قیام خونین مردم تنکابن به روایت اسناد ساواک
به گزارش خبرنگار دفاع‌پرس از ساری، قیام خونین مردم تنکابن در تاریخ 23 مرداد 1357 علیه رژیم منحوس پهلوی رخ داد که منجر به شهادت سه تن از انقلابیون و زخمی شدن تعداد زیادی شد. این قیام سند محکمی از جنایات این رژیم در بحبوحه پیروزی انقلاب به شمار می‌آید.
به منظور بررسی این قیام به واکاوی اسناد سازمان اطلاعات و امنیت رژیم شاه (ساواک) پرداخته و گزارشی که تقدیم می‌شود از اسناد این سازمان بدست آمده است.
در سندی از ساواک آمده است:
برابر اعلام سازمان نوشهر به استناد اعلام شهربانی شهسوار تعداد تظاهرکنندگان در مورخه 23/5/57 در شهسوار 700 الی 800 نفر و در خرم آباد شهسوار صد نفر بوده‌اند که تعداد دستگیر شدگان 68 نفر و زخمی شدگان 32 نفر که 11 نفر مأمور، 21 نفر از مهاجمین می‌باشند که 10 نفر از آنان بستری که وضع یکی از آنها وخیم و یکی از بستری شدگان مونث به نام نیره میرابوطالبی و یک آقا به نام ابراهیم بابایی فوت نموده است.
لازم به یادآوری است که تظاهرات خرم‌آباد تنکابن (23/5/57) ساعت 18:30 تا 19:30 بعد از ظهر صورت گرفت. بعد از دستگیری حجت‌الاسلام «محمدتقی عبدوست» از او بازرسی بدنی به عمل می‌آید و فهرستی از داشته‌هایش صورت جلسه می‌شود.
در سندی که روز بعد (24/5/57) می‌آید روشن می‌شود که دو نفر دیگر از مردم که مورد اصابت گلوله قرار گرفته‌اند به شهادت می‌رسند و تعداد شهدای تنکابن به سه نفر می‌رسد.
در سند محرمانه‌ی دیگری که از ساواک به جای مانده است، آمده است:
«ساعت 15 روز 23/5/57 عده‌ای از ساکنین شهسوار به عنوان اعتراض به دستگیری شیخ «محمدتقی عبدوست» در مسجد جامع آن شهر اجتماع و شیخ «عبدالوهاب مومنی» ضمن سخنرانی مذهبی آنان را علیه دولت تحریک و بعد از پایان سخنرانی حدود 500 نفر از حاضرین از مسجد خارج و ضمن شعار مضره با سنگ و چوب به طرف مأموران پلیس حمله و مردم را به بستن مغازه‌های خود تحریک نموده و مبادرت به شکستن شیشه‌های چند بانک و اداره بهداری و بهزیستی و آمبولانس اداره مذکور نمودند. مأموران شهربانی با همکاری مأموران ژاندارمری نسبت به متفرق کردن آنها قویا اقدام و چون اخلالگران به عمل خود ادامه می‌دادند مأموران ناگزیر به تیراندازی هوایی شده‌اند.
در این جریان یکی از افسران و 11 نفر از مأموران شهربانی و 17 نفر از تظاهرکنندگان بر اثر پرتاب سنگ اخلالگران مجروح و سه نفر از اخلالگران مورد اصابت گلوله قرار گرفته‌اند که معالجات درباره یکی از آنان موثر واقع نشده، فوت نموده است. واعظ مذکور به همراه 65 نفر از اخلالگران دستگیر و تحت تعقیب قرار گرفته‌اند.»
در توضیحی که بر این سند نوشته شده است، اینچنین آمده است:
در اینجا آمده است که 17 نفر از تظاهرکنندگان هم بر اثر پرتاب سنگ اخلالگرانه مجروح شده اند، که بی‌توجهی یا سوء‌نیت تنظیم کننده این گزارش را می‌رساند. بنا بر گزارش شهربانی ساری (442-23/5/2537) سه نفر در این تظاهرات مورد اصابت گلوله قرار می‌گیرند که دو مرد و یک زن بودند و یکی از آنان به شهادت می‌رسد. در سند بعدی نام این شهید و شمار دقیق‌تر دستگیر شدگان و تظاهرکنندگان آمده است. حجت الاسلام «عبدالوهاب مومنی» پس از دستگیری تحویل کمیته مشترک ضد خرابکاری می‌شود.
همچنین سندی دیگر که به صورت تلفنگرام توسط احمدی نیروی ساواک ساعت 21:30 به ابیانه نوشته شده‌است، اینگونه روایت می‌کند:
برابر اعلام سازمان نوشهر دو نفر از مجروحین حادثه شهسوار نیز روز جاری فوت و جمع تلفات تاکنون سه نفر می‌باشد.
*در تلگرافی که رییس سازمان اطلاعات و امنیت کشور دیروز از ساری به تهران فرستاد یادآور شده بود که 21 نفر از تظاهرکنندگان مجروح شده‌اند «که 10 نفر از آنان بستری که وضع یکی از آنها وخیم و یکی از بستری شدگان مونث به نام منیژه میرابوطالبی و یک آقا نیز به نام ابراهیم بابایی فوت نموده است.»
دو روز بعد رییس ساواک مازندران در سند شماره (2466/2ه-26/5/57) نام شهدا را در نامه‌ای به مرکز اعلام کرد:
«1- منصور مصلحی فرزند حسنعلی دانشجوی سال دوم رشته برق در ساری ساکن خرم آباد شهسوار
2- سید احمد تلاتری فرزند سید قاسم هفده ساله ساکن شهسوار. رخشا.»
*یک روز بعد در 24/5/57 اطلاعیه‌ای از سوی انقلابیون با عنوان «کشتار و خونریزی در شهسوار به دستور شاه» منتشر شد و در آن جزییات تهاجم نیروهای مسلح رژیم به روزه داران این شهر توضیح داده شد. بنا به مفاد این اعلامیه ساعت 4 صبح 23 مرداد حجت الاسلام عبدوس که در مسجد امام زمان تنکابن وعظ می‌کرد در محل اقامت خود دستگیر می‌شود. ظهر که مردم برای ادای نماز به مسجد می‌آیند از ورودشان جلوگیری می‌کنند و آنان را متفرق می‌نمایند. نمازگزاران مسجد ول‌مرز این شهر پس از ادای نماز برای روشن شدن موضوع و درخواست آزادی آقای عبدوس به طرف مسجد امام زمان حرکت می‌کنند. «اما مزدوران شاه خونخوار که روی چنگیز جنایتکار را سفید کردند...
انتهای پیام/
