برخی سکانس‌های «تنگه ابوقریب» در ذهن مخاطب حک می‌شود

به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع پرس، حجت‌الاسلام والمسلمین «علی آتش‌زر» منتقد و کارشناس سینما درباره بهترین فیلم جشنواره فیلم فجر «تنگه ابوقریب» اظهار داشت: در ابتدا باید بگویم فیلم سینمایی «تنگه ابوقریب» سطح کیفی کار‌های دفاع مقدسی را افزایش داد. با این توضیح قبل از این‌که به نقاط قوت فیلم بپردازم اشکالات آن را مطرح می‌کنم، تا این تصور پیش نیاید که شیفته‌وار درباره کار حرف می‌زنم. این کار دفاع مقدسی در داستان چندان به شخصیت‌پردازی توجه نکرده، همچنین جغرافیایی که از فیلم می‌بینیم چندان عیان و مشخص نیست؛ ولی با وجود این فیلم به اندازه‌ای دارای نقاط قوت است که اشکالات معدود آن به چشم نمی‌آید.

وی در پاسخ به این سوال که چه وجه از شخصیت‌پردازی «تنگه ابوقریب» از دیدگاه وی دچار اشکال است که این بخش از کار را ضعیف توصیف می‌کند؟ گفت: به نظر من شخصیت‌پردازی در این کار به سمت تیپ شدن رفته است و تنها اندکی فاصله به این وجه از تصویرسازی داشته است. نکته دیگر اینکه افراد به تنهایی در «تنگه ابوقریب» دارای شخصیت نیستند، بلکه به نوعی کلیت فیلم شخصیت‌پردازی کار را تشکیل می‌دهد؛ اتفاقی که نشان از کلی‌نگری پیرامون کاراکتر‌ها دارد.

آتش‌زر ادامه داد: جدا از نقدی که به شخصیت‌پردازی مطرح کردم می‌خواهم به نقطه مثبتی در همین رابطه اشاره کنم که عموما در فیلم‌های دفاع مقدسی مد نظر قرار نمی‌گیرد. در این فیلم ما حتی یک نفر را به عنوان دشمن در فیلم نمی‌بینیم، اما به شدت حضور دشمن در فیلم احساس می‌شود. در حقیقت در «تنگه ابوقریب» تن در مقابل تانک قرار می‌گیرد و تانک‌ها به نوعی شخصیت پیدا می‌کنند و شکلی از آنتاگونیسم را در تانک‌ها می‌بینیم.

آتش‌زر در بخش دیگری از این گفت‌و‌گو درباره ریتم فیلم گفت: درباره ریتم و سرعت فیلم باید بگویم کارگردان به خوبی از عهده کار بر آمده است. وی در جا‌هایی که نیاز است تماشاگر استراحت کند، ریتم کار را آهسته می‌کند، اما زمانی که ریتم فیلم اقتضا می‌کند ما شاهد سرعت زیاد قصه و تصاویر هستیم. امتیاز دیگری که می‌توانم برای این فیلم برشمرم گریم خوب فیلم است. در این کار دفاع مقدسی خسرو ملکان تهیه کننده، خود عهده‌دار گریم است. وی توانسته به خوبی با چهره‌پردازی‌هایی که انجام می‌دهد فضا‌های حاکم بر جنگ را به مخاطب نشان دهد.

وی یادآور شد: وقتی از چهره‌پردازی خوب این حرف می‌زنم دلیلم این است در سال‌های گذشته فضای استرلیزه حاکم بر فیلم‌های دفاع مقدسی به گونه‌ای بود که آدم‌ها بسیار پاک و اتو کشیده نشان داده می‌شدند، اما در «تنگه ابوقریب» اکثر رزمندگان در فیلم شهید می‌شوند؛ شهادتی که به شکل وخیمی نیز رخ می‌دهد، ولی هدف نهایی که همان حفظ تنگه است که با شهادت عده بسیاری حاصل می‌شود. اینجاست که ارزش کار رزمندگان بیشتر نمایان می‌شود.

این استاد حوزه و دانشگاه تاکید کرد: در این فیلم شخصیت نوجوانی وجود دارد که همه کاراکتر‌های فیلم می‌خواهند وی در پشت جبهه باقی بماند، ولی او به هر صورت ممکن به خط مقدم می‌آید و نقشی مهم در آنجا ایفا می‌کند. نکته جالب اینجاست رزمندگانی که شهید می‌شوند، همانند سیمرغ پرکشیده و روی شانه این نوجوان قرار می‌گیرند تا وی که نمادی از آینده کشور است با اندوخته خود کشور را بسازد. بحث بعدی که در فیلم نشان داده شده، مظلومیت مردم غیر‌نظامی در فیلم بود که به شکلی دردمندانه قربانی جنگ شد‌ه‌اند.

وی با بیان این‌که آسیب‌های شیمیایی را در فیلم به شکلی تاثیرگذار شاهد هستیم، تاکید کرد: من فیلم‌های بسیاری را در حوز دفاع مقدس دیده‌ام که در آن‌ها به قربانیان شیمیایی جنگ پرداخته شده است، اما تا به حال هیچ فیلمی را ندیده بودم که همانند «تنگه ابوقریب» توانسته باشد این جنایت رژیم بعث را نشان دهد. این تصویرسازی به حدی عمیق بود که با به یاد آوردن آن صحنه‌ها نیز قلبم درد می‌گیرد.

این کارشناس رسانه در پاسخ به این سوال که بهرام توکلی کارگردان «تنگه ابوقریب» از نسل جنگ نیست، پس چگونه توانسته تصویرسازی درست از دفاع مقدس داشته باشد؟ تصریح کرد: به نکته خوبی اشاره کردید، چون معمولاً این گفته را بار‌ها شنیده‌ایم فیلمساز دفاع مقدس باید این حوزه را تجربه کرده باشد. اما کارگردان این فیلم نشان داد می‌شود خارج از این قاعده عمل کرد و فیلمی را جلوی دوربین برد که من از آن به عنوان «نجات سرباز رایان» ایرانی نام می‌برم.

وی در پایان سخنان خود موفقیت این فیلم را در سی‌ و‌ ششمین جشنواره فیلم فجر قابل پیش‌بینی توصیف کرد و گفت: استقبالی که از این فیلم از سوی مردم، مسئولان و هیئت داوران از فیلم صورت گرفت به نظرم اتفاق بسیاری خوبی در سینمای ایران محسوب می‌شود که به نوعی به کارگردان جوان این دست فیلم‌ها انگیزه می‌دهد با انرژی بهتری کار بعدی خود را در این حوزه تولید کنند. نکته انتهایی من به حمایت سازمان اوج از فیلم مربوط می‌شود؛ چون همکاری این سازمان با کارگردانی جوان نشان داد اگر حمایت شکلی حرفه‌ای داشته باشد، می‌توان آینده‌ای بسیار روشن برای سینمای دفاع مقدس ترسیم کرد و ساخت این فیلم این امید را در مخاطب به وجود می‌آورد که می‌توان در این عرصه کار‌های خوبی هم مشاهده کرد.

منبع: ایکنا