پیروزی انقلاب مشروطه؛ نقطه عطفی در روند مردم سالاری ایران

گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس- علی عبدالصمدی؛ چهاردهم مرداد نقطه‌ی عطف بسیار مهمی در تاریخ معاصر کشور ماست.

در سال ۱۲۸۵ هجری خورشیدی فرمان مشروطیت به امضای مظفرالدین شاه قاجار رسید. از فردای آن روز نخستین مجلس شورای ملی ایران افتتاح شد و در مورخ چهاردهم مهر همان سال طی برگزاری انتخاباتی نمایندگان و وکلای ملت به مجلس شورای ملی ایران راه یافتند.

پیروزی انقلاب مشروطه و در مقیاس بزرگ‌تر آن نهضت مشروطیت یکی از مهم‌ترین اتفاقات و رویداد‌های سیاسی و استراتژیک تاریخ معاصر ایران زمین به شمار می‌رود. این رخداد را می‌توان از چند وجه مورد بررسی و کاوش قرار داد.

نخست اینکه وظایف، اختیارات شخص اول مملکت و نیز سایر مسئولین کشوری و لشکری مشخص و محدود شد. دوم این که پیروزی این انقلاب سنگ بنایی جهت تفکیک قوای سه گانه‌ی مقننه، قضاییه و مجری بود. در کنار دارالشورا که همان مجلس شورای ملی باشد، تاسیس عدالتخانه از خواسته‌های مردم در انقلاب مشروطه بود؛ عدالتخانه‌ای که قرار بود سبک نوین و امروزی تری از قضاوت و عدالت گستری را در جامعه‌ی نوین ایرانی پدیدار سازد. برگزاری انتخابات مردمی از اهم دستاورد‌های این نهضت بزرگ بود.

مجلس در ایران از بدو تاسیس دوران پر افت و خیزی را پشت سر نهاده است. پس از درگذشت مظفرالدین شاه، فرزندش به تخت سلطنت نشست و زمانی که متوجه شد که اختیاراتش محدود و محصور به قانون اساسی مشروطه است مجلس را به توپ بست که نهایتا با انقلاب مشروطه‌ی دوم مواجه شد و از کشور گریخت.

احمد شاه نیز، چون در سن کودکی به تاج و تخت رسید عملا قدرتی نداشت و نواب او بیشتر حکمرانی داشتند. تا این که سردار سپه رضا خان میر پنج رسما سلطنت خود را اعلام کرد و سلسله‌ی پهلوی آینه‌ی دیگری از تاریخ معاصر را پیش روی مجلس نهاد.

با پیروزی انقلاب اسلامی هفتاد و دو سال پس از پیروزی انقلاب مشروطه برگی دیگر از تاریخ ورق خورد و قوانین مصوب در مجلس منوط به هماهنگی با شریعت مقدس اسلام به تصویب رسید. مجلس شورای ملی ایران به مجلس شورای اسلامی تغییر نام داد و عصری دیگر از پردازش قانون در ایران آغاز شد. دورانی که درکنار همه‌ی رخداد‌ها و اتفاقات و رویداد‌های ریز و درشت آن، توجه به دین مبین اسلام در صدر همه‌ی مصوبات و آیین نامه‌ها قرار گرفت.

نباید هرگز این نکته‌ی اساسی و مهم را فراموش کرد که در زمانی انقلاب مشروطه به پیروزی رسید که اکثر کشور‌های همسایه و هم منطقه‌ای اصلا وجود خارجی نداشتند. در بسیاری ممالک غربی که امروز داعیه‌ی دموکراسی و مردم سالاریشان گوش فلک را کر می‌کند نیز یا از مجلس خبری نبود یا مجلسشان بله قربان گو و گوش به فرمان اوامر دست‌های پشت پرده بودند.

انتهای پیام/۱۳۳