ایجاد 6 سایت عملیاتی و تاکتیکی در جنوب خوزستان برای مقابله با هواگردهای بعثی

به گزارش خبرنگار دفاعی امنیتی دفاع پرس، با شروع جنگ تحمیلی در 31 شهریور 1359، خرمشهر پس ار 34 روز مقاومت جوانمردانه رزمندگان ایران سقوط کرده بود و بخش اعظمی از خاک خوزستان در اشغال نیروهای ارتش بعث قرار داشت. با اجرای عملیات‌های ثامن الائمه، طریق القدس و فتح المبین، یگان‌های دشمن تا حدود زیادی به عقب رانده شده بودند ولی برای آزادسازی خرمشهر و خارج کردن کامل دشمن از خاک کشور، نیاز به طراحی و اجرای عملیات بزرگتری بود؛ لذا برای انجام این مهم، در دهم اردیبهشت 1361، عملیات بزرگ بیت المقدس با حضور 144 گردان پیاده، زرهی و مکانیزه و با هدف باز پس­‌ گیری خرمشهر آغاز شد.

با توجه به اینکه حفظ خرمشهر دارای ارزش حیثیتی برای عراقی‌ها بود، آن‌ها با مجهز نمودن 200 گردان از نیروهای خود در محور اهواز-خرمشهر و پشتیبانی هوایی هواپیماهای جدید دریافتی از فرانسه و شوروی سابق، سعی در مقابله با عزم پولادین رزمندگان ایرانی کردند. آن‌ها با انتقال هواپیماهای میراژ و میگ23 از پایگاه‌های مستقر در عمق خاک خود به پایگاه‌های مقدم جبهه و با اتکاء به توان هوایی خود سعی در کسب برتری هوایی و مقابله با توان هوایی ایران داشتند.

از سويی ديگر پدافند هوايی جمهوری اسلامی ایران با احداث سايت‌های تاكتيكی هاگ، افزایش توان عملیاتی سامانه‌های ضدهوایی، هدايت و كنترل عملياتی تجهيزات پدافند هوايی، استفاده از اطلاعات دريافتی از ايستگاه‌های رادار و همچنين سامانه‌های شنود الكترونيكی مستقر در منطقه با هماهنگی و همكاری ستاد عمليات هوايی جنوب، نقش مهمي در كسب برتری هوايی و در نتيجه تسهيل شكست دشمن و آزادسازی خرمشهر ايفاء كرد.

نیروی هوایی ارتش با تغییر تاکتیک‌های هوایی و با کمک پدافندهوایی، تلاش‌های نیروی هوایی رژیم بعث عراق در کسب برتری هوایی را ناکام گذاشت. در این عملیات، با فداکاری رزمندگان ارتش، سپاه و نیروهای مردمی، یگان‌های ارتش بعث عراق به پشت مرزهای بین المللی رانده شدند و عملیات بیت المقدس منجر به انهدام 20 درصد از توان رزمی ارتش عراق شد. این عملیات که 24 روز به طول انجامید باعث آزادی حدود 5500 کیلومتر مربع از اراضی اشغال شده کشورمان شد و تسلط و اشراف بر 180 کیلومتر از خط مرزی را تامین کرد. 19 هزار نفر از نیروهای عراقی به اسارت در آمده و بالغ بر 16 هزار نفر نیز کشته و زخمی شدند. ساقط نمودن 53 فروند هواپیماهای دشمن و 3 فروند بالگرد، حاصل تلاش مشترک پدافندهوایی و نیروی هوایی ارتش در این عملیات بود. در واقع موفقیت پدافند در پاکسازی آسمان منطقه نبرد، زمینه موفقیت نیروی هوایی و نیروهای زمینی عمل کننده ایران را فراهم نمود و با ایثار و فداکاری شهیدان، جانبازان و رزمندگان سلحشور کشورمان، خرمشهر قهرمان در سوم خرداد 1361 پس از 19 ماه اشغال، آزاد شد و به آغوش وطن بازگشت. به جهت تبیین بیشتر نقش پدافند هوایی ارتش در این عملیات، گفت‌وگویی با سرهنگ بازنشسته «خسرو جهانی» انجام داده‌ایم که آنچه در ادامه می‌آید، ماحصل این گفت‌وگوست.

دفاع پرس:‌ لطفا در خصوص نحوه شکل گیری عملیات بیت المقدس و نقش پدافند هوایی در این عملیات توضیح دهید؟

این عملیات، عملیات مشترک ارتش و سپاه بود و پشتیبانی هوایی و دفاعی توسط نیروی هوایی و پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران انجام می­‌شد، یعنی در این عملیات که در مورخه 10 اردیبهشت 1361 انجام شد، در سه مرحله و 24 روز طول کشید و نهایتا منجر به این شد که حدود 5500 کیلومتر مربع از خاک اشغال شده‌ی ما شامل شهرهای خرمشهر، هویزه و پادگان حمید آزاد شد. 19 هزار اسیر و 16 هزار و پانصد کشته و مجروح از دشمن داشتیم که واقعا آمار بسیار بالایی است.

در واقع با انجام این عملیات ضربه‌ی بسیار سنگینی به 27 تیپ نیروهای دشمن وارد کردیم. 40 روز از عملیات فتح المبین گذشته بود که ما عملیات بیت المقدس رو شروع کردیم و صدام با توجه به این که شکست مفتضحانه‌ای را در 3 عملیات قبلی ثامن الائمه، طریق القدس و فتح المبین تجربه کرده بود، تلاش کرد تا نیروهای بسیار زیادی شامل 5 لشکر زرهی، 2 لشکر پیاده و 27 لشکر مکانیزه در خط مقدم قرار دهد و با هواپیماهای پیشرفته از نوع میراژ فرانسوی و میگ 23 روسی و با تمام قوا و قدرت وارد معرکه بشود تا شاید بتواند شکست‌های گذشته خودشان را جبران کند.

ما هم به حول و قوه الهی با تمام توان پدافند، با رادارها، توپ­‌ها و سامانه‌های موشکی هاگ و از خود گذشتگی کارکنان همیشه دلاور پدافند هوایی، نقش دفاعی بسیار خوبی را اجرا کردیم. ما 3 تا سایت در منطقه عملیاتی بیت المقدس قرار دادیم و 3 تا سایت تاکتیکی، یکی در 20 کیلومتری آبادان به نام تبوک که از بوشهر آمده بود و یکی در منطقه عمومی سوسنگرد به نام خیبر که از دزفول آمده بود و یک سایت دیگر که در 17 کیلومتری خرمشهر قرار دادیم.

این سایت­‌ها، کاملا منطقه را پوشش داده بودند. همچنین با بهره‌وری از جنگ افزار­های پدافندی ارتفاع پست، برای مراقبت از هواپیماها و پرواز بالگردهای نیروی زمینی که وظیفه رساندن محموله و جا به جا کردن مجروحین و شهداء را بر عهده داشتند، نقش اساسی ایفاء کردیم. ما با تمام توان برای اینکه بتوانیم آن قدرت دفاعی صدام را در هم بشکنیم و برتری هوایی را از آن خودمان بکنیم از تجهیزاتمان استفاده کردیم. گروه فاشا را وارد قضیه کردیم. فرماندهی اطلاعات شناسایی و استراق سمع‌ها را آوردیم و توانستیم در کل 53 فروند از انواع هواپیماهای پیشرفته‌ی دشمن و 3 فروند بالگرد را مورد هدف قرار بدهیم و سرنگون کنیم و ضربه‌ی سنگین و سهمگینی بر دشمن وارد کنیم.

دفاع پرس:‌ در خصوص طرح 20 ساله مستشاران برای خرمشهر توضیح دهید؟

برای خرمشهر طرح 20 ساله نوشته بودند و تمام کارشناسان و مستشاران دنیا بر این عقیده بودند که ایران هرگز نخواهد توانست خرمشهر را آزاد کند؛ آن هم با توجه به تجهیزات، مواضع و سنگرهای موانع که در داخل خرمشهر و اطراف آن ایجاد کرده بودند. بشکه‌های فوگاز، سیم خاردار­ها، سنگرهای بتونی و تیربارها برای محافظت از خرمشهر مورد استفاده قرار می‌گرفتند.

دفاع پرس: علل اصلی موفقیت در عملیات بیت المقدس چه بود؟

با توجه به این که خداوند بزرگ به ما کمک کرد و همه دست به دست هم دادیم و با اتحاد و انسجام که داشتیم این عملیات را در 24 روز انجام دادیم و پدافند هم نقش بسیار حساس و تعیین کننده‌ای داشت و به هر حال از هر سو راه را بر دشمن بستیم و اجازه ندادیم که نیرو‌های بعثی به اهداف از پیش تعیین شده‌شان برسند.

واقعا اشغال خرمشهر برای ما مانند خاری در چشم و استخوانی در گلو بود. خیلی دردناک بود. از پوشیدن لباس نظامی خجالت می‌کشیدیم. باید از خرمشهر دفاع می‌کردیم چرا باید خرمشهر به اشغال دشمن در بیاید. شما می‌دانید که ماشین جنگی عراق را بیش از 47 کشور هدایت می‌کردند. تصور صدام و صدامی‌ها بر این بود که خوزستان را در 3 روز بگیرند و روز هفتم بیایند در میدان آزادی تهران رژه بروند، ایران را نیز به 5 استان تقسیم کنند اما با یکدلی و عشق به خدا و با عشق به ولایت و با دوست داشتن مردم و برای خلق حماسه‌ای ماندگار، همه دست به دست هم دادیم و سامانه­‌هایی که سالیان سال از عمر قانونیش گذشته بود را وارد عرصه نبرد کردیم و نتیجه‌ی خوبی از آن گرفتیم. تمام جنگ افزارها را پراکنده کردیم. راه را از هر سو به روی دشمن بستیم. به هر حال کارکنان جان بر کف نیروهای مسلح ما در واقع هر کدام ماموریت خاص خودشان را انجام دادند و پدافند با تمام قدرت وارد عرصه شد تا وقتی که اولین بالگرد که از بالا نیروهای عراقی را دیده بود که فوج فوج از داخل سنگرها، خاکریزها و از داخل سوله‌ها با پارچه سفید یا پیراهن سفید بیرون می‌آیند و تسلیم می‌شوند.

رزمندگان بعد از وارد شدن به خرمشهر به سمت مسجد جامع رفتند. مسجد جامعی که 19 ماه یعنی 578 روز در اشغال حزب بعث بود. آن‌ها اتوبوسرانی و تاکسیرانی بین بصره و خرمشهر گذاشته بودند. صرافی باز کرده بودند. بعثی‌ها بر در و دیوار شهر نوشته بودند آمده‌ایم تا بمانیم و ما با همت تمامی رزمندگان اسلام و فداکاری و جانفشانی آن‌ها به خرمشهر برگشتیم و این برگشتن ما به خواست خداوند سبحان بود.

دفاع پرس:‌ جناب سرهنگ اگر از آن دوران خاطره‌ای دارید بفرمایید.

من یادم نمی‌رود، در همین عملیات بیت المقدس، یکی از توپ­‌های ما را اعلام کردند که نفراتش نیست. هواپیما آمده بود بمباران کند که سرنشینان توپ فرار کردند و در رفتند. فرمانده منطقه به دنبال من آمد و گفت: تو فرمانده سطح هستی، خبر داری توپ نزدیک خرمشهر نفراتش رها کردند و رفتند؟ عرق شرم بر پیشانیم نشست، با خودم گفتم خدایا پدافندی‌ها اهل این کار نیستند، خدایا چه شده مگر؟ چنین چیزی می‌شود؟ فرمانده برای اثبات موضوع، من را سوار ماشین کرد و برد نزدیک آن توپ که نشون بدهد نفراتش نیستند.

باور کنید یک آن احساس کردم دادگاه صحرایی برایم تشکیل شده و من را دارند می‌برند آنجا تا محاکمه کنند. از پایین تپه نگاه کردم توپ را دیدم که لوله­‌هایش بالاست ولی نفری دیده نمی‌شود، وقتی آمدیم نزدیک، دیدیم اطراف توپ خون راه افتاده است. ناگهان چشممان به صحنه ناگوار و دلخراشی افتاد. یکی از درجه داران توپچی گردنش بر اثر اصابت راکت هواپیمای از بدن جدا شده بود. سرباز کمکی آتشبار نیز پایش قطع شده بود ولی خشاب توپ اورلیکن در بغلش بود و همان جا به شهادت رسیده بود.

توپچی پایش هنوز بر روی پدال بود و وقتی جان اسلحه را باز کردیم دیدیم تا آخرین گلوله شلیک کرده و وقتی گلوله­‌هایش تمام شده مورد هدف قرار گرفته است. او با تمام شرافت و عزت ایرانی در راه خدا و در راه دوست داشتن ملت جنگید و جان گرانمایه خود را تسلیم خداوند سبحان کرد. پدافندی­‌ها اینگونه جنگیدند. بعد از بررسی کوتاه متوجه شدیم چند نفر از بچه­‌ها را هم موج گرفته است و به بیمارستان منتقل شده بودند. فرمانده با دیدن این صحنه‌ها در حالی که زار زار گریه می‌کرد، زانو زد و از شهداء بابت حرف‌هایی که زده بود، طلب بخشش کرد و روی آن‌ها را بوسید. به هر حال عملیات بیت المقدس و آزادسازی خرمشهر در واقع علاوه بر موفقیت سیاسی، از نظر فنون نظامی نیز در سطح بسیار بالایی بود و در چندین دانشگاه اروپایی، جزو یکی از عملیات­‌های مهم جنگی تدریس می‌شود.

دفاع پرس: با تشکر از اینکه وقت خود را در اختیار ما گذاشتید.