شباهت‌های رفتاری آل‌سعود و داعش

به گزارش گروه بینالملل دفاع پرس، اعدام شیخ نمر باقر النمر و 46 نفر دیگر توسط رژیم آل سعود در 2 ژانویه 2016 را میتوان خبرسازترین واقعه روزهای ابتدایی سال جدید قلمداد نمود. این اقدام ریاض تاکنون واکنشهای زیادی را در سطح منطقهای و بینالمللی داشته است.

در سطح منطقهای شیعیان به شدت اقدام عربستان را محکوم نموده و حاکمان سعودی را جنایتکار خطاب نمودهاند. در سطح بینالمللی اتحادیه اروپا، وزارت خارجه آمریکا و بسیاری از کشورهای دیگر از جمله آلمان طی بیانیهای اقدام ریاض در اعدام دسته جمعی را محکوم نمودند و آن را عاملی برای تشدید اختلافات فرقهای در خاورمیانه دانستند.

اما آنچه در رویکردهای اعلام شده نسبت به اقدام عربستان در اعدام شیخ نمر و 46 نفر دیگر از نظر دور مانده است واکاوی بنیانهای فکری و جنس کنش سیاسی حاکمان ریاض در انجام اعدامهای دسته جمعی میباشد.

هر چند واقعه اخیر با پشتوانههای قانونی حکومت مرکزی عربستان مبنی بر مرتد و تروریست بودن افراد اعدام شده اتفاق افتاد؛ اما در عمل میتوان انجام اعدام دسته جمعی آلسعود را عملی وحشیانه و موازی با کشتارهای متوحشانه داعش دانست.

واقعیت آن است که مشابهتهای وسیعی میان وهابیت و مبانی فکری داعش وجود دارد. بنیان فکری وهابیت بر گرفته از آراء "احمد بن حنبل"، بانی فرقه حنبلی و متعاقب آن خوانش ابن تیمیه از این فرقه مذهبی میباشد. همانند وهابیت بنیان فکری اصلی حاکم بر داعش بر گرفته از آراء ابن تیمیه و مذهب حنفی است.

هر دو جریان وهابیت حاکم بر نظام دینی – سیاسی عربستان سعودی و داعش خواهان بازگشت به عصر سلف صالح (خلفای راشدین) از طریق مقابله با جریانهای موسوم به انحرافی در دین اسلام هستند. در این مسیر بهرهگیری از خشونت و گذاشتن مهر ارتداد بر مخالفان جریان فکری آنان ابزاری است برای قتل عام و کشتار. 

داعش از ابتدای ظهور تاکنون، در پی بر افروختن شعلههای جنگ مذهبی و فرقهای در خاورمیانه است که بر اساس آن جبهه حق در قالب دو جریان دارالاسلام و اهل تسنن در برابر دارالکفر و اهل تشیع قرار بگیرند. از این رو، ریختن خون غیر مسلمانان و غیر اهل سنت حلال بوده و برابر با جهاد در راه خدا قلمداد میشود.

بسیاری از نمونههای کشتارها و جنایات مخیرالعقول داعش و حتی جذب نیروهای جهادی به درون داعش با برزگنمایی همین اصل جهاد در برابر کفار و جریانهای موسوم به تحریفی انجام گرفته است.

اکنون با نگاهی به رویکرد عربستان در اعدام شیخ نمر به وضوح میتوان به رویکرد مشابه حاکمان عربستان با کنشهای متوحشانه داعش پی برد. از یک سو، گسترهی خشونت و غیر انسانی بودن اعدام 47 انسان آنهم در شرایطی که نیمی از آنها بهصورت سر بریدن با شمشیر کشته شدهاند؛ تفاوتی با کشتارهای غیرانسانی و ضد حقوقبشری داعش ندارد.

از سوی دیگر، همانند هدف اصلی داعش، هدف عربستان از انجام این اقدام بر افروختن شعلههای جنگ مذهبی میان سنیها و شیعیان منطقه یا به عبارتی دقیقتر برافروختن جنگ فرقهای در خاورمیانه است. علاوه بر این مبانی فکری که هم داعش و هم رژیم آل سعود با توسل به آن مرتکب این جنایت شدهاند، آبشخوری مشترک دارد یعنی مذهب حنبلی و آراء ابن تیمیه.

اما نکته عجیب موضوع این است که در یک ماه گذشته عربستان ائتلاف کشورهای اسلامی ضد تروریسم را تاسیس نموده و داعیه مقابله با تروریسم را سر میدهد. در شرایطی که خود این کشور طریقت تروریسمها را پیش گرفته است. شکی نیست اگر شیخ نمر باقر النمر در دستان داعش هم گرفتار میشد، همان کنشی را که فرمانبران ملک سلمان انجام دادند؛ جلادان ابوبکر البغدادی هم انجام میدادند.