مستندسازی از دامنه روشنفکری رخ برکشیده و شکلی اجتماعی به خود گرفته است

به گزارش گروه فرهنگ و هنر دفاع پرس، یکصد و چهاردهمین برنامه «سینماروایت» عصر یکشنبه 7 خرداد، با حضور محمدتقی فهیم (منتقد) و رسول شادمانی (مجری و کارشناس) به رونمایی و نقد و بررسی فیلم مستند «حراج بزرگ» با حضور آرش انیسی کارگردان این اثر اختصاص یافت.

برپایه این گزارش، این فیلم مستند که از جدیدترین تولیدات مرکز مستند سوره حوزه هنری محسوب می‌شود و به بحران تولید چای در شمال کشور می‌پردازد در حالی در این برنامه مورد نقد و بررسی قرار گرفت  که بعد از حضور در جشنواره فیلم عمار، نخستین نمایش عمومی خود را تجربه می‌کرد.

«آرش انیسی» که علاوه بر کارگردانی، تهیه‌کنندگی این فیلم مستند را نیز برعهده داشته است با بیان اینکه من تمام حرف‌هایی را که می‌خواستم بیان کنم در این فیلم با مخاطب در میان گذاشته‌ام اظهار داشت: معتقدم تک‌تک ما در شکل‌گیری شرایطی که برای ما رقم می‌خورد مسئول هستیم لذا به جای اینکه از شرایط ناله کنیم و بیش از اینکه به دنبال مقصر باشیم و انگشت اتهام را به سمت این دولت یا آن دولت بگیریم، بهتر است خودمان را از مشکلات پیش آمده مبرا ندانیم.

«بحران در تولید» مشکل اساسی جامعه

 

«محمدتقی فهیم» منتقد کشورمان نیز در این برنامه اظهار داشت: فیلم مستند «حراج بزرگ» به دنبال بیان مشکلی به نام «بحران در تولید» است و این در حالی است که معمولا اساس حیات هر جامعه‌ای «صنعت» است و اگر تولید در هر کشوری مورد بی‌توجهی قرار گیرد شک نکنید که مردم آن کشور، فقط مصرف‌کننده خواهند بود.

وی با بیان اینکه فیلم به درستی بر روی بحران تولید انگشت گذاشته است افزود: دغدغه رکود و بی‌مهری نسبت به تولید در فیلم به خوبی احساس می‌شود و بیشتر از هر چیزی خودش را به رخ مخاطب می‌کشد. فیلمساز با بهره‌گیری از انواع  تصویرسازی و بویژه پلک‌هایی که در فیلم دیده می‌شود سعی دارد به نوعی به ما بگوید که «مشکل تولید» همچنان تداوم دارد؛ اما با همه حُسن‌هایی که در فیلم دیده می‌شود فیلمساز نتوانسته به این دغدغه و مشکل، عمق ببخشد و نتوانسته ما را به سرمنشاء شکل‌گیری بحران که همان بحث استثمار و سوءمدیریت است سوق دهد و فیلم در سطح باقی می‌ماند به گونه‌ای که قدرت نقب زدن به این مساله را ندارد.

مستندسازی در کشور از دامنه روشنفکری رخ برکشیده و شکلی اجتماعی به خود گرفته است

 

این کارشناس سینما ادامه داد:  فیلمساز می‌توانست برای عمق بخشی به فیلم خود از تحقیق و پژوهش بیشتر و عمیق‌تری استفاده کند و این معضل را در یک روند تاریخی تحلیل کند. اما گویا بیشتر خواسته مثل همه فیلمسازان، تنها یک فیلم بسازد تا مشکل را بیان کند. خوشبختانه امروزه مستندسازی در کشور ما از دامنه روشنفکری رخ برکشیده و شکلی اجتماعی و کلان‌تری به خودش گرفته است. این در حالی بود که یک زمانی، مستندسازان فقط در پی بروز تمنیات فردی خودشان بودند اما چند دهه‌ای است که با رونق فیلمسازی، شکل ارائه مستندها نیز متفاوت شده است.

آرش انیسی در پاسخ به صحبت‌های منتقد جلسه گفت: مواردی که آقای فهیم بیان کردند اختلاف سلیقه و نگاه من با ایشان است و من معتقدم مشکلاتی که در فیلم وجود دارد یک نگاه بیرونی ندارد و من در شکل‌گیری این مشکلات، هیچ نگاه استثماری در جامعه نمی‌بینم. ضمن اینکه ما همیشه به دنبال راه نجات و یک منجی هستیم درحالی که منجی واقعی «من» و «شما» هستیم.

نمی خواستم فیلم تبدیل به یک «درس گفتار» شود

 

وی در مورد تحقیق و پژوهش این اثر اظهار داشت: تحقیق و پژوهش فیلم «حراج بزرگ»، بیش از 6 ماه به طول انجامیده است و من به عمد نخواستم در راستای تحقیقات تئوریک به سراغ نظریه‌پردازان مختلف بروم چرا که در این وضعیت فیلم تبدیل به یک درس گفتار می‌شد.

کارگردان فیلم مستند «حراج بزرگ» تصریح کرد: من بیشتر سعی کردم تحقیقات را درک کنم و از زاویه دوربین خودم این تحقیقات را در اختیار مخاطب قرار دهم و دوست نداشتم مخاطب را با یکسری آمار و حرف‌هایی که همچون خیلی از نشست‌های خبری که نتیجه‌ای در بر ندارند درگیر کنم. لذا بر این باور بودم که مخاطب من فقط حس کند چه اتفاقی درحال شکل‌گیری است.

 

فهیم در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه منظور من از اینکه فیلم نتوانسته عمیق باشد به معنا ضعف فیلم نیست، اظهار داشت: اتفاقا معتقدم این فیلم در حد یک کار تلویزیونی و حتی بالاتر از آن قرار دارد؛ اما زمانی منتقدین در کنار فیلمساز قرار می‌گیرند که اثرش از یک کار معمولی، یک گام جلوتر باشد و فیلمساز هم با موضوعی که انتخاب می‌کند در کنار مردم قرار گیرد.

وی افزود: این فیلم هنگامی که به سراغ بحران تولید می‌رود می‌توانست به جاهایی انگشت بگذارد تا مخاطب متوجه شود چه کسی مقصر این وضعیت است. برخلاف نگاه فیلمساز که معتقد است تک‌تک مردم مقصر هستند من معتقدم مقصر واقعی مردم نیستند. بلکه کسانی مقصرند که برگرده مردم سوار شده‌اند و از جیب ملت، صندلی مدیریت را تصاحب کرده‌اند.

این منتقد و کارشناس رسانه تاکید کرد: فیلم «حراج بزرگ» فقط در اسم به موضوع حراج اشاره می‌کند اما در کلیات، فیلم ساده‌ای است که نمی‌تواند به صورت عمیق، موضوع موردنظر را کالبد شکافی کند. هم اکنون 80 درصد تولیدات کشور خوابیده است و تولیدکنندگان بیشتر به فکر سودهای دیگری مثل بورس، سکه، دلار و خواباندن پول در بانک‌ها هستند. واقعا چه کسی مقصر این وضعیت است؟! وظیفه فیلمساز در این میان این است که این وضعیت را به درستی به چالش بکشاند و اینجاست که منتقدین درکنار فیلمسازان قرار می‌گیرند.

در بخش دیگری از این برنامه برخی از حاضرین در جلسه به ارائه نقطه نظرات خود نسبت به فیلم پرداختند. محمد آقازاده از جامعه منتقدین گفت: من این فیلم را دوست داشتم و سینمای ما به این نوع فیلم‌ها نیاز دارد. این فیلم به راحتی از هم گسیختگی بحران را نشان می‌دهد و خوشحالم که آقای انیسی دوربینش را برداشته و به دنبال ضبط یکی از دردهای جامعه رفته است در حالی که خیلی‌ها بیشتر به فکر کپی‌کاری هستند!

فیلم اثر شریفی است اما به شدت از نقض تکنیک رنج می‎برد

 

«گووان‌مهر اسماعیل‌پور» فیلمساز و فیلمنامه‌نویس هم گفت: این اثر دارای حرف بسیار شریفی است اما بیشتر به یک گزارش تلویزیونی شبیه است تا یک فیلم مستند، فیلم از نقص تکنیک رنج می‌برد، البته تدوین فیلم خوب بود.

شفیع آقامحمدیان فیلمساز کشورمان نیز با بیان اینکه این فیلم بسیار شفاف و قابل تقدیر است یادآور شد: اشکال اساسی این نوع فیلم‌ها، تکرار مکررات است. زمانی فیلم می‌تواند متفاوت باشد که راه حل جدی هم برای مشکل ارائه دهد در حالی که این فیلم فقط درد را بیان می‌کند.

معتقدم به نوعی همه ما بخشی از مشکل هستیم

 

انیسی درمورد راهکار پاسخ داد: من فکر می‌کنم فیلم به راهکار هم اشاره دارد و معتقدم همه ما در بحران تولید چای مقصر هستیم و به نوعی همه ما بخشی از مشکل هستیم! همه ساله تعداد قابل توجهی مسافر به شمال کشور سفر می‌کنند و آنجا تفریح می‌کنند، اگر این افراد سالی چند کیلو چای ایرانی برای مصرف خریداری کنند بسیاری از مشکلات چایکاران حل خواهد شد.

کارگردان «حراج بزرگ» در مورد جای خالی مسئولین دولتی برای پاسخگویی به بحران تولید چای در فیلم گفت: ربط دادن مشکلات به دولت‌ها حربه‌ای است که مردم ما اسیر آن هستند و من فکر نمی‌کنم مشکل ما تنها متوجه دولت‌ها باشد چرا که دولت‌ها درچارچوبی که در اختیار دارند کار می‌کنند. این درحالی است که مشکل‌های ما اساسی‌تر و ریشه‌ای‌تر است.

رسول شادمانی نیز در پایان اعلام کرد یکشنبه هفته آینده به دلیل تقارن با رحلت حضرت امام (ره)، سینماروایت برنامه‌ای نخواهد داشت و جلسه بعدی آن 21 خرداد ماه خواهد بود.
   
یکصد و چهاردهمین برنامه «سینماروایت» عصر یکشنبه، 7 خرداد در مجتمع فرهنگی هنری اسوه برگزار شد.

انتهای پیام/121