روایت تاریخ ژاندارمری در «پشت دروازه‌های شهر»

به گزارش گروه سایر رسانه های دفاع پرس،‌ شناسایی زوایای پنهان تاریخ دفاع مقدس و انقلاب اسلامی، توجه مراکز فعال در عرصه اسناد انقلاب از مهم‌ترین کلید‌واژه‌های گفت‌و‌گو با حسین کاوشی مولف کتاب «پشت دروازه‌های شهر» است. این پژوهشگر تاریخ انقلاب، در این کتاب به خاطرات امیر سرتیپ منوچهر نجفدری پرداخته و معتقد است که زوایای پنهان دفاع مقدس باید شناخته شود.

 
عنوان کتاب بر چه اساسی انتخاب شده است؟

در واقع قلمرو ژاندارمری از پشت دروازه‌های شهرها آغاز می‌شد. آن زمان هنوز نیروهای انتظامی ادغام نشده بودند و امیر سرتیپ منوچهر نجفدری در ژاندارمری خدمت می‌کرد. شهربانی مسئول امنیت شهرها و امنیت بیرون شهرها بر عهده ژاندارمری بود. خاطرات امیر از این نظر هم بِکر است و هم ناگفته‌های بسیار دارد. وی از چهره‌های منحصربه فرد تاریخ ژاندارمری ایران محسوب می‌شود که حدود نیم‌قرن در تامین امنیت در مناطق مختلف کشور و در سمت فرماندهی مشارکت داشته است. پژوهشگران و مورخان می‌توانند از این کتاب به‌عنوان یکی از منابع دست اول و معتبر در تاریخ انتظامی کشور بهره ‌ببرند.

برای تهیه این خاطرات چند ساعت مصاحبه انجام شده است؟

قریب به 40 ساعت با امیرسرتیپ نجفدری مصاحبه انجام شده که نخستین جلسه مصاحبه با ایشان به اول شهریور ماه 93 و آخرین جلسه مصاحبه با اواخر دی‌ماه مربوط می‌شود. پس از آن نیز بر حسب نیاز به تکمیل اطلاعات، جلساتی با ایشان داشتم.

فرآیند تدوین خاطرات امیرسرتیپ نجفدری چگونه بود؟

پژوهشگران حوزه تاریخ شفاهی نسب به روند کُند این‌گونه فعالیت‌ها آشنایی دارند اما با توجه به این شرایط، روند آماده‌سازی از شروع ضبط در شهریور ماه 1393 تا زمان چاپ شهریور ماه 1396 با توجه به حجم زیاد کتاب از نظر زمانی بسیار رضایت‌بخش است.
 
اهمیت خاطرات امیر‌ سرتیپ منوچهر نجفدری در چیست؟

متاسفانه در حوزه خاطره‌نگاری شاهد ابراز نظرات غیرکارشناسی بسیاری هستیم که فقط متکی بر سلیقه گویندگان آن است که پایه و اساس محکمی ندارد. از هر خاطره باید متناسب با جایگاه افراد و حوزه‌ای که در آن فعالیت کرده‌اند، انتظار داشت و مهم آن است که در همان حوزه انتظار ما را برآورده کنند؛ به‌عنوان مثال، خاطرات اُسرا در مقایسه با رزمندگان حاضر در میدان جنگ کم اهمیت نیست. انتشار با کیفیت خاطرات دوران اسارت، از ظرفیت قالب توجهی برخوردار است تا زوایای دیگری از تاریخ دفاع مقدس پوشش داده شود. بر همین اساس باید بین خاطرات افراد نظامی و افراد سیاسی یا فرهنگی تمایز قائل شد. خاطرات امیر نجفدری گنجینه بسیار ارزشمندی از تاریخ ژاندارمری را ارائه می‌کند. دقت و ذکر جزئیات وقایع در آثار اندکی وجود دارد. حافظه امیر در ذکر وقایع آن هم پس از گذشت چند دهه هر خواننده ای را به تحسین وا می دارد.
 
درباره امیر نجفدری بیشتر توضیح فرمایید. 

امیر‌سرتیپ منوچهرنجفدری، پس از فارغ‌التحصیلی در سال 1334 از دانشکده افسری و خدمت در ارتش، از مهرماه 1338 به‌طور رسمی خدمت خود را در ژاندارمری آغاز کرد و بیش از سه دهه در سِمت‌های مختلف و شهرهای متعددی عهده‌دار مسئولیت‌های مهمی بود.

 

ایشان از مهرماه 1338 تا آخراسفند ماه همان سال فرمانده دسته مرکزی گروهان ژاندارمری ایلام بود. پس از آن در سال 1339 درگروهان ژاندارمری قصرشیرین مامور به خدمت شد اما به دلیل درگیری با رئیس ساواک قصرشیرین و مبارزه باقاچاق کالا در خرداد سال 1341 به استان فارس منتقل و دوباره پس از گذشت دو سال به سمت فرماندهی گروهان ژاندارمری قصر شیرین منصو ب شد.

 

امیر درسال 1347 برای سپری کردن دوره عالی به تهران منتقل و در مهرماه 1354 به سمت فرمانده هنگ ژاندارمری تهران  درآمد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز در سمت فرماندهی ناحیه ژاندارمری سیستان و بلوچستان مشغول به خدمت شد. سال 1359 برای خدمات و زحمات شبانه‌روزی  پس از یکسال خدمت بنا به پیشنهاد سرلشکر ظهیرنژاد فرمانده وقت ژاندارمری به مقام جانشینی فرمانده کل ژاندارمری منصوب شد؛ اما با ادامه جنگ تحمیلی و پیشروی نیروهای عراقی در جنوب کشور وی ضمن حفظ سمت جانشینی به فرماندهی عملیات نا منظم محور ماهشهر ـ آبادان ـ خرمشهر منصوب شد. پس از خاتمه ماموریت 6 ماهه درجبهه جنوب باتوجه به شرارت منافقان و کومله و دموکرات‌ها در آذربایجان غربی‌ و کردستان به سرپرستی ناحیه ژاندارمری آذربایجان غربی منصوب شد.

 

سال 1360 بنا به دستور آیت‌الله مهدوی کنی‌، وزیرکشور وقت به مدت 8 ماه عهده‌دارمسئولیت فرماندهی ژاندارمری کشور شد. پس از تعیین فرمانده جدید تا تاریخ 1/4/62 دوباره در سمت جانشین فرماندهی ژاندارمری جمهوری اسلامی انجام وظیفه کرد. تاریخ 1/4/62 به علت بیماری با موافقت وزارت کشور بازنشست شد اما پس از 14 ماه بازنشستگی دوباره در سال 63 با توجه به این که استان سیستان دچار نا امنی شده بود از طرف حجت‌الاسلام ناطق نوری، وزیر کشور به فرماندهی ژاندارمری استان سیستان منصوب و تا سال 1370 دراین منطقه خدمت کرد.

پس از ادغام نیروهای سه‌گانه ژاندارمری، کمیته وشهربانی بنابه پیشنهاد امیرمحمد سهرابی، فرمانده نیروی انتظامی و تصویب وزیر کشور به ریاست گروه مشاوران فرماندهی ناجا منصوب وسرانجام سال 1371 بازنشست شد. امیر، مهر 1324 به دبیرستان نظام تهران وارد شد و پس از فارغ‌التحصیلی در سال 1334 ازدانشکده افسری خدمت خود در ارتش را شروع کرد ودر نهایت سال 1371 با لباس ناجا بازنشست شد.

 

 
کتاب شامل چند فصل است و درباره چه موضوعاتی است؟

خاطرات امیرسرتیپ نجفدری در 11 فصل تنظیم شده و به تولد، دوران نوجوانی و تحصیلات نظامی، دوران نخستین حضور در استان سیستان وبلوچستان پرداخته شده است، دوران خدمت در ژاندارمری کرمانشاه، آن دوران خدمت در لارستان، دوران بازگشت ایشان به قصرشیرین و فرماندهی درگروهان ژاندارمری قصرشیرین، دوران خدمت در ژاندارمری آذربایجان غربی، دوران پیروزی انقلاب اسلامی وگرفتاری چند ماهه امیرسرتیپ نجفدری در زندان قصر، دوران سرپرستی ژاندارمری آذربایجان غربی و سومین دوره خدمت امیر در استان سیستان وبلوچستان، جانشینی فرماندهی ژاندارمری جمهوری اسلامی، فرماندهی ژاندارمری استان سیستان و بلوچستان در دهه 1360 و فعالیت‌های دوران بازنشستگی می‌پردازد.

دلیل فراخواندن ایشان برای بازگشت به خدمت پس از پیروزی انقلاب چه بود؟

خدمات صادقانه ایشان در مبارزه با فساد، اخاذی، رشوه و موارد مشابه در دوران قبل از انقلاب، مورد توجه مسئولان جمهوری اسلامی قرار گرفت و با وجود این که در تاریخ 1/4/1362 بازنشست اما دوباره به خدمت فراخوانده شد و حدود یک دهه مسئولیت ژاندارمری در استان حساس سیستان و بلوچستان را بر عهده گرفت.

امیر سرتیپ نجفدری در جریان چه عملیاتی به درجه جانبازی رسیدند؟

ایشان در عمليات پاکسازي ارتفاعات بند و سير داغی در استان ارومیه به افتخار جانبازی نائل شد. در اين عمليات يک درجه‌دار و دو سرباز به مقام رفيع شهادت رسیدند و 15 درجه‌دار و سرباز نیز مجروح شدند. امیر نجفدری مورد اصابت پنج گلوله و ترکش از ناحيه کتف، بازو، سينه و ران قرار گرفت. امیر  همچنین به دلیل برخورد چند قطعه سنگ همزمان با اصابت گلوله از ناحیه دهان و پیشانی نیز مجروح شد.
 
درباره دیگر ویژگی‌های این اثر بفرمایید؟

خاطرات امیر نجفدری، علاوه بر ویژگی‌هایی که به برخی از آن‌ها اشاره شد، اسامی و یاد بسیاری از شهدایی که در راه حفظ امنیت کشور جان خود را از دست داده‌اند و یادی از آن‌ها در منابع دیگر نمی‌توان یافت، را در اختیار مخاطب قرار می‌دهد، همچنین بیان دقیقی از عملیات‌ها و شیوه برخورد با اشرار و مجرمان که می‌تواند برای نیروهای جوان و تازه‌کار انتظامی آموزنده باشد. با توجه به ادغام ژاندارمری در ناجا، اکنون ثبت تاریخ ژاندارمری اهمیت زیادی دارد. متاسفانه مراکزی که اکنون دیگر وجود مستقلی ندارند، در زمینه ثبت تاریخ خود دچار مشکلات جدی هستند. ورود مرکزاسناد انقلاب اسلامی به‌عنوان موسسه‌ای که دغدغه ثبت تاریخ انقلاب را دارد، در واقع می‌توان در همین راستا و جهت ثبت ناگفته‌های تاریخ ارزیابی کرد.

 

منبع: ایبنا