آینده پژوهشی و 8 سال دفاع مقدس/ جنگ تحمیلی ما یک جنگ عقیدتی بود

خبرگزاری دفاع مقدس: دکتر احمد اسفندیاری معاون روابط بین الملل سازمان بسیج مستضعفین در یادداشتی با عنوان آینده پژوهشی و 8 سال دفاع مقدس که در اختیار خبرگزاری دفاع مقدس قرار گرفته است، نوشت: در حال حاضر آیندهپژوهی به عنوان علمی مستقل و آکادمیک با رویکرد پیش بینی آینده های بالقوه از جایگاه اختصاصی در گمانه زنیهای متصل به حقیقت برخوردار است. در واقع آینده پژوهی به عنوان علمی نوپا مشتمل بر فعالیت های نظام مند و ساختاری است که  با واکاوی منابع، الگوها، و عوامل تغییر یا ثبات در حوادث و رویدادهای گذشته به تبیین احتمالات آتی مبادرت می نماید.

یکی از اصلیترین روش های هدف مند در مدیریت استراتژیک، داشتن قدرت تجزیه و تحلیل در رابطه با پدیده های اجتماعی سیاسی است. واضح است برای افزایش توانائی تحلیل مخصوصا در زمینه آیندهپژوهی، شناخت درست از گذشته و تاریخ  یک رویداد و به تعبیری اهتمام بر گذشته پژوهی موضوع مورد نظر از اولویتهای راهبردی برخوردار است.

چرا که شناخت دقیق و صحیح از زوایای پیدا و پنهان یک پدیده تاریخی ضمن تبیین ویژگیهای گذشته آن موضوع می تواند در چگونگی موضعگیری و ارائه تحلیل های واقعی پیرامون آینده آن موضوع و موضوعات مشابه کارآمد و کار ساز باشد.

یکی از مهمترین رویدادهایی که در سه دهه اخیر، مردم ایران اسلامی با آن مواجه بودهاند تحمیل جنگ هشت ساله به کشور انقلابی ما بودهاست. در حقیقت جنگ تحمیلی فارغ از خصوصیات عمومی هر جنگی دارای ویژگیهای منحصربه فردی بوده است که باعث تمایز  ذاتی آن از سایر جنگهای مشابه می گردد.

می توان این ویژگیها را به صورت زیر، دستهبندی کرد:

هشت سال دفاع مقدس یک دفاع مشروع آرمانی و در راستای اصول و آرمان های انقلاب اسلامی بود که تکلیف محوری و مشروعیت دینی و مزین بودن آن به گلواژه جهاد اسلامی  از ویژگی های لاینفک آن محسوب می گردد.

مجاهدت در راه دین و خدا تنها انگیزه رزمندگانی بود که با عشق به اهل بیت (ع) و تنها به امید رسیدن به ردای زیبای شهادت پای در میدان کارزار میگذاشتند.

جنگ تحمیلی و دفاع هشت ساله ما در این جنگ، طولانیترین و پرهزینه ترین جنگ، پس از جنگ جهانی دوم بوده است که در طول آن ملتی انقلابی با دستانی خالی در مقابل دشمنی سرتاپا مسلح به دفاع از کیان کشور و حریم اسلام ناب محمدی (ص) پرداخت.

جنگ تحمیلی ما یک جنگ عقیدتی مبتنی بر مفهوم بلند احدی الحسنین بود که از ابتدا تا انتهای آن هر دو بلوک شرق و غرب بر علیه ملت ایران با دولت متجاوز عراق متحده شده و در صدد ضربه زدن به انقلاب اسلامی و براندازی نظام نوپای جمهوری اسلامی  ایران بودند.

با وجود آنکه جنگ تحمیلی با ادعای ارضی رژیم بعثی عراق آغاز گشت اما بایستی گفت که در سایه رشادتهای رزمندگان اسلام و برخلاف نتایج حاصله از جنگ های صورت گرفته در دویست سال اخیر در طول 8 سال دفاع مقدس کمترین مساحتی از خاک ایران جدا نشد که این امر در تاریخ جنگهای دویست سال اخیر ایران منحصر به فرد بوده است.

انگیزههای صدام برای آغاز جنگ تحمیلی

مانند هر جنگ خارجی تحمیلی بر یک کشور علل و عواملی متعدد داخلی و خارجی در آغاز جنگ تحمیلی عراق بر ایران موثر بود که در بخش داخلی می توان به موضوعات مختلفی از قبیل پیروزی انقلاب اسلامی و تغییر ساختار سیاسی کشور، آشفتگی سیاسی - امنیتی کشوردر بدو پیروزی انقلاب اسلامی ،حاکمیت ملی مذهبی ها بر دولت موقت، تسلط منافقین تروریست بر مراکز امنیتی ، حضور عوامل نفوذی بر مسند قدرت مانند بنی صدر و در بخش خارجی دشمنی استکبار جهانی با انقلاب اسلامی و حمایت مالی – تسلیحاتی از صدام  توسط کشور های غربی – عربی در تشجیع  صدام در حمله به خاک ایران موثر بوده است اما در یک نگاه کلی تر می توان گفت که در مقطع مذکور  دو انگیزه مهم  در صدام حسین  باعث آغاز و ادامه جنگ تحمیلی بر علیه ملت ایران شد: صدام به واسطه اختلالات شخصیتی و خود شیفتگی مفرط تمایل شدیدی به کسب عنوان دهن پر کن رهبری در جهان عرب و حتی در میان مسلمانان داشت و تنها خود را لایق چنین منصب معنوی می دید. صدام برای رسیدن به چنین بلند پروازی های دور از دسترس عمیقا نیازمند ابراز قدرت در مقابل چشمان جهان عرب بود. جهان عربی که پس از شکست اعراب در جنگ با رژیم جعلی صهیونیستی مغموم و ماتم زده به دنبال یک قهرمان برای جایگزینی جمال عبدالناصر می گشتند. از سوی دیگر طبیعی بود که اشغال بخشی از ایران و گسترش مرزهای آبی و خاکی عراق و حاکمیت مطلق بر اروند رود و در اختیار داشتن تنگه هرمز می توانست در این نمایش قدرت صدام مولفه کلیدی محسوب گردد لذا مبدل شدن به تنها  قدرت نظامی بلا منازع در منطقه سوق الجیشی خلیج فارس  ازانگیزههای اصلی رژیم بعث در آغاز جنگ تحمیلی بر ملت ایران بودهاست.

حضور سیزده ساله حضرت امام خمینی (ره) در دوران تبعید باعث شده بود که صدام شناخت دقیق و کافی از اندیشه های رهائی بخش حضرت امام در دفاع از محرومین و مسلمانان تحت ستم داشته باشد.

 پیروزی ناگهانی انقلاب اسلامی در ایران با شعارهای حرکت آفرین اساسا شیعی و استقرار نظام ولائی در ایران و تشکیل حکومت اسلامی  با میدان داری روحانیت اصیل در ایران این واهمه را در نزد صدام بوجود آورد که هم جواری عراق با ایران اسلامی و وجود یک جمعیت غالب شیعی در آن کشور بطور عمومی  زمینه را برای صدورمفاهیم انقلاب اسلامی و شکل گیری یک انقلاب مشابه انقلاب اسلامی در عراق فراهم خواهد ساخت. لذا ایجاد درگیری داخلی در ایران و دامن زدن به تعارضات قومیتی در جنوب و غرب ایران و نهایتا شروع جنگ تحمیلی  برای براندازی نظام انقلابی ایران از دیگر انگیزه های مشخص صدام در شروع جنگ تحمیلی می تواند باشد.بازنشر سریع اندیشه انقلابی امام خمینی در عراق و ضریب نفوذ معنوی ایشان این احساس خطر را در نزد رژیم بعث دامن زد که استمرار و اقتدار انقلاب اسلامی به معنای به خطر افتادن ارکان حکومت دیکتاتوری رژیم صدام  عراق است از این رو جنگ با ملت ایران با ادعای ارضی و البته بدون هرگونه توجیه تاریخی  در اولویت رژیم بعث عراق قرار گرفت.

پیروزی ایران در جنگ: ادعا یا واقعیت

به واسطه شعارهای استقلال طلبانه و ضد استکباری مردم ایران در جریان انقلاب اسلامی، بسیاری از قدرتهای شرق و غرب، از روی کار آمدن حکومتی مذهبی در منطقه استراتژیک خاورمیانه احساس خطر می کردندتاجایی که آندره فونتن_ نویسنده و روزنامه نگار_ رسما اعلام می کند که تمامی کشورهای منطقهای و فرامنطقهای از از پیدا شدن راهزنی مثل صدام حسین که در برابر آیت الله قد علم کند خوشحال بودند. از این رو با آغاز جنگ و حتی پیش از آن  و تنها با هدف مهم براندازی نظام ایران به حمایت گسترده مالی - تسلیحاتی از صدام اقدام کردند.

از سوی دیگر به دلیل اطلاع دقیق تصمیم سازان غربی از ویژگیهای شخصیتی  صدام آنان قدرت گیری  این فرد یک خطر بالقوه برای غرب و منطقه محسوب می نمودند . از این روغربیها به شدت علاقه مند بودند تا باطولانی کردن  جنگ میان دو کشور و افزایش کشتار در هر دو طرف به مخا صمه ئی اصرار ورزند که هیچ طرف پیروزی برای آن قابل تصور نباشد. در حقیقت تضعیف هر دو طرف ایران و عراق – هر کدام با دلایل خاص خودش- عمده سیاست جنگ ورزان غربی را در طول هشت سال جنگ تحمیلی را شکل می داد.

نکتهای که ذکر آن ضروری به نظر میرسد این است که توجه به ضرورت های میدانی براندازی نظام جمهوری اسلامی زمینه بروز و  ایجاد یک اتحاد گسترده در میان کشورهای مختلف را  برای تقویت عراق و تضعیت ایران رقم زد . با ادامه یافتن مقاومت های ملت رشید ایران در جنگ تحمیلی دامنه این اتحاد اجباری تاجایی پیش رفت که بیش از 36 کشور اعم از آمریکا، شوروی، انگلیس، فرانسه، آلمان، ایتالیا، بلژیک و کشورهای عربی به حمایت از عراق پرداخته ودر مقاطعی عملا وارد نبرد مستقیم با ملت ایران شده و از این طریق به تقویت رژیم صدام کمک کردند. به عنوان نمونه ساخت پایگاه های نظامی در عراق برعهده بلژیک، تامین سلاح شیمیایی به عهده آلمان و در اختیار قرار دادن هواپیمای جنگنده، در چارچوب وظایف فرانسه، تعاریف شدهبود.حضور نظامی آمریکا در خلیج فارس، زدن هواپیمای مسافربری ایران با موشک  ، به آتش کشیدن اسکله های نفتی ایران و غرق نمودن ناوچه های ایران توسط جنگ افروزان آمریکایی بخشی از این مداخلات مستقیم آمریکایی ها در راستای حمایت از صدام می تواند باشد.

به استناد  اعتراف جهانیان و با وجود تشکیل جبهه واحدعلیه ایران ،  هشت سال دفاع مقدس هزینه ها و خسارات سهمگین و سنگینی را بر ملت دلاور ایران تحمیل نمود اما در عین حال لازم به اشاره است که این دفاع حماسی  دستاوردها مهمی و ماندگاری  برای جمهوری اسلامی ایران در پی داشت: یکی از مهم ترین این دستاوردها اثبات حقانیت ملت ایران و صدور مفاهیم رهایی بحش انقلاب اسلامی و فراهم کردن بستری ایده آل برای  ایجاد وحدت وهمبستگی ملی و دینی در میان جهان اسلام  و هم چنین تقویت حس اعتماد و خودباوری در میان مردم بودهاست. زیرا با وجود تمامی کارشکنیها، مردم به همراه نظام توانستند علاوه بر ایستادگی در برابر دشمن خارجی، انواع توطئه های پیچیده  دشمن داخلی و منافقین را خنثی کنند.

دستاورد دیگر دفاع مقدس، افزایش روحیه قناعت و ایثار در میان مردم بودهاست. زیرا با پیروزی انقلاب اسلامی و آغاز تحریمهای اقتصادی علیه مردم انقلابی ایران، ادامه جنگ تحمیلی به تدریج از یک سو باعث افزایش روحیه قناعت در مردم و از سوی دیگرسبب ایجاد انگیزه معنوی برای دستیابی به خودکفایی در زمینههای نظامی و حتی صنعتی شد.

همچنین باید گفت، در طول 8 سال دفاع مقدس، مردم ایران و نظام اسلامی، بر خلاف رژیم بعث به زندگی عادی خود ادامه می دانند که این یکی از نشانههای اصلی وجود ثبات در جمهوری اسلامی ایران، تلقی می شود. از سوی دیگر الگو و نوع دفاع دینی ملت ایران، باعث معرفی یک الگوی جدید دفاعی در عرصه نظامی به جهانیان شد که این الگو، امروزه به عنوان مبنای اصلی فعالیت حماس ، حزب الله و...شناخته می شود.

واضح است که ایستادگی و مقاومت ایران در طول 8 سال جنگ تحمیلی، باعث تثیبت اقتدار نظام در عرصه بینالمللی شد. و این ایستادگی و پایداری بر سر اصول و مواضع انقلابی امنیت جمهوری اسلامی ایران را برای سالهای متمادی به عینه تضمین و تثبیت کرد. برای نمونه به عقیده بسیاری از کارشناسان سیاسی و نظامی اطلاع غربی ها از رشادت های ملت ایران در صحنه دفاع مقدس و تجربه ایستادگی ایران در طول 8 سال دفاع مقدس از حمله امریکا به ایران در سال 2003 به شکل معنا داری پیشگیری نموده است.بنابراین ایستادگی و مقاومت در طول جنگ، توانست ما را به قدرتی فرا منطقهای و تاثیرگذاردر مسائل راهبردی خاورمیانه و جهان اسلام مبدل نماید.

از سوی دیگر بایستی گفت تعمیق تحلیلی در عملکرد جانبدارانه و تاسف بار سازمانهای بین المللی در واکنش به جنگ ایران و عراق مبین آن است که چنین رفتارهای سویی باعث مخدوش شدن و حتی از بین رفتن اعتبار و وجاهت بین المللی  نهادهای مدعی دفاع از حقوق بشر و حقوق انسانها  شد.

به عنوان نمونه شورای امنیت سازمان ملل در طول 8 سال جنگ ایران و عراق تنها 8 قطع نامه صادر کرد و که اولین آن 6 روز بعد از آغاز جنگ و قطع نامه بعد 21 ماه پس از شروع جنگ بودهاست. این در حالی است که تنها 2 ساعت پس از آغاز جنگ کویت، شورای امنیت با صدور قطع نامه، صدام را متجاوز اعلام کرد.همان گونه که پیش از این گفته شد، یکی از اهداف اصلی و اولیه آغاز جنگ، براندازی نظام جمهوری اسلامی ایران بوده است که با استقامت مردم و نظام، به وقوع نپیوست.

اعلام صدام به عنوان متجاوز، تثبیت موقعیت نظام جمهوری اسلامی در منطقه و جهان، افزایش اعتماد به نفس داخلی و دستیابی به خودکفایی و عاقبت شوم صدام و سران حزب منحط بعث از دیگر دستاوردهای جنگ تحمیلی بوده است که مجموع این دستاوردها نشانهای روشن  از پیروزی ملت ایران در جنگ تحمیلی می باشد.
از این روست که امام خمینی در پیام سوم اسفندماه خود می فرمایند ما در جنگ برکاتی داشته ایم که در همه صحنه ها از آن بهره جسته ایم. ما انقلابمان را در جنگ صادر کردیم. چهره تزور جهانخواران را کنار زدیم. دوستان و دشمنان را شناختیم. ابهت ابرقدرت شرق و غرب را شکستیم. ریشه های انقلاب پربار اسلامی خود را مستحکم کردیم. تمام سردمداران نظام های فاسد در مقابل اسلام احساس ذلت می کنند.

استفاده از تجربه جنگ در سیاست های کنونی

تجربه مقاومت و پایداری در طول دفاع مقدس، این مهم را آشکار کرد که پیروزی ما، در گرو ادامه مسیر مقاومت میباشد. از این روست که بسیاری از تحلیلگران بر این اعتقادند تاکید و ادامه راه مقاومت و عدم سازش با غرب، اصلیترین عامل پیروزی خواهد بود.

از این روست که مقام معظم رهبری، شرط نرمش در مقابل غرب را قهرمانانه بودن آن، اعلام میدارند که هدف آن، هم سو با سایر اقدامات نظام مخصوصا در عرصه بینالملل پیشرفت و تحقق اهداف انقلاب و نظام اسلامی در سطح منطقهای و فرامنطقهای میباشد.

در این بین آنچه مهم است، این امر میباشد که نظام اسلامی امروزه، در جایگاهی قرار دارد که میتواند به مطالبهگری در عرصه بینالمللی بپردازد. و این مطلبی است که مسئولین اجرایی نظام، باید به آن توجه کافی داشتهباشند.
یکی از مهمترین آنها که با اهداف اولیه و شعارهای اصلی انقلاب اسلامی،  همسو میباشد، مطالبه آزادی معترضان جنبش 99 درصدی وال استریت می باشد که حتی برخی از آنها، بدون محاکمه، بازداشت شدهاند.

مطالبه دیگری که امریکا مسئولیت پاسخگویی به آنها را دارد، بیش از 60 سال ظلمی است که از سوی این دولت به ملت ایران، وارد آمده است. اعتراف امریکا به دست داشتن در کودتای 28 مرداد 1332 همچنین ظلمهای متعدد در دوران جنگ جهانی و پس از انقلاب نیز، دشمنی آشکار با مردم و نظام اسلامی میباشد.

باید گفت تجربه نشان داده است پی گیری و استقامت جدی ما در ارائه مطالبات بر حقمان، باعث عقب نشینی جبهه استکبار و پیروزی گفتمان و نگاه انقلاب اسلامی خواهد شد.