مناظره داد زدن نیست!
گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس- میثم بشیرنژاد؛ بامداد شنبه (31 فروردین‌ماه) برنامه زنده «مناظره» با حضور سه تن از نمایندگان مجلس و یک کارشناس از وزارت صنعت و معدن و تجارت و حاضرین در استودیو شبکه اول سیما برگزار شد.
چیزی که بیش از هر مسأله دیگری جلب توجه می‌کرد، داد زدن‌های مکرر و اجازه ندادن میهمانان حاضر در برنامه به همدیگر هنگام صحبت کردن هر کدام از آن‌ها بود که با کمترین تذکر مرتضی حیدری مجری برنامه مواجه بودند؛ دیدن این شرایط مخاطب را مجبور می‌کرد که کانال تلویزیون را عوض کند. تصور کنید چهار نفر با هم چندین دقیقه بدون شنیدن حرف‌های یکدیگر و به صورت همزمان حرف می‌زنند.
هرچند با توجه به اقتضای فضای مجلس که فریاد کشیدن و داد زدن در آنجا امری عادی به شمار می‌رود و گاهی نمایندگان از این حربه برای پیشبرد اهدافشان استفاده می‌کنند؛ اما موقعی که در مقابل میلیون‌ها بیننده قرار می‌گیرند، داستان متفاوت است. در واقع در رسانه و به خصوص تلویزیون که مخاطب زیادی دارد. باید هم میهمان برنامه و هم مجری که اداره کننده برنامه است باید به نکته واقف باشند و توجه کنند که حرف می‌زنند تا مخاطب حرف آن‌ها را گوش دهد و استفاده کند؛ اما وقتی همه باهم حرف می‌زنند نه خودشان می‌فهمند که چه می‌گویند و نه مخاطب می‌تواند با آن‌ها ارتباط برقرار کند!
کاری به موضوع برنامه «مناظره» از شبکه اول سیما نداریم که بحث تفکیک بخش بازرگانی و استقلال آن خارج از مجموعه وزارت صنعت و معدن و تجارت بود؛ اما پرحرفی و اجازه ندادن به هم حین صحبت کردن و همهمه‌ای که میهمانان ایجاد کرده بودند، مخاطب را دچار تردید می‌کرد که ادامه این برنامه را دنبال کند یا قید نگاه کردن مناظره را بزند که بنده و قطعا بسیاری امثال من گزینه دوم را انتخاب کردند.
نمی‌دانم چرا برخی مناظره را با شلوغ کردن و صدای بلند حرف زدن اشتباه گرفته‌اند. بدون تردید با هیجان حرف زدن و با مدارک متقن و مستدل و صحبت‌های مستند مخاطب را درگیر کردن فی نفسه جذاب است؛ اما اینکه بخواهیم با سرو صدا کردن و حرف زدن‌های کسالت بار به جنگ با حریف برویم صورت خوشایندی از خود در ذهن مخاطب به‌جا نخواهد گذاشت.
نَفس کار مناظره و موضوعاتی که در مناظره بیان می‌شود این است که خروجی مناسبی برای جامعه و منافع ملی داشته باشد. نه اینکه فقط بخواهیم به هر طریقی که شده (به‌حق یا ناحق) حرف خود را به کرسی بنشانیم و یا اگر به عنوان نماینده ملت در مقابل دوربین حاضر شدیم به ظاهر چند حرف قشنگ بزنیم که شاید حوزه انتخابیه‌مان مجاب شوند که در انتخابات آتی هوای ما را داشته باشند.
در واقع باید یاد بگیریم که شنونده خوبی باشیم چیزی که متاسفانه در جامعه ما به این موضوع توجه نمی‌شود یا بهتر بگوییم به این مسأله کم توجه هستیم. وقتی با طمأنینه و آرامش به صحبت‌های فردی که رو به روی ما نشسته، گوش بدهیم علیرغم همه انتقاداتی که از ما دارد، باید اجازه بدهیم حرفش را بزند و بعد دفاع کنیم. آن وقت می‌توانیم با توجه به فرصتی که در اختیار داریم از حق خود دفاع کنیم. گاهی در مناظره به اشتباه سیستم ارائه شده در فوتبال را پیاده می‌کنیم که بهترین دفاع، «حمله» است؛ اما هرگز این تاکتیک در مورد تعاملات و ارتباطات انسانی جواب نمی‌دهد.
متاسفانه همیشه مناظره‌های ما با حواشی زیادی روبه‌رو است، فرقی ندارد در محیط دانشگاه برگزار شود، یاد در یک سازمان مطبوعاتی، در حاشیه یک کنفرانس و همایش باشد یا در رادیو و تلویزیون، گویا عادت داریم همیشه رقیب مقابل را غول آماده برروی رینگ بوکس یا تشک کشتی فرض کنیم که باید آن را ضربه کرد. گویا بیش از آنکه به فکر خود مباحث مناظره باشیم به دنبال تسویه حساب شخصی و انتقام هستیم!
قطعا مخاطب برای فرد پرحرف و پرچانه ارزش قائل نیست، بلکه باید خوب حرف بزنی و حرف‌های خوبی برای گفتن داشته باشید که بتوانید نظر شنونده و بیننده را جلب کنید.
به قول نظامی گنجوی:
کم گوی و گزیده گوی، چون در
تا زاندک تو جهان شود پر
به هرحال باید در نظر داشت که به مناظره گذاشتن یک موضوع با حضور موافق و مخالف، می‌تواند مثمرثمر واقع باشد. نه اینکه به جای توجه به محتوا به حواشی و اینکه فاتح مناظره باشی، معطوف شوید.
مَخلص کلام اینکه باید یاد بگیریم و همواره در نظر داشته باشیم که با داد و فریاد زدن دیده نمی‌شویم و صدایمان شنیده نخواهد شد. بیاموزیم که شنونده خوبی باشیم و موقع صحبت کردن دیگران، سکوت کنیم و احترام بگذاریم، سپس به موقع و به‌جا سر صحبت را آغاز کنیم. چرا که گفته‌اند: «بزرگی در احترام داشتن نیست، بلکه در لیاقت داشتن احترام است» گاهی بد نیست اگر تریبونی در اختیارمان قرار می‌گیرد که در آن، مناظره کنیم و به چالش بکشیم. خوب است رعایت انصاف و اعتدال را هم در نظر داشته باشیم و با زیاده گویی و داد و فریاد و اغراق خاطر مخاطب را مکدر نکنیم.
انتهای پیام/ 102
