به گزارش گروه فرهنگ و هنر دفاعپرس ـ میثم بشیرنژاد؛ سالهاست که عادت کردهایم اردیبهشت را با کتاب و نمایشگاه کتاب ببینیم ماهی که اولین روزش با بزرگداشت سعدی شیرین سخن برای ما آغاز میشود، اما بوی دلانگیز ورق زدن و عیش کتاب اردیبهشتی، زمانی کامل خواهد شد که تاثیر مثبت آن در زندگی فردی و اجتماعیمان هم هویدا شود.
نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران امسال با همه حواشی و شرایط مختلف (اعم از نارضایتی ناشر و مخاطب) برگزار شد و بنا بر اعلام مسئولان ظاهرا رکورد (150 میلیارد تومانی) فروش هم برجای گذاشت.
این اعداد و ارقام و جابجایی رکورد خیلی قابل وثوق و اعتنا نیست چرا که قیمت کتاب تنها نسبت به سال گذشته چند برابر شده است و به زعم قریب به اتفاق مراجعهکنندگان که قاطبه آنها را جوانان و دانشگاهیان تشکیل میدادند امسال برای خرید کتاب، همگی با مشکلات عدیدهای مواجه بودند.
به اعتقاد بسیاری از افراد اهل کتاب و مطالعه، نمایشگاه کتاب در سالهای دورتر و مخصوصا دهه 80 با شور نشاط بهتری برگزار میشد. آنچه که نباید از نظر دور بماند این است که آیا برگزاری و برپایی نمایشگاههای کتاب به تنهایی کافی است؟ و آیا مردم با دیدن نمایشگاه و مراجعه به آن، بیشتر به کتاب علاقهمند میشوند؟
میگویند یکی از مولفههای مهم پیشرفت یک جامعه، رشد آگاهی آن جامعه است که آن هم با مطالعه و خواندن کتاب میسر میشود. نکته اینجاست که مسوولان برگزاری نمایشگاه کتاب و متولیان حوزه کتاب چقدر برای اقشار جامعه و تمایل آنها به خواندن کتاب کاری در خور توجه انجام دادهاند؟
در نمایشگاههای کتاب دانش آموزان و دانشجویان بیشتر به دنبال کتب درسی و کمک درسی و کنکوریاند که بخش عمده مراجعهکنندگان نیز همین طیف هستند. رمان و کتابهای تاریخی و مذهبی هم مشتریان خاص خود را دارند. اما ایجاد فرهنگ عمومی برای ترغیب بیشتر همه مردم به کتاب، هنری است که کمتر به آن پرداخته میشود.
در اینکه در زمان برپایی نمایشگاه کتاب، حال و هوای فرح بخش کتاب میتواند در طول 10 روز شور و اشتیاق ایجاد کند شکی نیست، ولی باید توجه داشت در طول سال چه برنامهای برای افزایش سرانه مطالعه در کشور می توانیم داشته باشیم؟
چندی پیش با یکی از هنرمندان و فعالان فرهنگی کشور همکلام شدم که میگفت: در کشور آلمان توجه ویژهای به مطالعه میشود و مردم به انحاء مختلف سرشان توی کتاب است او عنوان کرد: «در آلمان که وضعیت بسیار اسفباری پس از جنگ جهانی دوم داشت با یک برنامه مدون و هدفمند، به رشد و آگاهی کشورشان توجه ویژهای کردهاند، ژرمنها با افزایش مطالعه و آگاهی عمومی، میزان جرم و جنایت و خشونت را در جامعهشان پایین آوردهاند. در مواقع رانندگی، هیچ خودرویی به خود اجازه نمی دهد از لابلای دیگر ماشینها حرکت کند و با آرامشی که در خیابان و جادهها حاکم است حتی میتوانی چشم بسته هم رانندگی کنی».
بهر حال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و متولیان امور فرهنگی نیز باید تدابیری اتخاذ کنند که با همکاری سایر سازمانهای دولتی و خصوصی و حتی شهرداریها تلاش مجدانهای داشته باشند که کتابخانههای مجهز و مدرنتری در اختیار علاقهمندان و مشتاقان کتاب قرار گیرد.
اکنون شاید به جرات بتوان گفت تنها کتابخانه شاخص و نزدیک به استانداردهای بین المللی در کشور کتابخانه ملی است، هرچند معدود کتابخانههای استانداردی هم میتوان در سطح شهر تهران پیدا کرد. اما کتابخانه ملی متاسفانه، بیشتر به قرائت خانه تبدیل شده تا مکان پژوهشی و تحقیقی. و به همین خاطر در چندسال اخیر با توجه به عضوگیری بیش از حد این مجموعه، صندلی خالی برای استفاده اکثر مراجعه کنندگان و پژوهشگران به سختی پیدا میشود. هر چند ازدیاد مراجعهکنندگان نیز کیفیت بهره برداری اعضاء و هم کیفیت خدمات دهی را کاهش داده است. اینجاست که داشتن کتابخانههای بزرگ و شبانه روزی در سطح کلان شهر تهران و حتی سایر شهرهای کشور بیشتر به چشم می آید.
در پایتخت کتابخانه مجلس هم منابع غنی و خوبی دارد، اما فضای آن بزرگ نیست و مراجعه کنندگان چند سال است که یک ساختمان در خیابان بهارستان را به هم نشان میدهند که گویا کتابخانه جدید مجلس برای استفاده عموم باشد، اما متاسفانه خبری از زمان اتمام این پروژه در دسترس نیست و همین باعث تردید هم شده که شاید هرگز به روی کتابخوانها باز نشود.
جایگاه کتاب و فرهنگ مطالعه از آن نظر حائز اهمیت است که همیشه یکی از شاخصهای مهم در مسیر رشد و توسعه هر کشوری، میزان مطالعه افراد و سطح دانش آن جامعه است. باید گفت در اکثر شهرهای بزرگ و توسعه یافته دنیا معمولا چندین کتابخانه بزرگ و مجهز در نقاط مختلف شهر ایجاد شده است که شهروندان از هر نقطه که اراده کنند بتوانند از نزدیکترین کتابخانه و امکانات آنجا بهره ببرند. و حتی لابیهایی برای استراحت مراجعه کنندگان و محققان گذاشتهاند که از کتاب و مطالعه لذت بیشتری برده شود.
به نظر ضروری است این اتفاق هم در کشور ما بیفتد که به لحاظ امکانات مادی و معنوی، شرایطی مهیا شود که علاقهمندان بتوانند با کمترین هزینه و زمان از محیطهای کتابخانهای استفاده نمایند، و بدون شک این یک عزمی در حوزه فرهنگی در تمام دستگاهها نیاز دارد که این مطالبه عمومی را اجرایی کنند تا بلکه با نگاه محترمانهتری به جامعه فرهیخته نگریسته شود و این خواسته زیادی از یک کشور با پیشینه فرهنگی چند هزار ساله نیست.
انتهای پیام/ 102