به گزارش خبرنگار حماسه و جهاد دفاع پرس، در طول 8 سال جنگ تحمیلی که به تجاوز وحشیانه نیروهای رژیم بعث صدام به مرزهای غربی کشور انجامید هزاران نفر از مردم بیگناه و غیرنظامیان در اثر آتش افروزیهای صدام به خاک و خون کشیده شدند. صدام در طول جنگ برای رسیدن به مقاصد خود از هیچ جنایتی کوتاهی نکرد و تمام توان نظامی خود را برای درهم شکستن مقاومت مردم در دفاع از کشور به کار گرفت. استفاده از سلاحهای شیمیایی اقدامی بود که با وجود منع جوامع جهانی از استفاده آن صدام بارها در طول جنگ تحمیلی از آن علیه مردم غیر نظامی استفاده کرد.
چرا سلاح شیمیایی؟
صدام به خوبی از اثر مخرب گازهای شیمیایی که میتوانست تا سالها بعد بر روی نسلهای آینده تاثیر بگذارد آگاهی داشت برای همین با همکاری برخی از استادان و پژوهشگران از کشورهای دیگر به دنبال تولید این سلاحها برآمد و توانست به موفقیتهایی در این خصوص دست یابد و همچنین مبادرت به خرید عوامل مخرب شیمیایی کرد و کارخانجات تولید سلاح را در »عكاشه»، «القائم»، «سلمان پاك»، «اتاجی»، «القلوجه» با عناوین پوششی فریبنده نظیر سموم دفع آفات نباتی، سموم حشره کشها، کود شیمیایی و با آگاهی کامل کشورهای غربی دایر کرد. و رژیم بعث هر زمان که در جنگ با ایران با ناکامی رو به رو میشد دست به استفاده گسترده از سلاح شیمیایی زد.
اولین استفاده صدام از سلاحهای شیمایی در جنگ هشت ساله
با وجودی که عراق نیز جزو یکی از کشورهای امضا کننده پروتکل منع استفاه از سلاحهای شیمیایی بود اما این پروتکل را نقض کرد و در سال 1361 برای اولین بار به طور رسمی در تکهای شبانه خود علیه رزمندگان ایرانی از مقداری ماده «سولفور موستارد» یا همان عامل تاول زا استفاده کرد.
البته صدام از ابتدای جنگ از زمستان سال 1359 یعنی سال اول جنگ نیز از گلولههای شیمیایی حاوی ترکیبات اشک آور تهوع زا و عصبی به صورت محدود استفاده کرد که بیشتر جنبه آزمایشی داشت.
پیش از جنگ عراق علیه ایران صدام به دفعات از سلاحهای شیمیایی برای سرکوب کردهای عراق استفاده کرد. در طول جنگ نیز شهر «حلبچه» که در کردستان عراق قرار داشت شاهد کینه توزیهای صدام و قربانی آتش افزارهای شیمیایی شد. واقعه تلخ و دردآورد که منجر به کشته شدن نزدیک به 5 هزار نفر از مردم شهر شد به جمعه خونین عراق معروف شد.
سلاحهای شیمیایی صدام قربانی میگیرد
عراق ماههای مرداد، آبان و اسفند 1362 با بمباران هوايی به دفعات مناطق پيرانشهر، رواندوز، حاج عمران، پنجوين، مناطق عمليات والفجر4 و جزاير مجنون در عمليات خيبر را مورد تهاجم شيميايی گسترده قرار داد كه منجر به شهادت و مصدوميت بسياری از رزمندگان و مردم غير نظامی ساكن در آن مناطق شد.
همچنين حملات شيميايی بسيار گسترده عراق در عمليات بدر 1363، والفجر 8 (فتح فاو در سال 1364)،كربلای 4و 5 (منطقه ابادان و شلمچه در سال 1365)، شهرهای سردشت و خرمشهر در ايران و حلبچه در كردستان عراق( 1366)، روستاهای مريوان، سرپل ذهاب، گيلانغرب، اشنويه و فاو (1367) باعث تلفات انسانی بسیاری شد.
بمباران شیمایی سردشت فجیع ترین تهاجم شیمیایی عراق علیه ایران بود که باعث به وجود آمدن آثار مخرب زیادی شد. روز هفتم تیرماه سال 1366 نیروهای عراق با هفت بمب چهار نقطه از پرجمعیت ترین نقاط شهر سردشت را را مورد هدف قرار دادند که به موجب آن 130 نفر از مردم شهر شهید و 5 هزار نفر مجروح شدند.
در مجموع 30 مورد حمله شیمیایی به مناطق مسکونی ایران و برخی مناطق کردنشین عراق شده است که اهم آن بمباران شیمیایی سردشت، حلبچه، روستاهای مریوان و روستاهای سرپل ذهاب و گیلانغرب و شهر اشنویه است.
پشت پرده سلاحهای شیمیایی صدام چه کشورهایی بودند؟
اما صدام در کشتار مردم با سلاحهای هستهای تنها نبوده است. مواد اولیه و تجهیزات اولیه این سلاحها از منابع مختلفی تامین شدهاند. علیرغم تلاش دولت صدام برای بومی سازی سلاح های شیمیایی اما علائم موجود روی بقایای این بمبها نشان میدهد بسیاری از کشورها از جمله آلمان، فرانسه، انگلیس، آمریکا و روسیه در تولید این سلاحها نقش داشتهاند. این کشورها نقش مهمی در ساخت سلاحها و سایر تجهیزات مرتبط با آن داشتند. شرکتهای آلمانی بزرگترین صادرکننده جنگ افزارهای شیمیایی به عراق بودهاند. به همین منظور تابلوی یادآوری فروش جنگ افزارهای شیمیایی توسط آلمان در خیابان فردوسی و رو به روی سفارت آلمان نصب شده است.
60 هزار جانباز
60 هزار جانباز شیمیایی آماری است که عبدالرضا عباسپور معاون بهداشت و درمان بنیاد شهید داده است و از این تعداد 517 تن از این جانبازان در شرایط سخت ریوی هستند و 16 هزار جانباز شیمیایی هم وضعیت متوسط دارند. این در حالی است که برخی از مردمان ساکن شهرهای مرزی مستقیم و غیر مستقیم دچار جراحتهای شیمیایی شدهاند اما تاکنون به بنیاد شهید مراجعه نکردهاند و یا امکانات لازم برای پیگیری مجروحیت خود ندارند.
هر ساله برنامه پایش سلامت تخصصی مجروحین شیمیایی در استانهای کشور انجام میشود و متخصصین به ویزیت جانبازان شیمیایی میپردازند. در بازههای زمانی مختلف پزشکان به منظور ویزیت و مداوای مجروحین شهر سردشت در بیمارستانهای این شهر حضور پیدا میکنند. کلینیک درمانی مصدومین شیمیایی سردشت نیز جهت مداوای مجروحین در این شهر دایر است.
هر ساله دو تیم پزشکی کار پایش سلامت در این شهر را انجام میدهند که به گفته طوبی غضنفری، رئیس مرکز تحقیقات تنظیم پاسخهای ایمنی دانشگاه شاهد در این اعزامها کار چکاپ مصدومین شیمیایی از نظر چشم، ریه، پوست، قلب، داخلی، گوش، حلق و بینی، روماتولوژی، خون، آنکولوژی و آلرژی در قالب معاینات بالینی انجام میشود.
حملات شیمیایی گسترده صدام باعث شد تا مجامع بین المللی بار دیگر به تلفات هولناک سلاحهای شیمیایی و اثرات تخریبی آن که مانعی برای صلح جهانی محسوب میشود پی بیرند. طی حملات صدام در دهه 80 میلادی جامعه جهانی در دهه 1990 پیمانی را تهیه کرد به نابودی سلاحهای شیمیایی و عدم گسترش آن رسیدگی میکند. کنوانسیون منع گسترش، ذخیره و استفاده از سلاح های شیمیایی و نابودی آن ها که در 13 ژانویه 1993 در پاریس برای امضای کشورها آماده شد تا سال 2012 یکصد و هشتاد کشور دنیا به عضویت این سازمان درآمده و کنوانسیون مذکور را تصویب کردهاند و سازمان منع سلاح های شیمیایی در لاهه هلند مسئول اجرای مفاد این کنوانسیون است.