اعتیاد در کمین نوجوانان

گروه اجتماعی دفاع پرس - علیرضا آخوندی؛ بر اساس آخرین آمار اعلام شده از سوی ستاد مبارزه با مواد مخدر، بیش از 2 میلیون نفر در کشورمان مصرف کننده مواد مخدر هستند که بخش قابل توجهی از این جمعیت را جوانان و نوجوان تشکیل می‌دهند. با افزایش مصرف مواد مخدر در میان نوجوانان، خطری بزرگ جوامع و خانواده‌ها را تهدید می‌کند.

پدیده اعتیاد از گذشته تاکنون افراد بسیاری را به دام انداخته و طی سال‌های گذشته علی‌رغم پیشرفت جوامع بشری، عدم وجود آموزش صحیح و آگاهی عمومی باعث افزایش میزان دسترسی به مواد مخدر و ابتلای بسیاری از جوانان و نوجوانان به اعتیاد شده است. مواد مخدر علاوه بر نابودی توان جسمی و قدرت تفکر و خلاقیت انسانی، بر عقاید انسانی و دینی هم ضربه وارد کرده، سپس بنیان خانواده را سست می‌کند و به همین دلیل است که شاهد از هم‌پاشیدگی بسیاری از خانواده‌ها به دلیل اعتیاد بوده‌ایم.

اعتیاد به ‌مواد مخدر یکی از چالش‌های بزرگ جوامع بشری است که دارای ابعاد و زوایای پیدا و پنهان بسیاری می‌باشد. به همین دلیل این مسئله از جنبه‌های مختلفی قابل تأمل و بررسی است که هم عوامل به‌وجود آورنده و هم پیامدهای منفی زیادی در پی دارد. طبق تحقیقات مبنی بر بررسی عوامل گرایش نوجوانان به مواد مخدر می‌توان گفت عوامل مختلفی باعث روی آوردن نوجوانان امروزی به مواد مخدر هستند که از جمله این عوامل فردی، خانوادگی و اجتماعی می‌باشند.

در خصوص عوامل فردی باید گفت که این عوامل متاثر از حالات روحی، سن بحرانی و شخصیت افراد است، طبیعتا افرادی که مبتلا به افسردگی یا تجربه شکست و غم هستند بیشتر در معرض خطر گرایش به مواد مخدر هستند. و همینطور نوجوانان در سنین بحرانی ممکن است برای هیجان و حس تجارب جدید دست به مصرف مواد بزنند. بسیاری از نوجوانان به دلیل عدم آگاهی نسبت به مضرات مواد و به تبعیت از دوستان به اعتیاد مبتلا شده‌اند در حالی که اگر فرهنگ‌سازی انجام بگیرد و آموزش‌های لازم در اختیار عموم قرار داده شود، دامنه اعتیاد به این شدت گسترش پیدا نمی‌کند.

در رابطه با عوامل خانوادگی هم باید عنوان کرد که نوع نگرش خانواده‌ها به اعتیاد و حتی نحوه واکنش آن‌ها به افراد مبتلا به اعتیاد نقش مهمی در این زمینه دارد. خانواده اولین مکان رشد شخص و شکل‌گیری باورها و اعتقادات فردی است که می‌تواند ارزش‌ها و هنجارهای رفتاری کودک را تعیین کند. عدم وجود محیط خانوادگی سالم  ممکن است موجب به وجود آمدن آثار مخرب روانی و گرایش فرد به اعتیاد شود. از عوامل مهم خانوادگی موثر در گرایش به اعتیاد نوجوانان می‌توان به پرخاشگری با حمایت بی مورد خانواده‌ها، فقر شدید، الگوی نامناسب در خانواده، فقر فرهنگی و عدم آگاهی والدین، ارتباط ضعیف یا غفلت از فرزندان اشاره کرد.

در خصوص عوامل محیطی هم باید ذکر کرد که محیط دومین مکان رشد شخصیت فرد است. ساختار شخصیتی نوجوانان در جامعه تکامل می‌یابد اما ذره ای غفلت باعث می‌شود بجای اجتماع‌پذیری مناسب، بسیاری از رفتارهای بزهکارانه در نوجوان شکل گیرد. محیط را جوامع اطراف ما تشکیل می‌دهند مثلاً مدرسه، محل زندگی، مکان‌های تفریحی و... . عواملی مانند افت تحصیلی، عدم توجه اولیا مدرسه به علائم مصرف مواد، انزوای اجتماعی، حاشیه‌نشینی، مشاغل کاذب، نابرابری‌های اجتماعی، شیوع خشونت، دوستان مصرف کننده، رنگ باختن مذهب، عدم تعهد رفتاری، تنوع روزافزون مواد مخدر و دسترسی آسان به آن‌ها می‌تواند بسیاری از نوجوانان را در معرض خطر مصرف مواد قرار دهد.

افزایش مصرف مواد مخدر در میان ارزشمندترین سرمایه‌های جامعه که همان نوجوانان هستند، نه تنها اثرات مخربی بر روی فرد دارد بلکه پیامدهای منفی و زیان‌بار آن بر روی جوامع باعث شده که مسئله اجتماعی خطرناک و جدی محسوب شود که باید برای کاهش و رفع پیامدهای آن برنامه‌ریزی‌های دقیق و حساب‌شده‌ای داشت که در ادامه به چند مورد از استراتژی‌های جامعه برای جلوگیری از افزایش اعتیاد در میان نوجوانان و جوانان اشاره می‌کنیم:

• یکی از راهکارهای بسیار مهم، آموزش وسیع در رسانه‌های جمعی و آگاهی خانواده‌ها در رابطه با کنترل اجتماعی، تربیت فرزندان و نحوه رفتار با آنهاست.

• اشاعه فرهنگ سالم زیستن و ارتقاء سطح فرهنگ جامعه از طریق ایجاد فضاهای تفریحی سالم و مراکز فنی حرفه‌ای و هنری برای نوجوانان

• ایجاد بسترهای آموزشی در رابطه با مضرات اعتیاد در مدارس و آموزشگاه‌ها

• ایجاد کمپین‌های موثر ضد اعتیاد و برانگیختن همراهی عموم مردم برای تثبیت عقاید و رفتار صحیح با نوجوانان در راستای پیشگیری از گرایش آن‌ها به مصرف مواد

• افزایش میزان اشتغال و فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی نوجوانان برای آن‌هایی که بی‌سرپرست یا بدسرپرست هستند و باید به نحوی نان‌آور خانواده باشند.

• جلوگیری از وارد شدن موادمخدر به کشور و کنترل مرزها برای کاهش دسترسی افراد به موادمخدر

• تقویت اعتقاد قلبی نوجوانان به دین و مذهب و وابستگی به زندگی سالم و دینی

انتهای پیام/ 151