«آوتوبازا»؛ سامانه شناسایی هواپیماهای پنهان کار آمریکا

گروه دفاعی امنیتی دفاع پرس ـ رحیم محمدی؛ وجود کشورهای فرا منطقه ای در اطراف کشورمان بویژه آب های گرم جنوب ایران و استفاده آنها از هواپیماهای پنهان کار، موجب شد تا شبکه پدافندی کشورمان برای کشف و رویارویی احتمالی با این گونه هواپیماها، سامانه پدافندی را خریداری کند که علاوه بر تحت پوشش قرار دادن تمام منطقه خلیج فارس، بتواند در صورت تعدی دشمنان به مرزهای کشورمان، قبل از هرگونه اقدامی، عملیات آن ها را شناسایی کند تا برای مقابله، اقدام لازم صورت گیرد.

بر این اساس سال گذشته سامانه پدافندی به نام«آوتوبازا ـ ام» در کشورمان به نمایش درآمد که اکنون با توجه به حساسیت های منطقه ای و اقداماتی که بعضا از سوی نیروهای نظامی فرا منطقه ای علیه کشورمان صورت می گیرد، برای آشنایی بیشتر با سامانه مورد اشاره، به معرفی آن می پردازیم.

هر واحد عملیاتی سامانه «آوتوبازا ـ ام» متشکل از سه الی چهار مرکز کشف اولیه است که می تواند در فاصله 30 کیلومتری از هم قرار گیرد؛ همچنین یک واحد اصلی پردازش و فرماندهی اطلاعات که در فاصله 20 الی 30 کیلومتری از آن ها قرار می گیرد.

این سامانه که اولین بار در نمایشگاه ماکس 2013 رونمایی شد و بعد از آن کشورهایی از جمله کشورمان تعدادی از این سامانه را خریداری کردند به این دلیل اهمیت دارد که همه پرنده های نسل 4 و +4 و ++4 در برابر این سامانه بسیار آسیب پذیرند و این سامانه تهدیدی بسیار جدی برای نیروی هوایی کشورهای یاوه گوی است اما پرنده های نسل 5 از رادار های LPI که مخفف(Low probability of intercept) و به معنای احتمال کشف و رهگیری کم است، بهره می برند.

 

استفاده از تکنیک هایی همچون تغییر الگوی مداوم امواج رادراری، پرش فرکانس و یا مدیریت زمان فعالیت رادار در مواقع غیر ضروری، احتمال کشف آنها را پایین می آورد، ازطرفی کمپانی سازنده «آوتوبازا-ام» به صراحت ادعا کرده که این سیستم توانایی کشف رادارهای LPI را دارد؛ این رادارها معمولا با توان ۵۰۰ مگاهرتز فعالیت کرده و فرکانس آن نیز بیش از ۲ ثانیه فعال نیست به همین دلیل کشف و رهگیری آنها بسیار مشکل است.

به عنوان مثال هواپیماهای اف ۱۸ در سری «سوپر هورنت» و همچنین هواپیمای پنهانکار اف ۲۲ «رپتور» و همچنین رادار بمب افکن پنهانکار B-2 از جمله هواپیماهایی محسوب می شوند که از رادارهایی با توان LPI بهره می برند.

اما مساله ای که واضح است حتی پرنده های نسل 5 نیز برای فرار از دست «آوتو بازا ـ ام»(در صورت کشف نشدن امواج راداری آن ها) باید در حالت سکوت رادیویی و بدون ارتباط ماهواره ای و سیستم های شناسایی دوست از دشمن دست به عملیات بزند که کیفیت عملیاتی خود جنگنده ها و سلاح های آن ها را به شدت پایین می آورد.

پس باتوجه به مطالبی که عنوان شد باید گفت سامانه «آوتو بازا ـ ام» یک سیستم تمام متحرک یکپارچه است که بر روی یک کامیون «کاماز» 8 ×8 سوار شده است؛ این سامانه متشکل از یک بخش گیرنده و فرستنده است که در حقیقت در زمینه الکترونیک رزمی چندین کار را همزمان انجام می دهد.

بخش گیرنده در حقیقت یک سیستم(نوعی رادار پسیو) است که در فاصله 400 کیلومتری می تواند تعداد 150 فرستنده امواج راداری(هر فرستنده در حقیقت مشخص کننده یک هدف است) و رادیویی(نوعی موج مغناطیسی با طول موج بلند) را شناسایی کند و موقعیت و جهت حرک آن ها را زیر نظر بگیرد و در صورت نیاز به دیگر واحد های پدافندی اطلاع دهد.

ویژگی بسیار جالب «آوتوبازا ـ ام» در این قسمت این است که به طور پیش فرض 600 الگوی راداری را در پردازنده خود دارد(کل الگوهای راداری ایجاد شده تاکنون درسیستم های پالسی و پالس داپلر و منطق فازی از 600 عدد تجاوز نمی کند) و در صورت دریافت امواج رادرای آشنا می تواند بدون الگو یابی و پردازش اضافی بلافاصله به اطلاعات هدف دست یابد.

همچنین قابلیت افزایش به حدود 2000 الگو را نیز دارد به این صورت که گیرنده «آوتوبازا-ام» در صورت مواجهه با الگوی جدید می تواند آن را در حافظه خود برای ماموریت های بعدی ذخیره کند.

به عبارت دیگر این سامانه که ظرف 45 دقیقه برپا می شود، می تواند اطلاعاتی تا حدود 2000 هدف مختلف را در حافظه خود ذخیره کند و به صورت معمول شامل 5 خودرو مختلف است که در فاصله 20 الی 30 کیلومتری از یکدیگر قرار گرفته و به عملیات می پردازند.

فرستنده امواج این سامانه می تواند هرگونه رادرارهای دریاپایه، زمین پایه، هواپایه، سیستم ها و پرنده های اخلال گر، اخلال گرهای نصب شده بر روی وسایل دیگر، سیستم های رادیویی، سیستم های تشخیص دوست از دشمن و ارتباط ماهواره ای را کشف و رهگیری کند.

کشف و رهگیری این سامانه مزیت های بسیار زیادی دارد چون هدف، خیلی دیر و سخت(در اکثر موارد به ندرت)متوجه رهگیری خود می شود و از طرفی امکان مکان یابی خود سامانه بسیار سخت(تاحدودی وجود ندارد) و سرکوب آن به وسیله موشک های ضد رادار همچون «هارم» و یا استفاده از اخلال چند باندی تقریبا غیرممکن است مگر اینکه مکان خود سیستم به وسیله اطلاعات دیگری لو برود و یا در پوشش شبکه پدافندی و هوایی نباشد.

برای مثال تصویر کنید چنین سیستمی در سواحل ایران مستقر شده است؛ طولانی ترین بخش عرض خلیج فارس نسبت به نقطه دیگر در مقابل(برای مثال عمیق ترین خط شکستگی ساحلی ایران در مقابل عربستان سعودی) 350 کیلومتر فاصله دارد، در حالی که برد شناسایی و دریافت امواج رادار «اوتوبازا ـ ام» 400 کیلومتر و برد رهگیری آن دویست کیلومتر است.

 

این موضوع به معنای آن است که سامانه حتی از سواحل ایران اشراف کامل بر عمق آب ها و حتی خطوط ساحلی طرف مقابل دارد. در چنین شرایطی علاوه بر بخش اعظم آب ها، کشورهایی مانند قطر و امارات متحده نیز به طور کامل زیر پوشش شنود این سامانه قرار می گیرند.

بخش دوم این سامانه یک فرستنده جنگ الکترونیک قدرتمند است که بر روی یک پایه سوار شده و در صورت عدم نیاز جمع می شود؛ این فرستنده در ارتباط با بخش گیرنده است و با توجه به اطلاعات دریافت شده از گیرنده متناسب با نوع قالبیت های الکترونیکی و مخابراتی هدف(مانند پهنای باند رادرای، طول موج و فرکانس آن)به اتخاذ و ایجاد جنگ الکترونیک متناسب می پردازد.

البته منبع دقیقی از میزان قدرت خروجی این فرستنده ها در دسترس نیست و بعضا اعداد خیلی زیاد و غیر قابل باوری در سایت های مختلف برای آن ذکر شده ولی فرکانس عملکرد این سامانه بین 2/0 تا 18 هزار گیگا هرتز است و تقریبا می تواند بر روی تمام باندهای موج مغناطیسی اخلال ایجاد کند.

از نقش های مهم این سامانه سرکوب ارتباط رادیویی و ماهواره ای و سیستم های تشخیص دوست از دشمن و همچنین شنودهای عمقی است(آنچه که این سامانه به صورت عملی نیز در سوریه و کریمه اکراین از خود نشان داد).

به همین علت سامانه «آوتوبازا-ام» یک سیستم راهبردی بسیار گران قیمت است که با ورود به چرخه پدافند هوایی کشورمان به هرچه محکم تر شدن چتر پدافندی کمک شایانی می کند.

انتهای پیام/231