استبداد و خفقان حاکم بر مشروطه دوم به روایت "تعبیر یک رویا"
نمایش " تعبیر یک رویا" متاثر از تعزیه است و در آن با کهن الگوی خیر و شر، که جزء بنیان های اساطیر ایرانی است مواجهه می شویم، این اولین بار نیست که خیرالله تقیانی پور از این کهن الگو استفاده کرده است او قبلا در نمایش های "روزی گذری"،"سمنو" و "مرثیۀ وارثان ارثیه" هم از این کهن الگو استفاده کرده است.
الگوی خیر و شر همیشه در ادبیات و شعرهای ما به اشکال تکرار شده و در این نمایش نیزسعی شده ادبیات مکتوب و کهن الگوهای ما به درام تبدیل شود. برای نزدیک شدن به فضای ایرانی و سنتی از موسیقی زورخانه ای و ترومپتی و موسیقی که به یادآورندۀ موسیقی تعزیه است استفاده شده است.
شخصیت محوری نمایش تعبیر یک رویا "غریب" است. نام اولیه نمایشنامه "رستاخیزغریب" بوده که بعدها به "تعبیر یک رویا" تغییر کرده است. چون پدر"غریب" آدم بدی بوده و در حال حاضر پدر و مادر ندارد همه فکر می کنند که او انسان بدی است اما "غریب" سعی می کند برخلاف این نظرها عمل کند و درهمین راستا دست به فداکاری می زند.
دراین نمایش "عزیز" نقش فرزند "غریب" را بازی می کند و آن دو رابطه ای بسیار صمیمانه با هم دارند. "عزیز" چون در زندان و سیاهچال است و با هیچ کس ملاقات نمی کند متوجه فوت پدرش نمی شود و باید یک سال طول بکشد تا بیرون بیاید و متوجه مرگ پدرش شود.
طبق روایت کارگردان در زمان مشروطه دوم بعضا خبر فوت زندانیان سیاه چال به بازماندگان داده نمی شد و برای اینکه سیاهچال حالت مخوف خود را حفظ کند، جسد کسانی که فوت می کردند را تا چند ماه در آنجا نگه می داشتند یا آدم ها را در سیاه چال می انداختند تا دچار مریضی و یا مرگ تدریجی شوند.
تعبیر یک رویا نسبت به اوضاع سیاسی زمانی که روایت می کند بی توجه نیست و در مورد حاکم دوران مشروطۀ دوم - شاه قاجار- و نقش وکیل الرعایاها و فضای استبداد و خفقان حاکم بر آن دوران توضیحات مفصلی را به تماشاگر ارائه می کند.
