تحلیلی بر پایان داعش و آینده تروریست‌ها
به گزارش گروه سایر رسانه های دفاع پرس، داعش سرانجام پس از پنج سال
به پایان کار خود رسید و با آزاد شدن آخرین مناطق در عراق و سوریه سیطره
این گروه تروریستی از دست رفت. در واقع اکنون داعش هیچ شهر و منطقه راهبردی
را در اختیار ندارد و به صورت پراکنده در غرب و بخش‌هایی از بیابانهای شرق و
جنوب سوریه فعالیت می کند؛ اما با توجه به ادعای این گروه تروریستی مبنی
بر تلاش برای ایجاد خلافت اسلامی، باید داعش را یک گروه تروریستی پایان
یافته دانست؛ البته این به معنای پایان فعالیت های این گروه نخواهد بود و
اعضای آن به صورت انفرادی اقدام به یک سری فعالیت‌هایی خواهند کرد. در این
مطلب نگاهی به فعالیت و شکست این گروه تروریستی و همچنین آینده پیش روی آن
خواهیم داشت.
شکل گیری داعش
داعش به نوعی منبعث از گروه تروریستی القاعده است. القاعده عراق از سال 2006 به بعد با مرگ ابومصعب الزرقاوی سرکرده آن سرکوب گردید و لذا قرار گرفتن «ابوبکر بغدادی» بر کرسی امارت دولت اسلامی عراق در سال 2010 در ضعیف‌ترین شرایط این سازمان صورت گرفت. اما بروز بحران در سوریه در اوایل سال 2011 توجه ابوبکر البغدادی رهبر دولت اسلامی عراق را جلب کرد. «ابوبکر البغدادی» حوزه نفوذ خود را به شام گسترش و خود را «دولت اسلامی عراق و شام» (داعش) نامید و پس از ناکامی میانجی‌گری الظواهری در فوریه 2014 از سازمان القاعده خارج و نهایتا پس از تصرف شهر موصل در 29 ژوئن 2014 تشکیل «خلافت اسلامی» را اعلام کرد. این گروه تروریستی به سرعت توانست بخش های شرقی سوریه و غربی عراق را تصرف کند. به صورتی که داعش الرقه در سوریه را مرکز خلافت خود اعلام کرد و از شهر موصل به عنوان پایتخت دولت اسلامی در عراق یاد کرد. اما در نهایت داعش نتوانست به اهداف خود برسد و پایان کار این گروه تروریستی رقم خورد.
توطئه غربی برای جهان اسلام
کشورهای غربی با هدف تجزیه جهان اسلام به رشد و قدرت گرفتن داعش کمک زیادی کردند. در واقع اسناد زیادی وجود دارد که نشان دهنده این است که کشورهای غربی و به ویژه آمریکا داعش را با هدف تجزیه عراق و سوریه ایجاد کردند.
در ماه می سال 2015 جان بولتون [یکی از معماران اصلی جنگ عراق] اعلام کرد: کشورهای عرب بین سنی ها و شیعیان تقسیم شده است. من فکر می کنم عرب های سنی هرگز راضی نمی شوند که در کشوری باشند که تعداد شیعیان نسبت به آنها 3 به 1 باشد. به همین دلیل است که داعش قادر به استفاده از این مسئله است. من فکر می کنم هدف ما باید ایجاد یک دولت جدید سنی، خارج از بخش غربی عراق، و در بخش شرقی سوریه باشد؛ دولتی که توسط میانه روها یا دست کم اقتدارگرایانی که اسلامگرایان رادیکال نیستند، اداره شود.[1] جان بولتون همچنین در نوامبر 2015 اعلام کرد، واقعیت این است که عراق و سوریه ای که ما می شناسیم مرده اند... اگر داعش شکست بخورد به معنای بازگشت قدرت به اسد و دست نشاندگان ایران در عراق است که نتیجه آن مطلوب نیست. به جای تلاش برای از نوساختن نقشه پس از جنگ جهانی اول، واشنگتن باید ژئوپلیتیک جدید را به رسمیت بشناسد. بهترین جایگزین برای داعش در شمال شرق سوریه و غرب عراق، یک دولت سنی مستقل و جدید است.[2] در واقع آمریکا تلاش زیادی کرد تا با استفاده از داعش بتواند ایران و عراق را تجزیه و از محور مقاومت خارج کند.
روزنامه مصری الاهرام به نقل از شیخ نعیم قاسم جانشین دبیر کل حزب الله لبنان اعلام کرد، اطلاعات ما تاکید می کنند عناصر داعش توسط نیروهای آمریکایی در افغانستان تعلیم دیده و برای جنگ به سوریه و عراق اعزام شده اند ودقیقا همان سناریوی القاعده و اسامه بن لادن در مورد داعش وسرکردگانش نیز تکرار می شود. پیش از این هم روزنامه انگلیسی تایمز در دسامبر 2013 نوشته بود نیروهای آمریکایی نقش محوری و اصلی را در شکل گیری داعش و اوج گرفتن نام ابوبکر البغدادی رهبر آن داشتند. همچنین پایگاه اینترنتی "اینترسپت" نیز به نقل ادوارد اسنودن کارمند سابق سازمان اطلاعات آمریکا تاکید کرد: آژانس امنیت ملی آمریکا به همراه سازمان اطلاعات خارجی انگلیس (ام آی 6) وموسسه اطلاعات وعملیات ویژه خارجی اسرائیل (موساد) زمینه شکل گیری داعش را فراهم کردند.[3]
پایان داعش
تلاش های غرب برای پیروزی داعش با ناکامی مواجه شد. چرا که داعش به سرعت مواضع راهبردی تصرف شده را از دست داد و به حاشیه مرزها پناه برد. داعش در ابتدا به سرعت موفق شد در سوریه شهرهای مهمی مانند دیرالزور و رقه را تصرف کند و حتی به مناطق پایتخت سوریه نیز نزدیک شد. اما ارتش سوریه به همراه حزب الله لبنان و کمک های مستشاری ایران موفق شد تا از سال 2016 روند پیشروی های داعش را قطع و عقب نشینی این گروه را کلید بزند. داعش در عراق نیز پس از تصرف استان های نینوا و الانبار به نزدیکی های بغداد رسید اما با فتوای آیت الله سیستانی مرجع عالیقدر شیعیان عراق بسیج مردمی عراق با عنوان حشد الشعبی در سال 2014 شکل گرفت و داعش پس از آن نتوانست به پیشروی های خود ادامه دهد. از دست دادن شهر موصل و الرقه برای داعش همانند مرگ این گروه تروریستی بود. پس از این دو شکست، ارتش سوریه به کمک نیروهای حزب الله و همچنین کمک ایران و روسیه موفق به آزادسازی شهر دیرالزور شد. در آن طرف نیز ارتش عراق شهر القائم به عنوان یکی از آخرین شهرهای در تصرف داعش را آزاد کرد. شهر البوکمال در استان دیرالزور آخرین شهر تحت تصرف داعش بود که در نهایت آزاد شد. اهمیت نبرد البوکمال، از این جهت بود که آخرین مرحله از نبرد با گروه تروریستی داعش به شمار می رفت، بنابراین این نبرد به ام المعارک معروف شد. البوکمال از موقعیت استراتژیک مهمی برخوردار است و یکی از مهم ترین نقاطی بود که نیروهای الحشد الشعبی عراق و ارتش سوریه و نیروهای هم پیمان درآن جا به هم پیوستند، این منطقه از مهم ترین خطوط امدادی میان دو طرف سوری وعراقی به شمار می رود، همچنانکه گذرگاهی برای خطوط گاز و نفتی است که از عراق به سوریه واز آن جا به دریای مدیترانه عبور می کند. درشهر البوکمال یعنی در شرق سوریه دراستان دیرالزور، خطوط و راه های ارتباطی مستقیم بین کشورهای محور مقاومت از ایران گرفته تا عراق و سپس سوریه و ازآنجا تا جنوب لبنان وجود دارد. بنابراین شکست داعش در البوکمال به 5 سال افسانه داعش پایان داد و اکنون در مرحله عملی پسا داعش حضور داریم.
نکته مهم در این مورد این است که این پیروزی در مساحت بزرگی روی داده است، جمع مساحت تحت تصرف داعش در عراق و سوریه در وسعتی به اندازه کل مساحت عراق روی داده است و آزادسازی سرزمینی در این مساحت در زمانی پنج ساله خیلی مهم است و از توانمندی جبهه مقاومت خبر می دهد.
آینده داعش
هرچند سیطره داعش بر شهرهای عراق و سوریه از بین رفته است اما این به معنای خاموشی اعضای داعش نخواهد بود. چرا که احتمال دارد کشورهای غربی و عربی به نحو دیگری از اعضای باقیمانده داعش در راستای منافع خود بهره برداری کنند. از این رو می توان برای ادامه حیات این گروه تروریستی چند حالت فرض کرد:
- اولین حالت در مورد آینده داعش باقی ماندن نیروها و هسته‌های نظامی داعش در قالب گروه‌های چریکی است. در واقع، مدلی همانند نیروهای طالبان در افغانستان و حزب کارگران کردستان (PKK) در ترکیه.
-حالت دوم این است که اعضای داعش با هدف زنده نگه داشتن هدف خود دست به عملیات انتحاری بزنند. این مسئله بسیار محتمل است چرا که فروپاشی ساختار داعش باعث خواهد شد تا اعضای این گروه تروریستی برای ادامه حیات خود دست به سلسله عملیات های انتحاری در منطقه بزنند.
- حالت سوم به انتقال اعضای داعش به سرزمین های دیگر بر می گردد. اخیرا تلویزیون عراق به نقل از مفتی داعش اعلام کرد که او از عناصر خارجی این گروه خواسته تا به «سرزمین موعود» در مصر و فلسطین بروند. اما مصر چرا به عنوان یکی از مقصد های داعش معرفی شده است؟ بهترین گزینه برای گسیل تروریست های داعش به مناطق دیگر، می‌تواند مصر باشد. مجتبی امانی دیپلمات سابق ایران در مصر در این مورد معتقد است: مصر این ظرفیت را دارد که در خط مقاومت علیه رژیم صهیونیستی قرار گیرد و لذا باید دچار مشکلات امنیتی شود. داعش با هدایت دستگاه‌های امنیتی غربی، عبری و عربی قصد دارد از طریق مصر وارد غزه شود تا حماس را با یک مشکل امنیتی شدید مواجه کند.[4] نقشه آمریکا و رژیم صهیونیستی برای قطع محور مقاومت در عراق و سوریه ناکام ماند و اکنون آن ها می‌خواهند بخشی از این محور را در غزه دچار تهدید کنند. بنابراین به نظر می رسد که مصر هرچند اکنون با اسرائیل و آمریکا متحد است اما پتانسیل های داخلی مصر از جمله وجود جمعیت 90 درصدی مسلمان در این کشور همواره به عنوان یک تهدید برای اسرائیل محسوب می شود. چرا که اشراف مصر بر کانال سوئز برای اسرائیل به یک مسئله حیاتی تبدیل شده است. اسرائیل تنها از طریق بندر ایلات قادر به ورود به دریای سرخ است. این رژیم برای ورود به دریای مدیترانه و ارتباط با کشورهای اروپایی نیاز به عبور از کانال سوئز دارد. در صورتی که مصر شاهد انقلابی واقعی باشد و مخالفان اسرائیل به قدرت برسند از یک سو می توانند در راه تجارت دریایی اسرائیل در کانال سوئز مشکل آفرینی کنند و از سوی دیگر از طریق صحرای سینا و گذرگاه رفح به مقاومت فلسطین سلاح برساند. بنابراین این کشور نیز همانند سوریه باید در آشوب و ناامنی گرفتار شود.
- وضعیت دیگر این است که حامیاان غربی- عربی داعش به دنبال آن باشند تا این گروه تروریستی را به مرزهای شرقی ایران انتقال دهند. در این ارتباط می‌توان در اولین گام انتقال اعضای داعش به افغانستان را مطرح کرد.
پایان سخن
تلاش کشورهای غربی برای به قدرت رساندن گروه تروریستی داعش پس از 5 سال با ناکامی مواجه شد. در واقع محور مقاومت موفق شد که تروریست هایی را که از بیش از 80 کشور جهان با حمایت آمریکا و دلارهای سعودی در عراق و سوریه جمع شده بودند را شکست دهد. اما نباید فراموش کرد که هرچند سیطره داعش از بین رفته است اما این به معنای آن نخواهد بود که حامیان داعش اعضای این گروه تروریستی را رها کنند و باید در آینده منتظر نقشه های غرب برای بهره برداری از اعضای داعش علیه محور مقاومت بود.
پی نوشت:
[1]. Alastair Crooke, If Syria and Iraq Become Fractured, So Too Will Tripoli and North Lebanon, Jun 01, 2016, new hoffington post, available at: http://www.huffingtonpost.com/alastair-crooke/syria-iraq-fractured_b_7471540.html
[2]. John Bolton, To Defeat ISIS, Create a Sunni State, NOV. 24, 2015, nytimes, available at: http://www.nytimes.com/2015/11/25/opinion/john-bolton-to-defeat-isis-create-a-sunni-state.html
[3] https://www.mashreghnews.ir/news/343829/
[4] https://www.tasnimnews.com/fa/news/1396/04/27/1467541/
