تزویر، افسونگر اخلاق در جامعه امروز

به گزارش گروه سایر رسانه های دفاع پرس، حمیدرضا عسگری در یادداشتی نوشت: 

برخی اوقات به کار بردن یک کلمه، دریایی از رفتارها، کنش ها، برخورد‌ها و عملکرد‌ها را به وسعت یک جامعه نشان می‌دهد. این امر زمانی رخ می‌دهند که معنای آن لغت از بطن وجود جامعه در ظاهر آن پیدا گشته باشد. چقدر زیبا و مسرت بخش است که لغات با معانی مثبت و تحسین برانگیز برجامعه منتسب گردد. خوشبختانه القاب و صفت‌های مثبت بسیاری در قالب لغات مختلف در فرهنگ ایرانی – اسلامی ما، طی ادوار گذشته به مردم و جامعه ما نسبت داده شده است. القاب و صفاتی همچون ایثارگری، رشادت، غیرت، نوع‌دوستی، مهمان‌نوازی، ایستادگی و...، اما متاسفانه امروز سیر نزولی و افول این صفات نیک را درجامعه مشاهده می‌کنیم.

امروز ردپای آلوده «تزویر» در بسیاری از امور زندگی ما دیده می‌شود و خواسته و ناخواسته به آن دچار شده ایم. درفرهنگ لغت تزویر به معنای «آراستن و تزیین کردن» و در کاربرد آن به «آراستن دروغ و امری فریبکارانه» اشاره شده است.

حال بد نیست به رفتار و کردار خود طی یک شبانه روز قدری توجه کنیم. نمونه‌های این صفت منفی در بسیاری از کار‌ها و امورات روزمره ما قابل مشاهده است. تعامل و روابط از سراجبار، پوشیدن لباس و آراستن ظاهر برخلاف سلیقه شخصی برای ایجاد مقبولیت در مکان یا جمعی خاص، صحبت از رفتار‌ها و تقید به اموری برخلاف باور‌های ذهنی، انجام فرائض دینی درمیان عموم بدون اعتقاد و حتی آداب انجام آن، محبت کردن‌های زبانی و نفرت‌های باطنی، تملق‌های مستقیم و تخریب‌های غیرحضوری، عدم انجام کار مفید و ایجاد توقع برای گرفتن حقوق و پاداش و مزایای مختلف و...! شاید ساعت‌ها بتوان درمورد رفتار‌های شخصی خود و اطرافیان از این صفت منفی مصداق یافت و آن را سیاهه کرد.

اما تامل در ریشه بروز این آفت اخلاقی در جامعه بسیارمهم است که یافتن آن نیز کار سختی نیست. متاسفانه بسیاری از رفتار‌هایی که امروز در قالب تزویراخلاقی شاهد آن هستیم، نشأت گرفته از برخی ارزش‌های ملی و مذهبی ماست که جایگاهی رفیع در فرهنگ و تمدن ایران دارد.

مشکل کار اینجاست که این باور‌ها و هنجار‌های ارزشی از سوی برخی به عنوان یک پوشش، یک حصارامن و یک ابزار برای رسیدن به مقاصد فردی و گروهی مبدل شده است. برخی این باور‌ها را به عنوان یک پوشش خاص برای شناسنامه دار کردن فعالیت‌ها و رفتار‌های جعلی و غیرقانونی خود مبدل کرده اند. به عبارتی این ارزش‌ها برای آن‌ها مجوزی شده تا هرآنچه برخلاف میل و منافع آن‌ها نیست وحتی پشتوانه قانونی داشته باشد را رد کرده و آن را نپذیرند هرچند که برخلاف منافع عمومی و ملی باشد.

ازسوی دیگر از این تزویر استفاده، و حصاری امن برای خود در برابر توقعات و نقد‌های دیگراقشار و عامه مردم ایجاد می‌کنند. به گونه‌ای که اجازه نمی‌دهند دیگر سلایق، تفکرات و نگرش‌های جدید وارد آن شود و احتمالا منافع آن‌ها را برهم بزند. همچنین تزویر در رفتار را به عنوان ابزاری برای رسیدن به مقاصد و منافع مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به کار می‌گیرند و اگر مخالفتی صورت گیرد، آن را ضد ارزش و هنجار شکن قلمداد و معرفی می‌کنند درحالی که خود نیز به آن مقید نیستند وصرفاً برای حفظ منافع آن را ظاهرسازی می‌کنند.

اما اشکال اصلی اینجاست که ما به سبب ارزشمند بودن این هنجار‌ها تمام امور و رفتار مناسب برای یک جامعه را در چارچوب این ارزش‌ها به مردم ارائه کردیم و از دیگر نگرش‌ها و سبک‌های رفتاری غافل ماندیم و حتی در به روز کردن ارزش‌های سنتی با معیار‌ها و تحولات روز عاجز ماندیم. حال به جایی رسیده ایم نسل‌های امروز ما با عدم پذیرش نسبی و یا اختلاف سلیقه با این هنجار‌های سنتی، در ظاهر خود را به آن‌ها مقید می‌دانند، اما در فضای زندگی شخصی و باطنی خود به آن باور ندارند و یا اساساً آن را رد می‌کنند و به مخالفت با آن می‌پردازند.

مسلماً ارزش‌ها و هنجار‌های ملی و مذهبی ما باید حفظ شود، اما این امر مستلزم بروزرسانی و عرضه آزاد آن به جامعه می‌باشد. امروز هیچ هنجار و الگوی ارزشی خاصی به صورت دستوری مورد پذیرش نخواهد بود. درحالی که می‌توان با آزاد گذاشتن جامعه در انتخاب رفتار‌ها و هنجار‌های مختلف، زیبایی و کارایی ارزش‌های ملی و مذهبی را برای آن شفاف سازی کرد و مانع بروز تزویر و ریا در امور مختلف جامعه گردید. درغیر این صورت تنه درخت ارزش‌های متعالی کشورمان از درون خالی و ظاهری بیش نخواهد ماند.

منبع: روزنامه آفرینش