مداحان در صف اول «جهاد تبیین»
گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس ـ رسول حسنی؛ انقلاب اسلامی ایران انقلابی برآمده از بطن مردم بود که تحت رهبری امام خمینی (ره) به پیروزی رسید. امام خمینی (ره) رهبری از مردم و برای مردم بود که جز احیای اسلام سیاسی و تشکیل حکومت اسلامی هدفی نداشت. امام خمینی بر آن بود تا آیه «وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ» ـ قصص آیه 5 ـ را که در آن وعده داده شده تا مستضعفین وارثان زمین شوند؛ محقق کند. تحقق این امر جز با حضور حداکثری مردم امکان‌پذیر نبود. امام راحل به‌درستی دریافته بود که پیروزی انقلاب اسلامی اگر ریشه در باور مردم نداشته باشد دوامی نخواهد داشت.
حضرت امام با الگو قرار دادن انقلاب فاطمی و حسینی و نیز تبیین مؤلفه‌های اسلام توانست به ساده‌ترین و البته عمیق‌ترین شکل ممکن بن‌مایه‌های انقلاب اسلامی را شکل دهد. به‌هرحال هر انقلابی برای خود نیازمند پایگاه‌هایی برای تبیین و گسترش مفاهیم خود و جذب نیروهای کارآمد است و مساجد و تکایا و حسینیه‌ها پایگاه انقلاب اسلامی بود، وعاظ و مداحان به‌عنوان حلقه ارتباطی مردم با امام خمینی (ره) آنچه را از ایشان دریافت می‌کردند در قالب سخنرانی و اشعار تبیین می‌کردند.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نه‌تنها هیأتها به حاشیه نرفتند که بر اهمیت وجودی آنها افزوده شد. سال‌های ابتدایی انقلاب اسلامی، ایام طولانی جنگ تحمیلی، بحران‌های متعددی نظیر فتنه 88 و ... نشان داد که نقش هیأتها تا چه میزان می‌تواند مؤثر باشد. هیأتها به تعبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران همچنان می‌توانند محل روشنگری و پاسخ به سؤالات و شبهاتی باشد که نسل جوان با آن درگیر هستند.
به همین دلیل است که امام خامنه‌ای در سخنرانی روز ولادت حضرت زهرا در جمع مداحان و شاعران آیینی فرمودند: «هیأت کانون جهاد عظیمِ تبیین و روشنگری است.» البته دوام این کانون روشنگری شروطی دارد تا حیات طیبه آن دچار نقصان نشود. در هیأتها و تکایا است که می‌توان ارتباط دوسویه و بی‌واسطه‌ای با مردم برقرار کرد و با جهاد تبیین قدم‌های مؤثری برای مقابله با دشمن در جبهه فرهنگی و جنگ نرم برداشت. اگر وعاظ و مداحان ناخواسته تبدیل به مهره دشمن شوند، همین کانون‌های مردمی می‌توانند علیه مردم عمل کنند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در ادامه بیانات خود می‌فرمایند: «ساختار هیئت مرکب از مغز و معنا و تحرک و پویایی است. مغز و معنای هیئت همان تبیین مکتب است و هیئت، مرکز مهم تبیین مفاهیم و معارف اسلامی و پاسخ به سؤال‌های گوناگون جوانان درباره مسائل اصولی و سبک زندگی است. پویایی و تحرک هیئت نیز به معنی فرصت مواجهه مستقیم با مخاطب و انتقال احساسات است. جهاد یعنی تلاش برای هدف‌گیری دشمن و در هر زمان باید عرصه جهاد را به‌درستی تشخیص داد.»
متأسفانه در پاره‌ای موارد دیده شده که هیأتها خود به عامل تهاجم فرهنگی تبدیل شده و طرح اشعار بی‌پایه و اساس و ترویج سبک‌هایی با تقلید از خوانندگان لس‌آنجلسی و موسیقی‌های غربی به بهانه نوآوری عملا به ابزار دشمنان انقلاب اسلامی تبدیل شده‌اند.
امام خامنه‌ای با هشدار نسبت به این مسئله می‌فرمایند: «صدا، آهنگ و هندسه خوانندگی صورت هنر مداحی را تشکیل می‌دهد، اما این صورت که در واقع وسیله و ابزار است نباید بر محتوا غلبه کند و آن هدایت و محبت جهت‌دهنده به حرکت جامعه در درون آن گم شود.
نوآوری نباید به هنجارشکنی و تغییر هویت مداحی منجر شود و اجرای مداح را به سمت اموری که مداحی نیست بلغزاند؛ چرا که مداحی، موسیقیِ پاپ نیست. تلاش و نوآوری مداحان برای جذب جوانان اقدامی خوب و تعالی‌بخش است مراقب باشید، جذب جوانان به هر قیمتی نباشد و این‌گونه نشود که برای جذب جوان، از برخی آهنگ‌ها و نوا‌های نامناسب استفاده شود. برخی مواقع یک حرف سست و یا یک بیان نارسا و غلط، دستاویز زیر سؤال بردن اسلام و تشیع و حمله به علمای بزرگ و معارف دینی می‌شود، بنابراین استفاده از مطالب مستند حتماً در برنامه کاری مداحان باشد.»
مداح با استفاده از اشعار غنی و پربار و سبک‌های نو می‌تواند علاوه بر انعکاس شعائر اسلام و انقلاب جونان بسیاری را به خود جذب کند. تقریبا هیچ ابزاری مثل هنر مداحی نمی‌تواند در جوان ایرانی ایجاد شور و شعور کند و آنان را به ادامه راه دشواری که در پیش دارند مسلح کنند. از همین رو است که نقش هیأتها در حوزه جهاد تبیین نقشی مهم غیرقابل انکار و مهم است. نقشی که وعاظ و شاعران و مداحان باید آن‌را بشناسند و با تمام وجود به انجام وظیفه سنگین خود همت کنند.
انتهای پیام/ 161
