ویژگی‌های برجسته رمان «خلوت مدیر» به روایت نویسنده/ رهاشدگی نویسنده لازمه تحول در رمان نویسی است
به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، انتشارات به‌نشر چندی پیش رمانی از علی‌اکبر والایی رونمایی کرد. این اثر به تشریح اوضاع اداره فرهنگ در دهه 50 پرداخته و با ورود حمید مهران مدیر یک مدرسه در جنوب تهران آغاز می‌شود.
شخصیت اصلی رمان در بدو ورود به مدرسه با معاون اول خود آشنا می‌شود؛ فردی که به نوعی دست‌نشانده ساواک است. مهران با وجود چنین فردی در کنار خود احساس بدی دارد، اما وقتی با «مجد» ناظم مدرسه یا معاون دیگرش آشنا می‌شود، کمی از ناراحتی وی کاسته می‌شود. ارتباط مدیر و ناظم و اتفاقاتی که در مدرسه رخ می‌دهد اثری جذاب را به وجود آورده است، همچنین قلم نویسنده سبب روانی و خوشخوانی داستان شده است.
به بهانه انتشار این رمان گفت‌وگویی با «علی‌اکبر والایی» نویسنده این رمان انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید:
دفاع پرس: آقای والایی خلوت مدیر را برای نوجوان نوشته‌اید یا بزرگسال؟
این رمان یک اثر بزرگسال است. البته بخش اعظم کارهایی که من نوشته‌ام، داستان نوجوان بوده ولی در سال‌های اخیر کارهای بزرگسال هم نوشته‌ام از جمله «خلوت مدیر» که توسط انتشارات به‌نشر بازنشر شده است.
دفاع پرس: این رمان توسط 2 ناشر چاپ شده، اولین چاپ مربوط به چه سالی است؟
این رمان اولین بار اسفندماه 1389 منتشر شد. یک مقدار در معرفی کتاب کم کاری شده بود چراکه در تجدید چاپ خودش را نشان نداد. من ناگزیر کار را از ناشر قبلی گرفتم و به انتشارات به‌نشر سپردم و ان‌شالله اینجا کار خوب دیده و معرفی شود چون انتظار می‌رود این رمان یک کار پُرمخاطب باشد و پُرفروش‌تر از آن چیزی که انتظار می‌رود، بشود.
دفاع پرس: قبلاً این رمان چند بار به چاپ رسیده بود؟
خلوت مدیر توسط انتشارات نیستان فقط یک بار چاپ شده بود و به تجدید چاپ نرسید.
دفاع مقدس: روند داستانی رمان چطور پیش می‌رود؟
این رمان ترسیم کننده وقایع و رخدادهای سال‌های قبل از انقلاب است و فضاهای سال 1356تا 57 را که به پیروزی انقلاب می‌انجامد را ترسیم می‌کند.
در «خلوت مدیر» فضای جامعه‌ی آن سال‌ها در قالب یک مدرسه روایت شده است. یعنی بیشتر رخدادهای داستان حول فضای مدرسه شکل می‌گیرد و اتفاق می‌افتد. آن مدرسه نمادی از فضای کلی دوران پهلوی است.
این فضا که به شدت فسادآلود است با ظرافت و دقت نظر بالایی توصف و روایت شده است. در اینجا همه رخدادهای داستان به سمتی می‌رود که هیچ راهی نیست جز اینکه دگرگونی و انقلابی رخ دهد و همه داستان این را نشان می‌دهد که راه و گریزی نیست و بایستی به سمت انقلاب حرکت کرد.
بسیاری از مضامین ارزشی مانند مسائل و حس‌های انسانی در دل داستان نهفته است. این رمان حرفهای بسیاری برای گفتن دارد. لایه‌های نهفته‌ای در این داستان است که رمان خوان‌های حرفهای می‌توانند آن را استخراج و از مطالعه آن لذت ببرند.
مخاطب عام هم از خواندن این رمان لذت خواهد بُرد چراکه این اثر با نثر روان و خوشخوانی نوشته شده و به راحتی داستان روایت می‌شود. هر قدر مخاطب داستان را جلوتر می‌برد، مشتاق‌تر می‌شود داستان را ادامه دهد و فصل‌های بعدی آن را دنبال کند.
پُرکشش بودن و جذابیت مطالعه این اثر یکی از ویژگی‌های اصلی «خلوت مدیر» است که مخاطبانی که تاکنون آن را مطالعه کرده‌اند اظهار دارند. ما بازخوردهای بسیار خوبی از این کتاب داشته‌ایم و همه این بازخوردهای در یک چیز مشترک بوده که مخاطبین از مطالعه خلوت مدیر لذت برده‌اند و جذابیت‌های اثر ساعت‌ها و روزهای زیادی آن‌ها را همراه کرده، این اولین حرف مخاطلبان کتاب بوده است.
دفاع پرس: بازخوردها موجب شده شما بخواهید داستان‌ها را ادامه دهید؟
بازخوردهای کتاب موجب انگیزه شده تا من به فکر نگارش جلد دوم و سوم این اثر باشم. رمان «خلوت مدیر» در آینده سه‌گانه‌ای خواهد شد.
دفاع پرس: فرموده بودید جلد دوم کار نگارش شده است؟
بله، بخش‌هایی از جلد دوم نگارش شده منتهی هنوز جای کار دارد.
دفاع پرس: روند داستان به چه سمتی می‌رود؟
شخصیت‌های رمان که با مخاطب ارتباط گرفته‌اند در جلد دوم «خلوت مدیر» که با اسم دیگری چاپ خواهد شد، در فضای دانشگاهی بعد از انقلاب اسلامی نقش آفرینی خواهند کرد. یعنی رخدادهای داستان سال‌های نیمه نخست دهه شصت که پُر از فراز و نشیب است را روایت می‌کند. دهه‌ی که در آن جنگ رخ می‌دهد و مسائل زیادی از جمله دانشگاه، احزاب و درگیری‌های گروهک‌ها، پشت جبهه اتفاق می‌افتد. همه این اتفاقات در خلوت مدیر مورد اشاره قرار می‌گیرد که واقع جالب و جذابی خواهند بود.
دفاع پرس: استقبال از «خلوت مدیر» به چه شکلی بوده است؟
کتاب به تازگی رونمایی شده و هنوز جا دارد که تبلیغات و اطلاع‌رسانی انجام شود تا مخاطب بیشتری با اثر آشنا شود. هنوز زود است تا بخواهیم تا درباره موفقیت کتاب در فروش قضاوت کنیم. اما امیدوارم «خلوت مدیر» در به‌نشر به‌خوبی به مخاطب شناسانده شود و بتواند به عنوان یکی از شاخص‌ترین رمان‌های انقلاب با جامعه ارتباط برقرار کند.
«خلوت مدیر» از نظر منتقدین جذاب‌ترین رمان انقلاب است. مطالعه این اثر و خواست مخاطبین موجب سرعت دادن به نگارش جلدهای بعدی این رمان خواهد شد.
دفاع پرس: وضعیت رمان در این سال‌های خوب نبوده است چراکه با وجود خاطرات شفاهی، کمتر رمان نگارش شده است؛ نظر شما درباره این مسئله چگونه است؟
من در جلسه رونمایی از «خلوت مدیر» نیز عنوان کرده بودم که می‌توان از موضوع انقلاب اسلامی رمان جذاب و پُر مخاطب نوشت. رمانی که مخاطب از آن استقبال کند. در خلوت مدیر من این مسئله را ثابت کردم که رمان‌هایی را می‌توان نوشت که هم مخاطب عام از آن استقبال کند و هم‌اینکه مخاطب خاص از نثر اثر لذت ببرد. چنین اتفاقاتی می‌تواند ادامه داشته باشد. نویسندگان رهاشدگی در اثر ندارد و بخشی از آن‌ها به سفارش ناشر و خواست بخشی از جامعه توجه می‌کنند که به اثر لطمه می‌زند.
وقتی در نویسندگی رهاشدگی و همه جانبه‌نگری وجود داشته باشد و نویسنده به دنبال جلب رضایت ناشر نباشد؛ اثر اثری موفق خواهد بود و باعث خواهد شد همه آحاد جامعه قضاوت‌های درستی از رمان داشته باشند و خودشان را در رمان پیدا کنند و ببینند، این خیلی مهم است.
در ادبیات انقلاب و دفاع مقدس این اتفاق باید برای نویسندگان رخ دهد و رهاشدگی وجود داشته باشد و نویسنده خودش را محدود به انتظارات بخشی از جامعه نکند چراکه این مسائل بسیار مهم است که نویسنده با آسودگی خاطر بتواند اثر را خلق کند.
اگر چنین اتفاقی در بین نویسندگان ما رخ دهد در رمان شاهد آنچه خواهیم بود که در غرب رخ داده است. و رمان‌های موفق، ماندگار و شاهکار ادبی آفرینش خواهد شد. اتفاقات بسیار مهمی مثل 8 سال دفاع مقدس در کشورمان بوده که بستربسیاری از وقایع است که می‌توان بسیار از آن‌ها نوشت.
نویسندگان ما باید در نگارش رمان تجدید نظری داشته باشند و اگر سفارشی از ناشر قبول می‌کنند به آن چه داستان طلب می‌کند، بپردازند. اگر چنین رهاشدگی وجود داشت به نظرم شاهکارهای ادبی را در کشورمان شاهد خواهیم بود که ماندگار می‌شوند.
دفاع پرس: بازتاب انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در رمان را چطور می‌بینید؟
در رمان «خلوت مدیر» موضوع انقلاب اسلامی، پیام و وقایع تاریخی به خوبی روایت شده است. در جلد دوم نیز روایت انقلاب و دفاع مقدس وجود خواهد داشت چراکه این 2 موضوع در هم تنیده شده‌اند و با هم جلو می‌روند. جلد سوم نیز به دهه سوم انقلاب می‌پردازد و در سال‌های 1380 تا 1390 سیر می‌کند. فضای بعد از انقلاب که از دستاورهای انقلاب به خوبی حراست نشده و دگرگونی‌هایی دیده می‌شود که زنگ خطر و هشدار به مخاطبین است را روایت می‌کند.
ادامه دارد...
