چرایی خروج آمریکا از شورای حقوق بشر سازمان ملل

به گزارش خبرنگار بین‌الملل دفاع پرس، روز سه‌شنبه (29 خرداد)، نیکی هیلی نماینده آمریکا در سازمان ملل، اعلام کرد که آمریکا به‌طور رسمی از عضویت شورای حقوق بشر سازمان ملل کنار می‌رود و دلیل آن را عملکرد جانبدارانه این شورا علیه رژیم صهیونیستی بیان کرد. پیشتر واشنگتن گفته بود که در صورت عدم اعمال اصلاحات مورد نظر آن کشور، از این شورا خارج خواهد شد.

به همین دلیل، عملکرد این شورا و مواردی را که با خواسته‌های آمریکا همسو نبوده است را به اختصار بررسی می‌کنیم و سپس به تحلیل این اقدام از سوی مخالفان و موافقان برکناری آمریکا می‌پردازیم.

شورای حقوق بشر سازمان ملل و عملکرد آن

شورای حقوق بشر سازمان ملل بشر سازمان ملل از نهاد‌های سازمان ملل و از ارکان فرعی مجمع عمومی ملل متحد است که وظیفه آن نشان دادن موارد نقض حقوق بشر می‌باشد. این شورا از نهاد‌های نو تاسیسی است که در سال 2006 با رای اکثریت اعضای مجمع عمومی سازمان ملل جانشین کمیسیون حقوق بشر شد و تعداد اعضای آن 27 عضو است. گروه آفریقایی ۱۳ عضو، گروه آسیایی ۱۳ عضو، گروه اروپای شرقی ۶ عضو، گروه آمریکای لاتین و کارائیب ۸ عضو، گروه اروپای غربی و دیگر کشور‌ها ۷ عضو دارند. اعضای شورا برای یک دوره سه ساله خدمت می‌کنند و امکان انتخاب مجدد در 2 دوره متوالی را ندارند. این شورا نسبت به کمیسیون حقوق بشر دارای اختیارات وسیع‌تری است، زیرا در آن اقدامات تنبیهی شدیدی گنجانده شده است تا بتواند به عنوان اهرمی قدرتمند ضمانت اجرایی قابل قبولی را برای کشور‌های عضو در اختیار داشته باشد.

این اقدامات تنبیهی یا به عبارتی ضمانت اجرا، تعلیق عضویت کشور‌های عضو در سازمان ملل است که با دو سوم آرا اعضای حاضر در صورتی که دولت عضو، مرتکب نقض شدید و سیتماتیک حقوق بشر شود، می‌باشد. از سویی دولت‌ها باید متعهد شوند در طول عضویت همکاری نزدیک با شورا داشته باشند و مشمول بازبینی جهانی و دوره‌ای بازرسان شورا خواهند بود.

موارد مطروحه در این شورا

نظام ادواری گزارش دهی، در نزد دولت‌ها ابزاری ضعیف به شمار می‌رود که بر حاکمیت دولت‌ها بی‌تاثیر است. هدف از این گزارش‌های دور‌های ارزیابی عینی و دقیق از حقوق بشر در کشور‌های عضو است که میزان پایبندی دولت‌ها را نسبت به قوانین این شورا که قبلا متعهد به آنجام آن شده‌اند را می‌سنجد. این گزارش‌ها سبب می‌شود تا دولت‌ها نسبت به معایب و کاستی‌های کشور گزارش دهنده در اجرای مفاد معاهدات بین‌المللی حقوق بشر آشنا شوند و کشور‌هایی که مشکلات مشابه با کشور گزارش دهنده دارند با یکدیگر همکاری کنند تا موانع موجود را بر طرف سازند.

لازم به ذکر است که شورای حقوق بشر سازمان یک نهاد سیاسی بوده و بنابراین رسیدگی به گزارش‌ها می‌تواند تحت تاثیر ملاحظات سیاسی قرار گیرد. هر ساله در گزارش‌های سالیانه این شورا موارد نقض حقوق بشر ارائه می‌شود.

اقدام آمریکا در خروج از شورای حقوق بشر سازمان ملل

برخی از سیاستمداران عقب نشینی آمریکا از شورای حقوق بشر سازمان ملل را کاری اشتباه و برخی آن را درست می‌دانند. مخالفان برکناری آمریکا از شورای حقوق بشر سازمان ملل معتقدند که عقب نشینی آمریکا از شورای حقوق بشر سازمان ملل در اصل عقب نشینی از رهبری جهانی است. زیرا چگونه می‌توان کشوری را به عنوان لیدر جهانی تصور کرد در حالی‌که از موضوع مهمی، چون حقوق بشر بی‌تفاوت می‌گذرد آن‌هم به جانبداری از یک کشور اشغالگر که 70 سال است به زور سرزمین کشور فلسطین را غصب کرده است.

آنان معتقدند که با این اقدام آمریکا به یک بازیگر به حاشیه‌ای تبدیل خواهد شد و ایالات متحده از موقعیت رهبری‌اش از زمان جنگ جهانی دوم عقب خواهد ماند. پس از جنگ جهانی دوم، این کشور به عنوان معمار سیستم سازمان ملل متحد و سایر سازمان‌های بین‌المللی توانست به طور چشمگیری امنیت جهانی را تحت چاچوب یک سازمان جهانی و به عنوان مرجعی برای ایجاد صلح و امنیت ارتقا بخشد. خروج آمریکا از شورای حقوق بشر سازمان ملل اشتباهی بزرگ برای این کشور است.

در پیشبرد شعار دونالد ترامپ «اول آمریکا» این اقدام شکستی آشکار است. در اصل دولت ترامپ مصمم است تا تمام سعی خود را در نابودی تمام دستاورد‌های دولت‌های پیشین خود به کار گیرد تا معاهده‌های بین‌المللی را که سال‌ها کارشناسان بین‌المللی و خصوصا آمریکا برای به ثمر رسیدن آن‌ها تلاش کرده‌اند، را نابود کند؛ عقب نشینی از این نهاد بین‌المللی، آخرین دستاورد این تلاش‌ها بوده است. عملکرد شورای حقوق بشر سازمان ملل همواره مورد انتقاد کشور‌ها بوده است، زیرا دولت‌های عضو منافع متفاوتی دارند و برخی از کشور‌های عضو خود ناقض آشکار حقوق بشر هستند ازجمله عربستان سعودی که بیش از 3 سال است که رهبری حمله به کشور یمن را بر عهده دارد و در سپتامبر 2015، فیصل بن حسن ترد، سفیر عربستان سعودی در سازمان ملل متحد، به عنوان رئیس گروه هیئت مشاورین که بخشی از شورای حقوق بشر سازمان ملل می‌باشد انتخاب شد.

وی مسئول انتخاب کارشناسان مستقل برای گزارش نقض حقوق بشر در دیگرکشورهاست. این انتخاب انتقادات زیادی را به همراه داشت. در همین راستا، هیلل نویر مدیر اجرایی دیده بان حقوق بشرسازمان ملل، در خصوص این انتخاب اظهار داشت: «ناامید کننده است که سازمان ملل متحد کشوری را انتخاب کرد که در سال جاری بیشتر از گروه داعش سر مردم خودش را جدا کرده است... و به دلیل اعدام‌های وحشیانه و نقض حقوق بشر بدنام است.» کنارکشیدن آمریکا از شورای حقوق هرچند به بهانه دیدگاه ضد رژیم صهیونیستی شورا هم باشد سبب می‌شود تا ایالات متحده صندلی خود را در شورا به رقیبان خود بدهد و نتواند حمایت خود از صهیونیست‌ها را استمرار بخشد و نشان از ضعف ایالات متحده در قبال تصمیمات شورا دارد. خوشبختانه انحلال شورا در دست دونالد ترامپ نیست وگرنه بعید نبود به دلیل کوتاهی شورا از حمایت رژیم صهیونیستی، این شورا را منحل کند. در حقیقت شعار «اول آمریکا» این کشور را بیش از پیش به حاشیه رانده است.

طرفداران برکناری آمریکا از شورای حقوق بشر سازمان ملل معتقدند که در طول عمر 12 ساله شورا، آمریکا بیش از هر دولتی حامی حقوق بشرو آزادی‌های اساسی در جهان بوده است و این شورا به صورت جانبدارانه بر ضد رژیم صهیونیستی اقدام کرده است و برخی از کشور‌های دیکتاتور و ناقض حقوق بشر را به حال خود رها کرده است. آنان مدعی هستند که آمریکا به صورت 2 جانبه و چندجانبه به دنبال اصلاحات برای پیشگیری از ناکارآمدی این شورا بوده است. در این میان حتی کشور‌های اروپایی و گروه‌های حقوق بشری به دلیل ترس از ایجاد فرصت برای کشور‌های متخاصم جهت تضعیف شورا، با اصلاحات ایالات متحده مخالفت کرده‌اند.

این عملکرد ناامیدکننده است و تا زمانی‌که این ترس وجود داشته باشد اصلاحاتی صورت نمی‌گیرد. طرفداران برکناری آمریکا معتقدند که از همان ابتدا شورای حقوق بشر سازمان ملل نشان داد که نسبت به رژیم صهیونیستی تعصب دارد و قادر نیست با مسائل جدی حقوق بشری مقابله کند و اکنون همان روند در شورا وجود دارد. جرج دبلیو بوش از پیوستن به شورا در سال 2006 امتناع کرد، اما اوباما در سال 2009 به شورا ملحق شد.

این شورا در گزارش‌های سالیانه خود مرتبا رژِم صهیونیستی را به نقض حقوق بشر متهم کرده است؛ بر طبق گفته سازمان دیده‌بان حقوق بشر سازمان ملل، در پایان ماه گذشته، شورای حقوق بشر سازمان ملل بشر 80 قطعنامه از کل 169 قطعنامه‌های خود علیه اسرائیل صادر کرده است که 47 درصد از کل قطعنامه‌ها را شامل می‌شود. شورای حقوق بشر سازمان ملل همچنین 28 جلسه ویژه در مورد نقض آشکار حقوق بشر داشته است که 8 مورد آن بر علیه اسرائیل بوده است که به معنی 29 درصد از کل جلسات ویژه می‌باشد.

به عبارتی بیشترین تمرکز شورا بر اسرائیل است نه کره شمالی و یا سوریه. از سویی این شورا برکشورهای، چون روسیه، چین، عربستان سعودی، زیمباوه نتوانسته است اعمال قدرت کند. طرفداران این برکناری مدعی‌اند که این نابسامانی‌ها در زمان اوباما هم بوده است به همین دلیل در سال 2011 اوباما خواستار اصلاحات در این شورا شد، اما در دولت ترامپ این موضوع به جدیت دنبال می‌شود که چرا آمریکا باید زمان وانرژی خود را صرف شورایی کند که جانبدارانه تصمیم می‌گیرد.

به نظر می‌رسد استراتژی دولت ترامپ این است که در سازمان‌ها، نهاد‌ها و حتی معاهده‌های بین‌المللی که از آمریکا و متحد نزدیکش، اسرائیل حمایت نشود، باید کناره گیری کرد حتی اگر بانی آن سازمان‌ها و نهاد‌ها خود آمریکا باشد. مگر جز این است که رژیم صهیونیستی سال‌های سال به کشتار مردم فلسطین ادامه داده و می‌دهد و در سرزمین آنان به ساختن شهرک‌های یهودی نشین می‌پردازد؛ محکومیت رژیم غاصبی که 70 سال است به کشتار مستمر فلسطینی‌ها ادامه داده است، کمترین کاری است که یک نهاد مدافع حقوق بشر می‌تواند انجام دهد. دادخواهی آمریکایی‌ها از اسرائیل سناریویی است که گروه‌های با نفوذ صهیونیست در ایالات متحده رقم زده‌اند، که به انزوای هرچه بیشتر آمریکا می‌انجامد.

خروج آمریکا از نهاد‌ها و معاهدات بین‌المللی همانند پیمان پاریس که برای کاهش گاز‌های گلخانه‌ای و مهار تغییرات اقلیمی ایجاد شده است و خروج این کشور از شورای حقوق بشر سازمان ملل که برای ارتقای صلح و رفاه بشرایجاد شده است، نشان از بی اهمیتی ایالات متحده نسبت به مسائل مهم جهانی دارد و مسلما کشوری با این دیدگاه شایستگی رهبری ندارد.

انتهای پیام/ 431