نبرد برای تسخیر اذهان

به گزارش گروه بین‌الملل دفاع پرس،‌ اشغال نظامی عراق در سال 2003 میلادی ابعاد جدید قدرت را در حوزه خاورمیانه به نمایش گذاشت. با تغییر مفهوم، ماهیت، نوع و ابزار قدرت در دنیای معاصر و اهمیت یافتن شیوه‌های جنگ نرم و نقش بسیار مهم عنصر فرهنگی در آن، به‌کارگیری و استفاده از شیوه‌ها و ابزارهای فرهنگی در عراق توسط ایالات‌متحده در دستور کار قرار گرفت.

با امضای توافق‌نامه استراتژیک میان بغداد و واشنگتن در سال 2008 میلادی، فعالیت‌ها و اقدامات آمریکا در صحنه عراق صورتی رسمی و قانونی به خود می‌گیرد که شروع فصل جدیدی در روابط رسمی بین دو کشور و آغاز مرحله‌ای نو در فرایند اثرگذاری بر افکار و اذهان ملت عراق قلمداد می‌شود.

فعالیت‌های فرهنگی آمریکا در عراق همزمان با ورود نظامی این کشور به خاک عراق است. بررسی این فعالیت‌ها بیانگر آن است که از بعد فرهنگی- اجتماعی تغییر باورها و ادراک جامعه عراق هدف اصلی این اقدامات بوده به نحوی که پس از گذشت چند سال کار مستمر فرهنگی در آن با ایجاد گسست نسلی در جامعه نسلی همسو و هم فکر با فرهنگ آمریکایی را تربیت کند. در این میان گروه‏‌های هدف در فعالیت‌های فرهنگی آمریکا در عراق را می‏‌توان در چهار گروه عمده قرار داد.

گروه اول: جامعه علمی نظیر اساتید دانشگاه، دانشجویان، معلمان و دانش ‏آموزان؛

گروه دوم: نخبگان فرهنگی مانند فعالان عرصه هنر؛

گروه سوم: جوانان؛

گروه چهارم: بانوان.

ایالات‎متحده آمریکا برای هر یک از گروه‎های فوق برنامه‌های مختلفی را اجرا کرده است. در این میان با ارائه فرصت‌های مطالعاتی به اساتید دانشگاه، استفاده از بورسیه‌های تحصیلی برای دانشجویان و اجرای برنامه‌هایی نظیر برنامه تربیت‌معلم برای بهبود سطح کیفی معلمان به دنبال ترسیم تصویری مطلوب در اذهان مخاطبان خود است. آمریکا تلاش دارد در برنامه‌های خود به‌ویژه اقداماتی که طی آن میزبانی نخبگان عراقی را در مراکز مختلف آمریکا صورت می‌دهد، تصویری از ایالات‌متحده ترسیم کند که همگان را مقهور قدرت این کشور در عرصه‌های مختلف سازد. بنابراین همان‌گونه که از بررسی برنامه‌های بورسیه تحصیلی فولبرایت، برنامه تربیت‌معلم، دوره‌های آموزشی برای اساتید و دانشجویان و دانش آموزان عراقی، برنامه زنان عراق در علوم کاربردی و مهندسی مشخص می‌شود که جذب نخبگان عراقی در سطوح مختلف دانشی و مهارتی یکی از اهداف فعالیت‌های آمریکا در عراق است. تأسیس دانشگاه آمریکایی در سلیمانیه نیز در همین راستا قرار دارد.

هنر ابزار مناسبی برای ترویج باورهای فرهنگی محسوب می‌شود. ایالات‌متحده با بهره‌گیری از این ابزار و استفاده از سفیران فرهنگی خود در رشته‌های مختلف به دنبال ترویج فرهنگ غربی در عراق و ارائه الگوهای فرهنگی نوین در این کشور است. علاوه بر این و با توجه به ساختار فرهنگی شمال عراق، برنامه‌هایی برای ترویج انواع مختلف رقص‌های غربی از سوی فعالان آمریکایی در این زمینه برگزار می‌شود. اجرای برنامه سفیران موسیقی و دیپلماسی رقص که بیان آن در ذیل اقدامات فرهنگی- اجتماعی سفارت آمریکا در بغداد گذشت ازجمله این برنامه‌هاست.

جوانان از دیگر گروه‌های هدف در برنامه‌های فرهنگی- اجتماعی آمریکا در عراق هستند. برنامه‌های ایالات‌متحده در ارتباط با این گروه در مقایسه با سایر گروه‌ها متفاوت به نظر می‌رسد. از زمان حضور نظامی آمریکا در عراق مراکز مشروب‌فروشی و پایگاه‌های فساد در این کشور رو به فزونی نهاده است. این اقدامات گرچه عکس‌العمل گروه‌های اسلامی همچون جریان صدر را به همراه داشته است اما بر اساس اطلاعات موجود همچنان مراکز مذکور به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهند. از سوی دیگر بخشی از فعالیت‌های آمریکا در عراق که ناظر به جوانان این کشور است، با هدف تهی کردن آن‌ها از میراث فرهنگی خود و تلاش برای مدرن سازی فرهنگی عراق انجام می‌شود که از این میان می‌توان به برنامه‌های عمومی آژانس توسعه بین الملل ایالات متحده آمریکا که توسط مؤسسات و نهادهای خصوصی اجرا می‌شود اشاره کرد.

تمرکز اصلی آمریکا در برقراری ارتباط با زنان جامعه عراق از دریچه فعالیت‌های مربوط به آگاه‌سازی آن‌ها نسبت به حقوقشان در جامعه است. در این میان و با توجه به نقش و اهمیتی که زنان در عرصه اجتماع و به‌ویژه کانون خانواده ایفا می‌کنند، از آن‌ها به‌عنوان یکی از مهم‌ترین گروه‌های هدف برنامه‌های فرهنگی آمریکا در عراق می‌توان یاد کرد. برنامه‌های ایالات متحده با هدف توانمندسازی بانوان عراقی و نیز اقدامات فرهنگی- علمی آمریکا برای زنان که در قالب برنامه‌هایی چون زنان عراقی در علوم کاربردی و مهندسی اجرا شده است، در کنار کلاس‌های سوادآموزی که برای زنان عراقی برگزار می‌کنند و ضمن آموزش خواندن و نوشتن، آنها را با مفاهیمی همچون آزادی با قرائت غربی آن آشنا می‌کنند بخش کوچکی از تلاش‌های آمریکا برای اثرگذاری بر زنان عراقی است که حول محور ترویج فمینیسم طراحی و اجرا شده است.

 

انتهای پیام/ 411