راهکار‌های عملی برای اقدامات مفید «اکو» در قبال ایران
گروه بین‌الملل دفاع‌پرس ـ رامین مجنون پیله‌رود؛ استاندارد سازی و تسریع و تسهیل روند گمرک در منطقه «اکو» یکی از اصولی است که می‌بایست در مورد این سازمان مورد توجه قرار گیرد. یکی از پیشنهاد‌های ایران برای گسترش همکاری‌ها در سازمان اکو صدور ویزایی شبیه شنگن است؛ همچنین رئیس اتاق ایران پیشنهاد داده است که، کار گروهی مشترک و سه جانبه با مشارکت بانک توسعه و تجارت اکو، اتاق بازرگانی و صنعت «اکو» و دبیرخانه سازمان «اکو» ایجاد شود تا راه‌های بهره برداری از ظرفیت‌های هر یک از این سازمان‌ها را، در راستایِ افزایش تجارت و سرمایه گذاری درون منطقه‌ای، بررسی کرده، و پیگیر اجرای نقشه راه ۲۰۲۵ - ۲۰۱۵ در دبیرخانه سازمان «اکو» باشد.
لازم است اتاق فکر‌های مشترک متشکل از کارشناسان سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی زبده کشور‌های عضو تشکیل شود و حتی یک پارلمان تشکیل شده و جلسات مرتب هفتگی و ماهانه برگزار کند. همچنین ایران طرح راه اندازی اکوپل (پلیس اکو) را در دست اجرا دارد که ممکن است در آینده‌ای نزدیک به مرحله عملیاتی برسد.
سازمان همکاری اقتصادی «اکو» نهاد بین دولتی منطقه‌ای است و اروپا را به چین و شرق دور متصل می‌کند. همچنین، روسیه و آسیای مرکزی را به خلیج فارس، دریای عمان و اقیانوس هند پیوند می‌دهد. منطقه اکو از جمله مناطق غنی دنیا به شمار می‌رود که از پتانسیل‌ها و فرصت‌های همکاری در حوزه‌های مختلف به ویژه بخش انرژی برخوردار است. اما این سازمان مهم منطقه‌ای در طول سال‌ها به دلیل اختلافات کشور‌های عضو به جایگاه شایسته خود نرسیده است.
یکی از موانع، عدم وجود ارتباطات بانکی به علت تحریم‌های آمریکا علیه ایران است که با ارز خارجی کمتر می‌توانیم همکاری کنیم. راهکاری که در این زمینه بیان شده و در برخی از کشور‌ها نیز به صورت غیر رسمی جریان دارد، اینگونه است که از پول کلی کشور‌ها استفاده شود بدون اینکه از یورو و دلار استفاده شود.
با کشور‌هایی مانند ترکیه، آذربایجان و روسیه در سطوحی این موضوع تجربه شده و جواب داده است. مذاکرات بین ایران و سه کشور نام برده شده صورت گرفته است و با باقی کشور‌های آسیای مرکزی و قفقاز نیز در این ارتباط ادامه دارد که می‌توانیم از این موضوع استفاده کنیم.
نقش سازمان همکاری اقتصادی «اکو» در منطقه
«اکو» از سازمان‌های مهمی است که در همگرایی اقتصادی میان کشور‌های منطقه تاثیر به سزایی دارد. با توجه به اینکه سازمان «اکو»، از لحاظ ژئوپولیتیک، ترانزیت و انرژی و همچنین بازار جمعیتی بزرگ، دارای ظرفیت‌های قابل توجهی است؛ انتظار می‌رفت پس از پیوستن شش عضو جدید به این سازمان، در هفتم آذر ۱۳۹۷، سازمان همکاری اقتصادی «اکو» بتواند موجی از همکاری‌های اقتصادی را در منطقه ایجاد کند، ولی به جهت وجود عواملی از قبیل اختلافات سیاسی کشور‌های عضو، مداخلات قدرت‌های منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای و همچنین عدم توازن اقتصادی کشور‌های عضو مانع از آن شد.
جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان یک عضو اثر گذار و مهم می‌تواند با ارائه پیشنهادات و راهکار‌ها جهت حل موضوعات نقش آفرینی کرده و بر تصمیم گیری‌ها تاثیر بگذارد.
جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از پایه گذاران این سازمان و جایگاهی که در سطح منطقه دارد، طبیعتا می‌تواند به عنوان یک عضو اثر گذار نقش آفرینی کند.
بخشی از پیشنهاد‌های ایران (با توجه به سیاست‌های منطقه‌ای کشورمان) در سال‌های گذشته به سازمان «اکو»:
- گردشگری سلامت
- لغو ویزا به خصوص ویزای درمانی در راستای توسعه گردشگری سلامت
- مبارزه با فساد با تاکید بر مقررات زدایی
- روند تسهیلات گمرکی میان اعضای «اکو»
- تقویت همکاری‌های علمی و فناوری
- گسترش همکاری‌های اقتصادی، صنعتی، کشاورزی، انرژی
- به کارگیری شیوه تهاتر و مبادله با پول‌های ملی و ایجاد مقررات هماهنگ گمرکی و ...
در ضمن حسن روحانی رئیس جمهور وقت ایران در اجلاس چهاردهم پیشنهاد‌هایی را به «اکو» داده بود که عبارتند از:
- تمرکز بر روی اجرایی کردن موافقتنامه‌های تجاری
- یافتن راه‌های جدید برای توسعه و ترویج تجارت درون گروهی در منطقه «اکو»
- فعال کردن بیش از پیش بخش خصوصی جهت رونق تجارت فی ما بین
- فعال سازی و کارآمد کردن نهاد‌های موجود در «اکو» مانند بانک «اکو»، بیمه «اکو»، استاندارد «اکو»
- تاسیس اتاق بازرگانی در سطح همکاری‌های منطقه‌ای و مطابق استاندارد‌های بین المللی
- رفع موانع و چالش‌های همکاری‌های ترانزیتی به عنوان زیر ساخت‌های اساسی توسعه تجارت
نهاد‌های تخصصی سازمان همکاری اقتصادی «اکو»
نهاد‌های تخصصی سازمان همکاری اقتصادی «اکو» به شرح ذیل است:
- موسسه فرهنگی «اکو»
- موسسه آموزش عالی بیمه «اکو»
- شرکت بیمه اتکایی «اکو»
- بانک توسعه و تجارت «اکو»
- مجمع اتاق‌های بازرگانی و صنایع «اکو»
- بنیاد علمی و موسسه آموزشی «اکو» در شرف تاسیس
- موسسه منطقه‌ای استاندارد سازی «اکو» در شرف تاسیس
اهمیت اجلاس اکو در دولت سیزدهم (سید ابراهیم رئیسی)
به نظر می‌رسد با توجه به اهمیت این اجلاس، برای جمهوری اسلامی ایران و به ویژه دولت سیزدهم می‌بایست در جهت فعال شدن دیپلماسی منطقه‌ای نقش و اثر گذاری خود را بر این گونه نشست‌ها به عنوان عضو فعال داشته باشد. این قبیل نشست‌ها می‌تواند برای هر یک از اعضا به ویژه ایران به عنوان یک فرصت و گامی در جهت توسعه اقتصادی آنان به شمار برود.
سازمان اکو اولویتی مهم در پارادایم موجود بر سیاست‌های منطقه‌ای است، رویکرد دولت سیزدهم برای اولویت بخشی به سیاست همسایگی است و طبیعتا حضور ایران در این اجلاس و نقش موثر آن می‌تواند دال بر این مطلب باشد.
سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی ایران در سخنان خود همواره تاکید داشته که هم اندیشی با همسایگان در موضوعات و مسائل مهم منطقه، اولویت دیپلماسی دولت سیزدهم است.
در ضمن حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه سیاست خارجی ایران را همسایه محور با رویکرد اقتصادی اولویت دار عنوان کرده است. در واقع اولویت دولت سیزدهم تقویت و توسعه روابط با همسایگان است.
علی باقری معاون سیاسی وزیر امور خارجه کشورمان نیز در یکی از سفر‌های منطقه‌ای خود تاکید کرد که سیاست همسایگی در دولت سیزدهم یک نگاه راهبردی است که برای تامین منافع متقابل بسیار حائز اهمیت است.
حضور ایران در اجلاس منطقه‌ای اکو بسیار موثر خواهد بود؛ مانند آنچه که در مورد شرکت و عضویت ایران در شانگ‌های شاهد بودیم، حضور ایران در اجلاس شانگ‌های و عضویت در این سازمان به اندازه‌ای قابل توجه بود که بسیاری از تحلیل گران و کارشناسان از آن به عنوان یک موفقیت خوب و بزرگ یاد کرده اند که می‌تواند در شرایط تحریم اثرات اقتصادی ویژه‌ای برای ایران داشته باشد.
حتی رسانه‌های خارجی از ورود ایران به شانگ‌های به عنوان محدود کردن تلاش‌های آمریکا و اسرائیل علیه تهران نام برده اند که می‌تواند مشکلات راهبردی جدی را برای واشنگتن، اسرائیل و غرب در مواجهه با برنامه هسته‌ای ایران و رفتار‌های منطقه‌ای ایجاد کند.
با همه این شرایط تقویت و توسعه اقتصادی اعضای اکو در وضعیت فعلی بین المللی می‌تواند به عنوان دستور کار مهم قرار داشته باشد. ضمن این که ایران می‌تواند از این طریق دیپلماسی منطقه‌ای و توسعه روابط با همسایگان و همچنین همکار‌های اقتصادی خود را تقویت بخشد.
آقای سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی ایران به عنوان نماینده کشورمان نیز با شعار «همراه هم باشیم، برای آینده پیش رو و آینده بهتر» در پانزدهمین نشست اجلاس سران همکاری‌های اقتصادی اکو در ۷ آذر ۱۴۰۰ (۲۸ نوامبر ۲۰۲۱) به میزبانی ترکمنستان در عشق آباد شرکت کرد.
انتهای پیام/ 112
