دغدغه هنرمند مهم‌تر از روایت تاریخ است
به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع پرس، بخش نمایشنامه‌نویسی سی و هفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر فرصت مناسبی است برای رشد و اعتلای نمایشنامه نویسی. علاوه بر این راهی است برای ورود استعدادهای تازه نفسی که دغدغه‌های جدی و ارزشمند دارند.
هر چند در این بخش با آثار قابل اعتنایی روبه‌رو نبودیم اما آثاری هم بودند که حرف‌های تازه‌ای را مطرح کردند که باید بیش ار این‌ها طرح می‌شدند. نمایشنامه «پریزاد» یکی از آثار موفق مسابقه نمایشنامه‌نویسی بود که پذیرفته شدن آن در جشنواره سی و هفتم تئاتر فجر و مصادف شدن با 40 سالگی انقلاب اتفاق مثبتی است که باید امیدوار بود این اثر را روی صحنه نمایش نیز دیده شود.
این نمایشنامه پیش از این در تالار مشاهیر مجموعه تئاتر شهر خوانش شد. به همین مناسبت مصاحبه‌ای با «سارا الهیان» نویسنده نمایشنامه «پریزاد» انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
دفاع پرس: موضوع نمایشنامه «پریزاد» چگونه شکل گرفت و تبدیل به نمایشنامه شد؟
حدودا شش سال پیش یک داستان کوتاه از «گی دوموپاسان» خواندم که خیلی ذهنم را درگیر کرد. حرفی که در آن داستان زده می شد جهان‌شمول بود و من خیلی دوست داشتم که مفهوم درون آن قصه را در جغرافیای ایران با اشخاص ایرانی قرار دهم. همان موقع شروع به تحقیق در مورد تاریخ ایران کردم و تصمیم گرفتم دوره تاریخی این نمایشنامه را در دهه 20 و در جنگ جهانی دوم قرار دهم. جنگ جهانی دوم در ایران و سرگذشت مردم در این دوره همیشه دغدغه من بوده است. بعد از تعیین دوره تاریخی بر روی پی‌رنگ نمایشنامه کار کردم و همزمان با آن شخصیت‌های نمایش را طراحی و پرداخت کردم. پروسه نگارش این نمایشنامه مدت‌ها طول کشید و چند بار بازنویسی شد.
دفاع پرس: راجع به پیشنیه تاریخی «پریزاد» توضیح دهید.
نمی‌توان پیشینیه تاریخی مشخصی را تعیین کرد اما به خاطر جهان‌شمول بودن مفهوم داستان، نمایشنامه «پریزاد» در هر دوره تاریخی می‌توانست شکل گیرد. در واقع انتخاب این دوره تاریخی به دلیل دغدغه من بوده است. در واقع بستر تاریخی این اثر بهانه‌ای شد برای شکل‌گیری این اثر.
دفاع پرس: آیا داستان «پریزاد» واقعی است؟
این داستان واقعی نیست اما با توجه به وقایعی که داستان در آن روی می‌دهد، دور از واقعیت هم نیست. چون مفهوم و موقعیتی که اشخاص در آن قرار گرفته‌اند برآمده از دغدغه‌های بشری است. جنگ و اشغال متاسفانه، تن فروشی و فقر و مهاجرت‌های ناخواسته و ... را به همراه دارد که در جنگ جهانی دوم و اشغال ایران توسط متفقین کشور ما به آن دچار شد. با اینکه داستان نمایشنامه «پریزاد» واقعی نیست، اما می‌توان آن را عین واقعیت هم دانست.
دفاع پرس: هنرمند چگونه باید به تاریخ نگاه کند آیا باید راوی تاریخ باشد یا نگاه تاریخی داشته باشد؟
مهم نیست هنرمند راوی تاریخ باشد یا نگاه تاریخی داشته باشد. مهم مفهوم و حرفی است که هنرمند دغدغه بازگو کردنش را دارد. هنرمند می تواند با استناد به تاریخ، راوی آن باشد و به کمک آن حرف خود را بزند. مثل فیلم گاندی، عمر مختار و یا فیلم کاتین. مطمئنا هنرمند در این فیلم ها فقط به دنبال بازگو کردن تاریخ نبوده است، بلکه دغدغه‌ای داشته که با روایت تاریخ آن را بازگو کرده است. هنرمندی هم که نگاه تاریخی دارد، در واقع بستر تاریخ را بهانه‌ای برای تولید محتوا قرار داده است. در نهایت مهم حرفی است که قرار است زده شود و هر 2 شکل بهانه‌ای ست برای بازگو کردن دغدغه هنرمند.
دفاع پرس: «پریزاد» در دیالوگ نویسی و شخصیت پرداری ویژگی های قابل اعتنایی دارد که نسبت به آثار نمایشی که روی صحنه هستند موفق تر است، چگونه به این قابلیت رسیدید؟
من برای رسیدن به زبان تک تک اشخاص نمایشم شاید بیش از چهار هزار لغت یادداشت برداری کردم و سعی کردم زبان های محاوره‌ای دوران قاجاری و پهلوی را در این نمایش به درستی به کار ببرم. برای هر دیالوگ زمان زیادی صرف کردم. در واقع دیالوگ نویسی و زبان این نمایش حاصل تحقیقات زیادم بود.
دفاع پرس: برای نگارش «پریزاد» از چه منابعی استفاده کردید؟
منابعی که برای نگارش «پریزاد» استفاده کردم 2 دسته بودند. دسته اول منابع تاریخی جنگ جهانی دوم، تاریخ پهلوی و قاجار و دسته دوم هم منابعی است که برای رسیدن به زبان نمایش از آنها استفاده کردم. فرهنگ نامه‌هایی که مربوط به قاجار، پهلوی و حتی ارمنی بود را مطالعه کردم.
انتهای پیام/ 161
