تلاش مستند «قصههای قدس» برای دور شدن از کلیشهها
به گزارش دفاع پرس، نهمین جلسه از سلسله نشستهای نمایش فیلم «سینماروایت» با نمایش مستند «قصههای قدس» برگزار شد.
این مستند شامل دو بخش بود که هر یک از بخشها به مرور بخشی از مشکلاتی که در اثر سیاستهای رژیم اشغالگر قدس برای فلسطینیان به وجود آمده است میپرداخت. نکته جالب درباره این مستند آن بود که از زاویه دید یهودیانی سخن میگوید که به اندازه مسلمانان از زورگوییهای صهیونیستها رنج میبرند و میکوشند با ساخت چنین مستندهایی لااقل توجه بخشهایی از جهان را نسبت به واقعیات بیتالمقدس و سرزمینهای اشغالی جلب کنند.
در این نشست، یزدی با انتقاد از سینمای ایران در پرداخت کم نسبت به موضوع فلسطین گفت: در حوزه سینما به جز «بازمانده» کار قابل قبولی در مورد فلسطین انجام نشده است. در این مستند هم شاید کمی بیشتر کار شده باشد اما در کل مشکل اصلی نگاه کلیشهای نسبت به این عرصه است. باید به نوعی نگاه تازهتر روی آورد و نگاه کلیشهای نسبت به فلسطین را تغییر داد.
نزاع بر سر قدرت و ثروت، فلسطین را به این روز انداخته
محمدامین نوروزی، کارشناس سینما در ابتدای سخنان خود در این نشست با ارائه تاریخچهای از روند درگیری در فلسطین اشغالی گفت: قبل از هر چیز باید به این پرسش پاسخ دهیم که در منطقه فلسطین دعوا بر سر چیست؟ آیا دعوا فقط بر سر تملک اراضی است یا ماجرایی دیگر پشت آن است؟ به نظر میرسد درگیری در این نقطه از جهان ریشه داشته باشد در دعوای شرق و غرب. اگر تاریخ را مرور کنیم میبینیم که دعوای بین شرق و غرب همیشه بوده و در این نزاع و کشمکش است که برخی نقاط تبدیل میشود به نقاط استراتژیک. یعنی نقاطی که وزن اصلی درگیری را با خود تحمل میکنند.
وی ادامه داد: منطقه اورشلیم در دورههای مختلف یکی از نقاط بحرانی بوده است. حتی در قرون وسطی نیز لیدرهای مذهبی دنیای مسیحیت، پیروان خود را به سمت تصاحب این نقطه از جهان گسیل میداشتند. بعدها در جنگ جهانی اول اوضاع به همین ترتیب گذشت و بعد از جنگ دوم جهانی هم ماجرا به گونهای بدتر ادامه یافت.
نوروزی با اشاره به ریشه اصلی درگیریها در فلسطین که نزاع بر سر قدرت است اظهار کرد: دعوا، دعوای قدرت بوده است. در همه دورهها نزاعی که در مناطق بحرانی ایجاد میشود، نزاع بر سر قدرت و ثروت بوده و حالا نیز مساله فلسطین ناشی از نزاع قدرت و ثروت است، یعنی گروهی میخواهند جلوی رشد اسلام را گرفته و نگذارند اسلام از محدودهای مشخص خارج شود و این است که در نقاطی مانند فلسطین این بحرانها را میسازند تا از اسلام تصویری غلط به دنیا مخابره کنند.
ترس از قدرتگیری تمدن اسلامی، هدف اصلی ایجاد درگیری در فلسطین است
محمدامین نوروزی با اشاره به آن دسته از غربیان و بخصوص یهودیانی که سعی دارند با ساخت آثاری مستند مانند همین «قصههای قدس» لااقل بخشی از اتفاقات آن نقطه از کره زمین را به مخاطبان ارائه کنند گفت: مشکل اینجاست حتی یهودیانی که وارد بازی شدهاند مشغول بازی در زمین غرب یا در زمین صهیونیستها هستند که آنها نیز به نوبه خود فقط و فقط به دنبال منافع مالی خاورمیانه هستند و البته ترس فراوانی دارند از قدرت گیری تمدن اسلامی. پس چه بهتر که بر تولید مستندهایی تمرکز شود که این وجه از ماجرا را هم نشان دهند.
وی ادامه داد: مشکل اسرائیل فقط با فلسطینیها نیست بلکه مشکل با منطقه و کلا مسلمانان است. آنها در این نقطه، بحران ایجاد میکنند تا نگذارند مسلمانان از محدودهای خاص جلوتر روند اما به هر حال باید تلاش کرد که این اهداف به درستی تصویرسازی شوند.
مشکل اغلب تصویرسازان این است که موضوع فلسطین را بیش از حد ساده میانگارند
در ادامه نشست محسن یزدی درباره نگاه ضدکلیشه مستند از نوروزی سوال کرد و وی نیز پاسخ داد: این مستند هرچند از نگاه غربیان روایت میشود و سعی دارد نوعی جلب افکار عمومی به سمت خود داشته باشد، اما فکر نمیکنم آن قدرها هم ضدکلیشه عمل کرده باشد. البته اگر بخواهیم به نسبت مستندهایی که از تلویزیون میبینیم بسنجیم مطمئنا مستند مذکور مستندی ضدکلیشهای است که کم و بیش میتواند برای مخاطب خسته از کلیشهها، جذابیت داشته باشد.
وی ادامه داد: اما مشکل اینجاست که این مستند و نظایر آن و به طور کلی اغلب تصویرسازان، موضوع فلسطین را بیش از حد ساده میانگارند و ریشههای بحران را چنان که باید نشان نمیدهند. طبیعی است که بحث نسلکشی اگرچه بحث مهمی است که در فلسطین جریان دارد، اما مشکل اصلی بحث بر سر تقابل قدرتهاست.
نوروزی خاطرنشان ساخت: نیاز مبرم داریم که سینمای داستانی و سینمای مستند بر ریشه اصلی درگیری در فلسطین که درگیری بر سر قدرت و ثروت است تمرکز کنند تا رفته رفته ذهن مخاطبان چه در ایران و چه در نقاط دیگر جهان نسبت به قضیه بازتر شده و از کلیشههای تکراری رها شویم.
