«BND» شعبه جاسوسی آمریکا

گروه دفاعی امنیتی دفاع پرس ـ رحیم محمدی؛ سرویس‌های اطلاعاتی کشور‌های صاحب قدرت در جهان به دلیل مخفی‌کاری ذاتی‌شان، همواره از موضوعات مورد علاقه رسانه‌ها بودند؛ لذا در این گزارش قصد داریم برخی سرویس‌های اطلاعاتی در جهان را معرفی کنیم. بر این اساس ابتدا به معرفی سرویس اطلاعاتی آلمان به عنوان یکی از ۱۰ سرویس اطلاعاتی برتر و شناخته شده جهان می‌پردازیم.

اساس نظام امنیتی نوین آلمان پس از پایان جنگ جهانی دوم شکل گرفت؛ اگر چه دوران جنگ سرد و تقسیم آلمان به دو بخش شرقی و غربی سبب شکل‌گیری ۲ سازمان اطلاعاتی علیه هم شد؛ اما سازمان اطلاعاتی آلمان شرقی یعنی «استاسی» پس از فروپاشی دیوار برلین و اتحاد ۲ آلمان، در آن سازمان اطلاعاتی آلمان غربی یعنی BND ادغام شد و نظام واحد اطلاعاتی آلمان امروز شکل گرفت.

هر چند در آلمان شش سازمان اطلاعاتی به نام‌های سرویس اطلاعات فدرال BND، دفتر اطلاعاتی صدر اعظم، وزارت فدرال کشور BMI، دفتر فدرال محافظت از قانون اساسی BFV، نیروی دفاعی فدرال و سرویس نظامی ضد اطلاعات MAD، وجود دارد؛ اما محور این گزارش بر اساس سرویس اطلاعات فدرال است.

سرویس اطلاعات فدرال BND

«سرویس اطلاعات فدرال» (Federal Intelligence Service) که در فرهنگ آلمانی با نام (Bundesnachrichtendienst) «بوندشناخریشتندیانتس» شناخته و به صورت اختصاری BND خوانده می‌شود، سازمان اطلاعات و امنیت خارجه این کشور است. این سازمان، به‌طور مستقیم زیر نظر صدر اعظم آلمان فعالیت می‌کند و دفتر مرکزی آن در مرکز برلین قرار دارد و بزرگترین مرکز اطلاعاتی جهان است.

BND دارای ۳۰۰ دفتر در آلمان و کشور‌های خارجی است و در سال ۲۰۰۵ حدود ۶۰۵۰ نفر که اغلب توسط آکادمی علوم نظامی استخدام می‌شوند، را استخدام کرد؛ این سازمان به عنوان یک سیستم مدافع امنیت و منافع آلمان در خارج از مرز‌ها عمل می‌کند و از ابزار‌های مدرن و فناوری بالا برای ایفای وظایف خود بهره می‌گیرد.

بودجه BND که برای سال ۲۰۱۷ رقمی معادل ۸۶۰ میلیون و ۸۳۲ هزار دلار بود؛ همچنین این سازمان دارای ۷۸۰۰ پرسنل در شهر برلین و منطقه «پولاخ» مونیخ است که البته چهار هزار نفر از این افراد در یک مرکز در محله «چاسیستراس» (Chausseestrasse) برلین که در سال ۲۰۱۶ احداث شد، مستقر هستند؛ ۷۰۰ نفر از ۷۸۰۰ نیروی سازمان، به‌طور مستقیم با نیرو‌های مسلح و بویژه اداره علوم نظامی در ارتباط هستند.

ژنرال «راینهارد گهلن» Reinhard Gehlen)) در طول جنگ جهانی دوم مسئول جمع آوری اطلاعات از ارتش سرخ بود. وی پس از شکست آلمان نازی شروع به همکاری با نیرو‌های آمریکایی در آلمان غربی کرد و در سال ۱۹۴۶ یک سازمان اطلاعاتی غیر رسمی به نام سازمان «گهلن» (Gehlen) را تاسیس و برخی از همکاران سابق خود را استخدام کرد.

البته در ابتدای فعالیت سازمان «گهلن» بسیاری از اعضای آن نیرو‌های سازمان ضد اطلاعات دریاسالار «ویلهلم کاناریس» به نام «آبواهر» (Wilhelm Franz Canaris) بودند؛ اما پس از آزادی نیرو‌های «اس اس»، «گشتاپو» و «سی شر هایتس دینست» یا «اس دی» (Sicherheitsdienst (SD)، SS و Gestapo) از اسارت متفقین، از آن‌ها نیز استفاده کرد.

اعضای این سازمان در ابتدا به‌طور انحصاری برای سیا کار می‌کردند، چون کمک مالی، تجهیزات، اتومبیل، بنزین و سایر مواد آن‌ها از سوی «سیا» تأمین می‌شد تا اینکه در یکم آوریل ۱۹۵۶، «بوندشناخریشتندیانتس» (Bundesnachrichtendienst) یا BND از سازمان Gehlen ایجاد شد و «راینهارد گهلن» رئیس BND شد و تا سال ۱۹۶۸ در این مقام بود.

یکی از نکات برجسته فعالیت BND مربوط به پیش‌بینی تقریبا دقیق وقوع جنگ شش روزه میان اعراب و اسرائیل در در اوایل ماه ژوئن ۱۹۶۷ است.

پس از خروج «گهلن» از سازمان، جانشین وی یعنی ژنرال «گرهارد وسل» بلافاصله خواستار تسریع در اجرای برنامه مدرن سازی سازمان شد.

مرکز فعلی BND

بر اساس قوانین جمهوری فدرال آلمان، یک کمیسیون، متشکل از نمایندگان مجلس این کشور، موسوم به هیات نظارتی مجلس (PKG)، بر فعالیت نهاد‌های امنیتی آلمان، نظارت می‌کند.

هر ایالت آلمان دارای سرویس اطلاعاتی مختص به خود است. چنان که ۱۶ ایالت فدرال دارای تشکیلاتی حافظ قانون اساسی هستند.

وظایف و کارکرد BND

از وظایف و کارکرد‌های این سازمان در سال‌های اخیر می‌توان به مقابله با تروریسم بین‌الملل، اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی و نقل و انتقال تکنولوژی‌های دوگانه، جرائم سازمان یافته، قاچاق سلاح و مواد مخدر، پول‌های کثیف، مهاجرت غیر قانونی و جنگ اطلاعاتی اشاره کرد.

عملیات‌ها

کارزار اطلاعاتی آلمان شرقی: در اوایل دهه ۱۹۶۰ و در زمان حکومت «کنراد آدنائر» (Konrad Adenauer) در آلمان غربی، فعالیت BND در امر جاسوسی به اوج خود رسید. BND در همان گام اول در کارزار جنگ سرد، پیروز قضیه بود. این سازمان موفق به شناخت کامل منطقه آلمان شرقی و برآورد دقیق جغرافیایی، سیاسی و اقتصادی حریف شد. BND از تعداد پل‌ها، ظرفیت بیمارستان‌ها، مسافت مناطق هوایی، و مختصات جاده‌ای تحت حکومت شوروی سابق خبر داشت. عوامل این سازمان تا عمق وزارت‌ها و ارگان‌های نظامی نفوذ کرده بودند.

در همین حال، سازمان KGB به یکی از افسران نظامی آلمان شرقی مظنون شده و وی را به اتهام جاسوسی برای BND دستگیر کرده و به مسکو انتقال داد. BND هم بلافاصله با تهیه اسناد جعلی وی را مامور خود KGB خواند که در این سازمان نفوذ کرده است. آلمان شرقی هم به تلافی، در طی چند سال بعد ۹۰ درصد از خبرچین‌های درجه پایین BND را تطمیع کرده و به خدمت سازمان خود موسوم به «استاسی» درآورد.

اما در تاریخ ۱۳ آگوست ۱۹۶۱ معادلات برای BND به هم ریخت. در این روز بواسطه احداث دیوار برلین، عملا قدرت این سازمان بسیار محدود شد. این امر تا سال ۱۹۶۷ ادامه داشت. اما در سال ۱۹۶۷ و ۱۹۶۸ این BND بود که از حیث جاسوسی نظامی در آمریکای جنوبی و غرب آسیا عملکرد بسیار درخشانی داشت. همچنین کسب اطلاعات ذی‌قیمت از اروپای شرقی که منطقه شوروی محسوب می‌شد، موجب شد که ناتو با آگاهی کامل نسبت به بروز هر گونه اقدام از سوی شوروی، به این کشور اخطار دهد.

بحران کوبا: اما یکی از هوشمندانه‌ترین اقدامات BND را باید مربوط به سال ۱۹۶۲ دانست. در این سال، این سرویس اطلاعاتی طی با خبر شدن از انتقال موشک‌های روسی به کوبا، موضوع را به آمریکا انتقال می‌دهد و در نتیجه بحران موشکی کوبا شکل می‌گیرد.

بحران چکسلواکی: برگ برنده‌ای دیگر برای فعالیت‌های BND را می‌توان در «بحران ۱۹۶۸ چکسلواکی» یافت کرد. در این سال، مامورین شعبه «پولاخ» BND موفق شدند تا با رمزگشایی حمله نیرو‌های شوروی و پیمان ورشو به چکسلواکی را پیش‌بینی کنند.

اما سازمان سیا در اهمالی که برخاسته از نظر «لیه‌ولین تامسون» (Llewellyn Thompson) سفیر آمریکا در مسکو بود، به این موضوع بی‌توجهی کرد؛ زیرا «تامسون» این برآورد را محصول ساخت آلمان خطاب کرده بود.

در ساعت ۱۱:۱۱ دقیقه شب ۲۰ آگوست ۱۹۶۸، رادار‌های اطلاعاتی BND متوجه بروز اتفاقات عجیب در حریم هوایی چکسلواکی شدند. سپس یکی از جاسوسان سازمان در پراگ بلافاصله با مرکز «باواریا» تماس گرفت و این جمله را گفت: «نیرو‌های پیمان ورشو حرکت کرده‌اند، روس‌ها هم بسیار نزدیک هستند.»

ماجرای المپیک مونیخ: کشتار المپیک مونیخ ۱۹۸۲ تبدیل به یکی از سیاه‌ترین نقاط در کارنامه BND و دفتر فدرال محافظت از قانون اساسی (BFV) شد. حمله افراد مسلح ناشناس به کمپ ورزشکاران و نفوذ به ساختمان‌های مربوط به ورزشکاران اسراییلی و کشتن آنها، موجب ایجاد بلوای بین‌المللی شد. رژیم صهیونیستی بلافاصله سازمان‌های اطلاعاتی آلمان را به دلیل عدم توجه به اخطار‌های امنیتی که موساد پیشتر به آن داده بود، مقصر دانست و همین امر باعث شد که BND اقدام به ایجاد واحد ضد تروریسم کند.

در سال ۱۹۸۶ BND موفق به رمزگشایی از عملیات موفق بمب‌گذاری یک دیسکو در برلین از سوی سفارت لیبی در این کشور شد.

جاسوسی از روزنامه‌نگاران: در دهه ۱۹۹۰، BND شماری از روزنامه‌نگاران را تحت تهدید و بازداشت قرار داد. این عمل، پس از افشای اطلاعات مربوط به فعالیت‌های این سازمان در جنگ عراق و جنگ علیه تروریسم رخ داد. BND منبع خبر را می‌خواست؛ برای همین شروع به ایجاد فشار بر روزنامه‌نگاران کرد.

سرانجام مجلس ملی آلمان تصمیم به تشکیل کمیته استیناف به ریاست قاضی دادگاه عالی، دکتر «گرهارد شافر» (Gerhard Schafer) کرد. این کمیته بعدا اعلام کرد که BND از سال ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۵ مشغول پروژه تعقیب و بازداشت روزنامه نگاران بوده است.

نهایتا صدر اعظم دستوری مبنی بر محدود کردن اقدامات BND نسبت به روزنامه‌نگاران صادر کرد تا بدین طریق سبب نجات سازمان از چنگ افکار خشمگین عمومی شود.

کمیته استیناف، در سال ۲۰۰۹ گزارش نهایی خود را ارائه کرده و طی آن اقدام سازمان BND را ناشی از نگرانی آن برای افشای اطلاعات محرمانه خواند و البته ریاست سازمان را هم به دلیل رویکرد تند محکوم کرد؛ اما هیچ اشاره‌ای به قصور و عمد مقامات دولتی نشد.

نکته قابل توجه اینکه طبق سند افشا شده به تاریخ ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۸ ویکی‌لیکس، ۱۱ صفحه از گزارش «شافر» که پس از صدور حکم به نفع «ژوزف هوفلشولت» (Josef Hufelschulte) روزنامه نگار مشهور آلمانی دارای وجاهت قانونی برای چاپ شناخته شده بود، قبل از نمایش عمومی ناپدید شد.

حمله به عراق: در روز ۵ فوریه سال ۲۰۰۳، «کالین پاول» وزیر امور خارجه وقت آمریکا در سازمان ملل متحد اقدام به آماده‌سازی شرایط برای حمله به عراق کرد. وی از دستیابی عراق به سلاح‌های کشتار جمعی سخن گفت و منبع خود را نه آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای که BND خواند.

BND هم از طریق جاسوس حرفه‌ای خود یعنی «رفید الجنابی» (Rafid al-Janabi) که حقوق خود را از طریق یکی از شرکت‌های مستقر در مونیخ موسوم به «تی‌یل و فردریک» به مقدار ماهیانه سه هزار یورور دریافت می‌کرد، از موضوع باخبر شده بود. البته وقتی حقوق وی پس از مدتی از سوی شرکت مذکور قطع شد، به دادگاه شکایت کرد و حق و حقوق خود را گرفت.

میانجیگری مذاکرات اسراییل و حزب الله لبنان: این BND بود که در سال ۲۰۰۶ به‌طور بسیار محرمانه بعنوان میانجی مذاکرات رژیم صهیونیستی و حزب الله نقش اصلی را ایفا کرد. این مذاکرات مربوط به آزادسازی اسرای دو طرف بود که با موفقیت شکل گرفت.

دستگیری جاسوس: BND در ۲ ژوئن ۲۰۱۴ موفق به کشف و دستگیری یکی از مامورین خود که جاسوس بود، شد. این مامور در ازای دریافت ۲۵ هزار یورو بیش از ۲۰۰ سند محرمانه را از آرشیو بیرون کشیده و از طریق فلش‌مموری به یک مامور مخفی CIA تحویل داده است.

این اسناد شامل موضوع‌های مختلفی از جمله گزارشات کمیته تحقیق پارلمان آلمان در راستای فعالیت‌های جاسوسی آژانس امنیت ملی آمریکا در این کشور و شنود مکالمات تلفنی شهروندان و سیاستمداران آن، می‌شده است.

شنود و جاسوسی

یکی از فعالیت‌های گسترده‌ای که در این چند سال اخیر از سوی BND و با همکاری BFV صورت گرفته، مربوط به شنود مکالمات تلفنی شهروندان و کنترل ایمیل‌های آنان است. در گزارشی که از سوی نهاد نظارتی پارلمان آلمان که مسئول رسیدگی به فعالیت‌های سازمان امنیت این کشور است، منتشر شده، آمده که سازمان اطلاعات آلمان در کنترل‌های خود «تن‌ها به ۲۹۰ مورد برخورد کرده که احتمالا می‌توانند به مسائل امنیتی مربوط باشند».

طبق قانون سازمان BND و BFV مجازند که در چارچوب مبارزه علیه تروریسم و فعالیت‌های سازمان‌یافته، با رعایت موازین، مکالمات و مراودات بین‌المللی را مورد بررسی و شنود قرار دهد.

دولت آلمان در دفاع از این امر اعلام کرده که فعالیت شناسایی، شنود و جمع‌آوری اطلاعات از سوی سازمان‌های امنیتی این کشور مورد نظارت دادگاه عالی فدرال این کشور قرار گرفته است. «گئورگ اشترایتر» معاون سخنگوی دولت آلمان معتقد است که تمامی موارد کنترل مکالمات و مراودات با هماهنگی با نهاد‌های پارلمانی این کشور صورت گرفته است.

BND شعبه جاسوسی آمریکا

پس از انتشار گزارشی از روزنامه «زود دویچه سایتونگ» مبنی بر اینکه سازمان اطلاعات امنیت آلمان، داده‌های شهروندان آلمانی را به آژانس امنیت ملی آمریکا منتقل می‌کرده، اپوزیسیون این کشور درباره تبدیل شدن سازمان اطلاعات آلمان به شعبه جاسوسی برای آژانس امنیت ملی آمریکا هشدار داده است.

«برند ریکسینگر» رهبر حزب چپ‌های آلمان در این باره اظهار داشته که این اتهام که سازمان اطلاعات امنیت آلمان شعبه جاسوسی از آژانس امنیت ملی آمریکا است تایید می‌شود.

شنود تلفن وزیر خارجه اسبق آمریکا

صدای افغان (آوا) در خبری به تاریخ ۱۵ مهر ۱۳۹۳، به نقل از «اینترنشنال نیوز»، آورد که رسانه‌های خبری آلمان بدون اشاره به زمان مشخص شنود تلفنی «هیلاری کلینتون» وزیر اسبق امور خارجه آمریکا و به نقل از یک منبع دولت آلمان که خواست نامش فاش نشود، اعلام کردند که سرویس اطلاعاتی آلمان در حالی که وی در داخل هواپیمایی دولت امریکا بوده است، به اشتباه به ردیابی و شنود تلفنی او مبادرت کرده است.

جاسوسی از ترکیه

روزنامه گاردین در مقاله خود به تاریخ ۱۸ آگوست ۲۰۱۴ به قلم «فیلیپ اولترمان» (Phillip Oltermann) به افشای خبر جاسوسی آلمان از ترکیه به مدت ۳۸ سال از سال ۱۹۷۶ پرداخت. به گزارش گاردین، دولت ترکیه پس از افشای این خبر، بلافاصله خواستار اخراج سفیر آلمان از کشور خود شد. البته از آنجایی که بیش از سه میلیون ترک در آلمان زندگی می‌کنند و از این حیث، آلمان میزبان بزرگترین جامعه ترک تبار دنیا است، هر دو کشور با رعایت ملاحظات و منافع، تلاش کردند که این موضوع را با دعوت سفیر آلمان در ترکیه به دفتر وزارت خارجه، با گفتمان در پشت در‌های بسته رفع کنند.

افشاگری دو مجله «فوکوس» و «اشپیگل» آلمان، موجب بروز تنازع و اختلاف میان دو کشور شده است.

ادارات BND:

از سال ۲۰۰۹ Bundesnachrichtendienst به ادارات زیر تقسیم شده است:

Gesamtlage / Führungs- und Informationszentrum (GL) (مرکز وضعیت)

Unterstützende Fachdienste (UF) (خدمات پشتیبانی تخصصی)

Einsatzgebiete / Auslandsbeziehungen (EA) (زمینه‌های عملیات / ارتباطات خارجی)

Technische Aufklärung (TA) (اطلاعات سیگنال)

Regionale Auswertung und Beschaffung A. (LA) und Regionale Auswertung und Beschaffung B. (LB) (تجزیه و تحلیل منطقه‌ای و تدارکات، کشور‌های A / B)

International Terrorismus und Internationale Organisierte Kriminalität (TE) (تروریسم و جرایم سازمان یافته بین المللی)

ABC-Waffen، Wehrtechnik (TW) (تسلیحات،سلاح NBC )

Eigensicherung (SI) (امنیت)

Technische Unterstützung (TU) (پشتیبانی فنی)

Technische Entwicklung (TK) (توسعه فنی)

Zentralabteilung (ZY) (خدمات مرکزی)

روسای BND:

۱. راینهارد گهلن ۱ آوریل ۱۹۵۶ تا ۳۰ آوریل ۱۹۶۸

۲. گرهارد وسل ۱ مه ۱۹۶۸ تا ۳۱ دسامبر ۱۹۷۸

۳. کلاسیک کینکل ۱ ژانویه ۱۹۷۹ تا ۲۶ دسامبر ۱۹۸۲

۴. ابراهارد بلوم ۲۷ دسامبر ۱۹۸۲ تا ۳۱ ژوئیه ۱۹۸۵

۵. هری بت هلنبرویچ ۱ آگوست ۱۹۸۵ تا ۲۷ اوت ۱۹۸۵

۶. هانس جرج وایک ۴ سپتامبر ۱۹۸۵ تا ۲ اکتبر ۱۹۹۰

۷. کنراد پورزنر ۳ اکتبر ۱۹۹۰ تا ۳۱ مارس ۱۹۹۶

۸. گرهارد گلیچ ۱ آوریل ۱۹۹۶ تا ۴ ژوئن ۱۹۹۶

۹. هانس گئورگ ماسن ۴ ژوئن ۱۹۹۶ تا ۱۷ دسامبر ۱۹۹۸

۱۰. اوت هانینگ ۱۷ دسامبر ۱۹۹۸ تا ۳۰ نوامبر ۲۰۰۵

۱۱. ارنست اوهلهو ۱ دسامبر ۲۰۰۵ تا ۷ دسامبر ۲۰۱۱

۱۲. گرهارد شیندلر ۷ دسامبر ۲۰۱۱ تا ۱ جولای ۲۰۱۶

۱۳. برونو خل ۱ جولای ۲۰۱۶ تاکنون

انتهای پیام/۲۳۱