمان انقلاب اسلامی بدانیم که داستان‌ها در این راستا به نگارش درمی‌آیند. امکان دارد این ادبیات داستان در قالب، عاشقانه، درام، اجتماعی، سیاسی و ... نوشته شود اما موضوع مهم این است که نویسنده تعهد خود به آرمان انقلاب و ساحت اصلی آن را به رشته تحریر درآورد تا مخاطب آن رمان، به خوبی تعهد نویسنده به آرمان، اهداف و ارزش های  انقلاب را درک کند.

همچنین با برگزاری جشنواره‌ها و هفته هنر انقلاب می‌توانیم به رشد و بالندگی ادبیات انقلاب برسیم که با اهتمام به این موضوع گام‌های بلندتریی در این زمینه ‌می‌توان برداشت.

 

منبع: مهر