تئاتر هنر ویترینی نیست/ حضور پررنگ استان‌ها در جشنواره مقاومت
به گزارش گروه سایر رسانه های دفاع پرس، شانزدهمین دوره از جشنواره بین‌المللی تئاتر مقاومت با دبیری امیر نصیربیگی، آذرماه امسال در تهران برگزار خواهد شد.
بعد از اعلام دبیری نصیربیگی در شانزدهمین جشنواره بین المللی تئاتر مقاومت، فراخوان این جشنواره از سوی گروه هنرهای نمایشی روایت فتح منتشر شد. این جشنواره در 10 بخش تئاتر صحنه ای، بین‌الملل، بازتولید، خیابانی، محیطی، کودک و نوجوان، نمایشنامه‌نویسی، عکس، پوستر و همایش پژوهشی برگزار می‌شود.
درباره جزئیات برگزاری جشنواره تئاتر مقاومت و اما و اگرهایی که درباره آن وجود دارد، با امیر نصیربیگی دبیر جشنواره و رییس سازمان بسیج هنرمندان به گفت‌وگو نشستیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانیم.
لطفاً توضیحاتی درباره آغاز فعالیت‌های جشنواره تئاتر مقاومت با دبیری جنابعالی ارائه دهید.
نخستین نکته‌ای که باید درباره جشنواره سال 97 اشاره کنم این است که تلاش کردیم فراخوان جشنواره در یک زمان مناسب منتشر شود و هنرمندان در ضرب‌الاجل قرار کار تولید نکنند و انتخاب‌هایشان مناسب باشد. با همین نگاه بهمن 96 فراخوان جشنواره منتشر و فرصتی 5 ماهه برای دوستان در نظر گرفته شد.
محورهای جشنواره کاملا روشن و تفکیک شده در فراخوان درج شد، شرایط کلی برای همه هنرمندان توضیح داده شد و تلاش کردیم در این فراخوان پاسخگوی همه سلایق باشیم. پس از آن نیز دبیرخانه و ستاد اجرایی، شورای هنری، سیاست گذاری و جلسات تخصصی تشکیل شد.
با توجه به درخواست‌های تمدیدی که وجود داشت مدتی یک هفته‌ای نیز ارسال آثار تمدید و کارها به بازخوانی ارسال شد. در مجموع 55 اثر به بخش صحنه‌ای و 350 اثر به بخش خیابانی ـ محیطی رسید که این آثار توسط شورای بازخوانی خیابانی و محیطی شامل سعید خیراللهی، بهناز ضراب زاده و محمد مظفری مطالعه و جمع بندی و نتایجش درج شد.
در بخش صحنه‌ای نیز بازخوان‌ها نزدیک به 60 اثر را انتخاب کردند ما آثاری داشتیم که توسط کارگردان‌های مختلف ارسال شده است. در بخش پژوهش هم کارهای رسیده بررسی و هیئت علمی شامل اسماعیل شفیعی، قهرمانی و دکتر سقائیان چکیده‌ها را بررسی و اسامی نفراتی که قرار است چکیده‌هایشان مورد تأیید قرار بگیرد، تقدیم شد.
سایر بخش‌های جشنواره چه وضعیتی دارند؟
سایر بخش‌ها همچون کودک و نوجوان، عکس و پوستر و نمایشنامه نویسی نیز تا پایان شهریور ماه مهلت ارسال آثار دارند. چند نکته در این جشنواره مورد توجه جدی قرار گرفته است نخست اینکه فرهنگ مقاومت یکی از دستاوردهای اصیل انقلاب است و باید تلاش کنیم در هر نهاد و سازمانی که هستیم آن را تبیین درست کرده و متناسب و منطبق با این فرهنگ آثارمان را تولید و اجرا کنیم.
نکته دیگر آشنایی هنرمندان با مقوله‌ای که می‌خواهند کار تولید کنند ، تحلیل از کارها باید درست باشد تا هنرمندان هم بتوانند قالب مناسبی را برای کارهایشان انتخاب کنند لذا ما باید رویکرد موضوعی و محتوایی خود را بسط دهیم تا محدود به یک یا دو موضوع خاص نشود.
مقاومت دارای ابعاد مختلفی از دفاع مقدس، شهدای مدافع حرم تا شهدای منا و بحث‌های استکبارستیزی است.
اثرات مثبت جشنواره تئاتر مقاومت
در رابطه با حضور جوانان در این جشنواره چه تمهیدی اندیشیده‌اید؟
اتفاقا یکی از نکات مورد تأکیدمان همین ارتباط پیشکسوتان و جوانان هنرمند بود، امروز یک گسست نسلی را در این زمینه شاهد هستیم که باید با تدبیر آن را رفع کنیم. در این جشنواره چهره‌های جدید و جوانی از استان‌های مختلف شناسایی شده و امکان حضور دارند. قطعا هر جشنواره جدید تجربه‌ای است و تا کیفی سازی و رسیدن به نقطه مطلوب در آینده راه دراز است. بنابراین این جشنواره به جوانان استان‌ها و شهرستان‌ها بهای زیادی می‌دهد.
تلاش ما این است جشنواره‌ای برگزار کنیم که اثراتش در جامعه دیده شود، نه اینکه صرفا یک جشنواره برگزار کرده باشیم!
در نهایت اینکه ما تلاش داریم جشنواره‌ای برگزار کنیم که یک رخداد مثبت را بازخورد دهد و اثراتش در جامعه دیده شود نه اینکه فقط بگوییم جشنواره‌ای برگزار کرده‌ایم، اگر قرار باشد این جشنواره را فقط خودمان ببینیم و برگزار کنیم و از آن عبور کنیم، هیچ اتفاقی نخواهد افتاد.
برای ما مهم این است که با مردم ارتباط بگیریم و بر روی موضوعاتی که مرتبط با بدنه اجتماع است تمرکز کنیم و از این طریق گفتمان سازی مناسب داشته باشیم.
تئاتر هنر ویترینی نیست!
این تأثیرگذاری که درباره‌اش در جامعه صحبت کردید، چطور قرار است، صورت بگیرد؟ آیا قرار است این کارها به اجرای عمومی برسند یا اینکه تمهیدات دیگری اندیشیده‌اید؟
در بخش‌های مختلف ما سطح تأثیرگذاری را پیش بینی می‌کنیم، نخست اینکه مذاکراتی با چند مجموعه برای تبدیل کار منتخبین جشنواره به صورت تله تئاتر انجام دادیم و گروه‌ها امکان اینکه کارهایشان از رسانه ملی پخش شود را داشته باشند.
دوم اینکه کارهای ارزنده جشنواره با همکاری انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس و سازمان بسیج هنرمندان که در 32 استان نمایندگی دارد، به صورت استانی و با کمترین هزینه در استان‌های مختلف اجرای آثار داشته و تعامل هنری بین استان‌ها صورت بگیرد.
نکته دیگر فرآیند برگزاری جشنواره هم خیلی برای ما مهم است. عده‌ای تلاش کرده‌اند تئاتر را به عنوان هنر ویترینی و تجملاتی نشان دهند که فقط یک قشر خاص جامعه با آنها ارتباط بگیرند درحالیکه ما معتقدیم تئاتر برای همه مردم است و رسالت و کارکرد مهمی در جامعه دارد. تئاتر با مردم باید آشتی کند و مردم بتوانند کارهای مختلف را در سالن‌ها ببینند.
البته این نقد نیز به تئاتر وارد است که مردم برخی اوقات کارهایی را می بینند که به جهت محتوای بسیار بد دیگر تمایل به تجربه مجدد را ندارند، لذا امیدوارم مجموعه هنرهای نمایشی با مدیریت جدید این کمک را داشته باشند با همکاری سایر سازمان‌ها و نهادها مثل حوزه هنری و بنیاد روایت و ... در یک کار تجمیعی خوراک و محصول هنری خوبی به مردم ارائه کنیم تا مردم هم با تئاتر ارتباط بگیرند.
آقای نصیربیگی پیش‌تر گفته بودید که برخی مشکلات جشنواره تئاتر مقاومت بخاطر عدم حمایت مرکز هنرهای نمایشی بوده است، آیا واقعیت اینطور است یا این حرف توجیه است؟
البته من چنین حرفی را نزدم، چند جایی که صحبت کردم گفتم که دو انتظار از مرکز هنرهای نمایشی به عنوان متولی هنرهای نمایشی دارم قطعا دوستانی که قبلا در مرکز بودند از دلسوزان ما بودند که هم و غمشان ا ین بود که کار انجام بشود اما برآیند باید دو کار اتفاق بیافتد؛ یکی در مرحله تولید است که مرکز هنرهای نمایشی می‌بایست به عنوان متولی سهمی از تولید تئاتر کشور را اختصاص به هنرمندانی دهد که می‌خواهند با موضوع مقاومت و دفاع مقدس کار کنند.
نکته دوم مرکز هنرهای نمایشی در گام بعدی باید از جشنواره‌های تئاتری موضوعی که در بخش‌های مختلف فعالیت میکنند حمایت لازم را داشته باشد اگر واقعا مرکز این حمایت را صورت ندهد این جشنواره‌ها نمی‌گویم تعطیل میشوند اما بهرحال با هم افزایی برآیند کار بهتر دیده شود لذا انتظار ما این است که مرکز در جشنواره‌های تئاتر مقاومت مشارکت جدی تری داشته باشد البته امسال با توجه به تعاملات و گفت‌وگو با شهرام کرمی تمایلات و آمادگی زیادی را برای همکاری می‌بینیم.
کمبودهای جشنواره را توجیه نمی‌کنیم، قبول داریم یک جاهایی به لحاظ بضاعت مالی و ابزاری ضعیف بودیم
بهرحال اگر کمبودی در جشنواره است ما نمی‌خواهیم آن را از سر خودباز کنیم یا توجیه کنیم بهرحال ما در رأس برگزاری جشنواره کمبودها را باید بپذیریم و قبول داریم که جاهایی شاید به لحاظ بضاعت مالی و امکاناتی و ابزارهایی که در اختیار داریم عالی نیستیم اما تلاش ما و برآیند کار این است که کار خیلی ویژه برگزار شود و نقص آن کمتر باشد. امیدوارم این مشارکت هم کمک ما برای برپایی جشنواره بهتر شود.
حمایت از گروه‌های نمایشی طبق فراخوان صورت می‌گیرد
درباره افزایش بودجه جشنواره هم صحبت بفرمایید و حمایت از گروه‌ها به چه صورتی خواهد بود؟
حقیقتا ما قدری افزایش بودجه را در بخش جشنواره تئاتر مقاومت داریم چرا که ما برآیند خیلی دقیقی داشتیم که به صورت ویژه جشنواره را برگزار کنیم در آن اعتبار پیش بینی شده قطعا خیلی کار می‌شد انجام داد اما بهرحال اعتبار محدود است که بخشی را پیش بینی کردیم به عنوان اولویت اول ورود کرده و اولویت‌های دوم و سوم را با مشارکت دستگاه‌ها و نهادها تحقق خواهیم داد.
درباره حمایت از گروه‌های نمایشی هم باید بگویم که آنچه در متن فراخوان درج شده به آن مقدار ما پایبند هستیم، یعنی اگر جشنواره بودجه‌اش به هر نحوی تأمین شود ما به تعهدی که در فراخوان دادیم پایبند هستیم.
متأسفانه یکی از آفاتی که در برخی جشنواره‌ها دیده می‌شود و زمینه گلایه را ایجاد می‌کند این است که به تعهد فراخوان عمل نمی‌شود و هنرمندان با برنامه ریزی‌شان در کارشان خلل ایجاد می‌شود اما ما تا سقف اعتبار شرایط را با توجه به تعداد گروه، دکور و مسافت شهر اعتبار را از سوی گروه کارشناسی میزان اعتبار را در نظر می‌گیریم.
بالاترین جایزه جشنواره به دلیل اهمیت این حوزه و کمبودهایی که وجود دارد، به بخش نمایشنامه‌نویسی اختصاص دارد
درباره جوایز هم باید بگویم که آنچه پیش بینی شده است هیچ جایزه‌ای حذف و کم نخواهد شد همان میزانی که در فراخوان مطرح شده عملیاتی خواهد شد. جوایز جشنواره هم رشد خوبی داشته و در حد جشنواره‌های بین المللی سطح کشوری پیش بینی شده به ویژه نگاه ویژه‌ای که به مقوله نمایشنامه نویسی با توجه به فقر متون نمایشنامه‌ای در کشور مدنظر است و بالاترین جایزه به بخش نمایشنامه نویسی تعلق دارد که این هم به انگیزه نویسندگان ما خواهد افزود.
رونق حضور گروه‌های شهرستانی در جشنواره مقاومت
از سهمی که برای آثار جوانان و پیشکسوتان در این جدول اجرای آثار در نظر گرفته شده چه تناسبی در نظر گرفتید؟
فرآیندی که برای ارزیابی داشتیم به این صورت بود که هیچ بازخوانی با اسم هیچ نویسنده و کارگردانی مواجه نبودند همه آثار کدگذاری شده بود و آنها با کد در ارتباط بودند و بعد از جمع بندی آثار درج شده و اسامی بیرون آمد.
آنچه من خودم مرور کردم تناسب لازم بین این آثار هست یعنی هم چهره‌ها و نام‌هایی که آشناتر هستند نسبت به چهره‌های جدید رعایت شده است، فکر می‌کنم بچه‌هایی که تجربه‌های جدید دارند تعدادشان بیشتر است البته در حوزه متن را شما در نظر نگیرید چرا که کارگردان ها را ذکر نکردیم.
در بین کارهای پذیرفته شده در گونه‌های مختلف نمایشی از تراژدی،کمیک، کمدی،ملودرام و در حوزه خیابانی و محیطی هم تنوع زیاد است و امیدوارم در مرحله اجرا هم به خوبی بدرخشند.
حضور استان‌های مختلف به ویژه شهرستان‌ها در جشنواره رونق بیشتری دارد. من یک نکته دیگر هم بگویم که درب جشنواره تئاتر مقاومت به روی همه هنرمندان باز است و ما وظیفه خود می‌دانیم که میزبان همه باشیم اما با تبصره‌ای که جشنواره‌ای که برگزار می‌کنیم قرار است فرهنگ مقاومت را بیشتر تبیین کند و اشاعه فرهنگی را از این باب داشته باشد .
درهای جشنواره تئاتر مقاومت به روی همه هنرمندان باز است و ما وظیفه داریم میزبان همه باشیم
خدایی نکرده اگر کاری بخواهد با این ذهنیت که در این ارزش‌ها شبهه ایجاد کند یا زیرسوال ببرد نمی‌تواند در این جشنواره جایی داشته باشد. البته تا به حال ما دراین جشنواره کاری این چنین را شاهد نبودیم البته شاید در دوره‌های قبل مسائلی مطرح شده بود اما اینطور نبود که کاری ارائه شود که نقطه مشترک با این موضوعات نداشته باشد این دوره هم تلاش کردیم از اعمال سلیقه پرهیز کنیم و کارهایی که خوب بود را در جشنواره ارائه کنیم.
وضعیت گروه‌های مشروط در جشنواره چگونه است
کارهایی که مشروط نوشتید به چه منظوری است؟
ببینید ما در تیم بازخوانی یک سری نکات فنی برای اجرا را در نظر گرفتیم و ما کارها را مشروط کردیم تا به این دوستان اعلام کنیم و آنها هم کار را که برای بازبینی ارائه میکنند اعمال کنند و کارشان قدری بهتر دیده بشود و فرصت حضور در مرحله نهایی را کارها داشته باشد.
درباره زمان برپایی جشنواره و تدارکاتی که برای ایام جشنواره دیدید هم توضیح بفرمایید؟
جشنواره طبق تقویم ما برای چهارم تا نهم آذر سال 97 مقارن با تشکیل بسیج مستضعفین افتتاح و نهم هم پیش بینی شده که اختتامیه را داشته باشیم.
محل‌هایی که برای اجرا در نظر گرفته شده: سالن اصلی تئاتر شهر، سالن‌های حوزه هنری، کانون پرورش فکری کودک و نوجوان، تماشاخانه سرو و تالار مولوی و هنر است. ما در ستاد برگزاری به تناسب تنوعی که در کارها داریم محل‌هایی را انتخاب کردیم بخشی به تثبیت رسیدند و بخشی یک هماهنگی نهایی هم نیاز دارند تا سالن‌ها تکمیل شود. الان مثلا در حوزه کودک و نوجوان پیش بینی کردیم سالن هنر و کانون پرورش فکری کودک و نوجوان فعال باشد.
البته در حال رایزنی هستیم تا بخش پژوهش با مشارکت دانشگاه تهران و در تالار مولوی 29 آبان ماه در قالب سمینار پژوهشی برگزار شود و مقالات برتر آنجا ارائه شوند و نتایج آثار برتر در افتتاحیه یا اختتامیه اعلام می‌شود.
رایزنی با شهرداری برای فضاسازی شهری
درباره تبلیغات شهری چه رایزنی داشتید؟
درباره تبلیغات شهری با توجه به محدودیت منابع تلاش داریم فعالیت خوبی داشته باشیم، از شهرداری هم برای این بخش کمک می‌گیریم الان در حال گرفتن ارتباط هستیم به این دلیل که مدیریت شهری دچار تغییر شده و ما نیاز به مذاکره جدی داریم. انتظار داریم شهرداری تهران که در قلمرو جغرافیایی این رخداد بین المللی قرار دارد ، مشارکت لازم را با ما داشته باشد.
این رخداد می‌تواند به ارتقای فرهنگ عمومی کمک کند و ابزار هنری که پیام‌های ماست به مخاطبمان منتقل کنیم و رسالت شهرداری هم این است که به این جریانات کمک کند و در مرحله آخر هم محدودیت منابع داریم و انتظار داریم شهرداری در این زمینه به ما کمک کند.
ما یک خواسته‌ای هم از شما و رسانه‌ها داریم تا رسانه‌ها در کنار جشنواره باشند،این تعریف بسیار بد است که رسانه‌ها همیشه مقابل جشنواره‌ها باشند و کار را نقد کنند هر چند من معتقد به نقد سازنده هستم اما قائل به این نیز هستم که ما باید در کنار هم باشیم و از نظر جمعی دوستان بهره مند شویم حال یک جایی اگر خوب کار انجام نشد نقد هم لازم است اما نکته اصلی هم افزایی است.
ما در حال برنامه ریزی یک نشست با فعالان رسانه‌ای هم هستیم و از همانجا استارت کار زده بشود و دوستان دراین زمینه خیلی می توانند به ما یاری دهند.
نقش تئاتر در این شرایط اقتصادی، نشاط افزایی است
نکته پایانی درباره جشنواره؟
تئاتر به عنوان مادر هنرهای نمایشی است و اگر بخواهیم به رشته‌های استراتژیک اشاره کنیم سهم تئاتر و سینما خیلی بالا است ما می توانیم از این زمینه استفاده کنیم تئاتر هنری است که می‌تواند وفاق ملی ایجاد کند، در وحدت و انسجام نقش داشته باشد و آموزه های مختلف فرهنگی و اجتماعی را در لایه‌های مختلف منتقل کند و درد مردم را به عنوان درد مشترک مطرح کند و برایش راه علاج پیدا کند و در بحران‌های اجتماعی به عنوان نسخه شفابخش ایفای نقش کند.
من حتی فکر می‌کنم در همین شرایط اقتصادی امروز تئاتر می‌تواند نقش بسیار ویژه داشته باشد و نخست نشاط و امید را به بدنه اقتصادی تزریق کند و حرف مردم را در قالب‌های مختلف طرح کند، مطالبه عمومی را ایجاد کند و از مسئولین بخواهد برای این مشکلات درمان جدی تر طلب کند. تئاتر این کارکرد را دارد اما اینکه چقدر ما از این کارکردها در ایران استفاده می‌کنیم خیلی ضعیف است.
درباره تئاتر و آن زمانی که مرحوم سلحشور خدمتشان بودند و مباحثی مطرح شد. ایشان فرمایشاتی درباره دیدار با اعضای حوزه هنری و تئاتر داشتند ما چه زمانی می‌خواهیم به این فرمایشات گوش دهیم، تئاتر ما باید از این نگاه غربی که هیچ اشتراک فرهنگی با ما و سایر آدم ها ندارد فاصله بگیرد.
منبع: فارس
