«پدر طالقانی» روایت یک انقلابی بدور از حاشیه‌سازی است
به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع پرس، انقلاب اسلامی ایران در آستانه 40 سالگی خود قرار دارد و کسانی که به هر شکل در این وادی قلم می‌زنند هنوز بسیاری از بزرگان این رویداد بزرگ را معرفی نکرده‌اند. از طرفی به دلیل اینکه طیف‌های مختلفی درگیر انقلاب بودند، تنوعی از افکار و اندیشه‌ها را شکل دادند که باید مورد مطالعه چندباره قرار بگیرد.
زنده یاد «سیدمحمود طالقانی» یکی از مهم‌ترین چهره‌های انقلاب اسلامی است که مورد بی‌مهری و بی‌توجهی مسئولان و هنرمندان قرار گرفته است. در حالی که طالقانی در پیش‌برد انقلاب و پیروزی آن نقش بسزایی داشته است. ایجاد همبستگی و وحدت ملی یکی از ویژگی‌های بارز طالقانی است که در کمتر کسی نمونه آن را سراغ داریم.
جامع‌الاطراف بودن طالقانی و حضور مستمر او در برهه‌های مختلف مبارزه علیه رژیم پهلوی باعث شد تا بعد از مدت‌ها فیلم مستندی درباره این شخصیت انقلابی ساخته شود. اما فیلم «پدر طالقانی» به کارگردانی «محمدعلی محمددوست» که در اولین روز از دوازدهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» اکران شد چنان که انتظار می‌رفت ظاهر نشد. هر چقدر که شخصیت طالقانی حضور فعالی در جریان انقلاب داشته است، اما فیلم مستند «پدر طالقانی» گرم و پویا نیست. ممکن است برخی ممیزی‌ها و ملاحظات سیاسی سبب شده کارگردان نتواند به همه موضوعات نزدیک شود و در نهایت «پدر طالقانی» به دورنمایی از آیت‌الله طالقانی تبدیل شده است.
هر چند کارگردان تعمدا نخواسته با افتادن به حاشیه و به کار گرفتن ترفندهای ژورنالیستی فیلمی مهیج بسازد، اما این خودداری اغراق‌گونه سبب افتادن از طرف دیگر بام شده است. یعنی اطلاعات فیلم چنان خنثی است که در مخاطب انگیزه‌ای برای تامل بیشتر در مورد آیت‌الله طالقانی ایجاد نمی‌کند.
ارتباط آیت‌الله طالقانی با جبهه آزادی، مجاهدین خلق و تلاش برای وحدت آنها با مردم و مواردی از این دست می‌توانست بیش از این‌ها مورد بررسی قرار گیرد. عنوان فیلم یعنی «پدر طالقانی» از ادبیات مجاهدین خلق در سال‌های ابتدای انقلاب گرفته شده است. اما در فیلم توضیحی درباره آن داده نمی‌شود.
مهم‌ترین رسالت فیلم مستند تغییر نگاه و زاویه دید است تا مخاطب با رویکردی تازه با مسائلی که برایش اهمیت دارد روبه‌رو شود. نکته‌ای که در «پدر طالقانی» وجود ندارد. بنا به اظهارات «ابوذر صالحیان» نقدهایی که به «پدر طالقانی» وارد است در نسخه تلویزیونی آن که یک سریال پنج قسمتی است مرتفع خواهد شد و به سوالات احتمالی مخاطب پاسخ داده می‌شود که البته این مطلب محلی از اعراب ندارد. صاحب اثر نمی‌تواند بیننده را به چیزی خارج از اثرش ارجاع دهد. فیلم سینمایی مستند، به تنهایی یک اثر مستقل است و باید مستقلا مورد داوری قرار گیرد نه چیزی جدای از آن.
دوپارگی فیلم یکی دیگر از مواردی است که باید مورد اشاره قرار گیرد. فیلم از ابتدا از زبان یک مأمور ساواک به نام «شنبه» روایت می‌شود که به لحاظ مسائل امنیتی نام او مشخص نمی‌شود. «شنبه» از سال 1341 مأمور تحت نظر قرار دادن آیت‌الله طالقانی بوده و باعث زندانی و شکنجه شدن طالقانی شده که این تعقیب و مراقبت تا پیروزی انقلاب ادامه داشته است. تا اینجا کارگردان به خوبی توانسته از ایده‌ای بکر و ناب بهره گیرد و فیلم متفاوتی را بسازد اما از زمان پیروزی انقلاب و شروع زندگی مخفیانه «شنبه» فیلم دوپاره می‌شود.
حضور مصاحبه شوندگان متعدد سبب شده تا راوی اصلی که همان «شنبه» است به حاشیه برود و حضور حداقلی داشته باشد. «پدر طالقانی» چنان که انتظار می‌رفت اثر چالش برانگیزی نبوده و تنها شمایی از آیت‌الله طالقانی را به مخاطب ارائه کرده است. امید است که این ابهامات در هنگام پخش تلویزیونی آن مرتفع شود.
انتهای پیام/ 161
