گروه فرهنگ و هنر دفاعپرسـ رسول حسنی؛ امروز (چهارشنبه 25 اردیبهشت) روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی و پاسداشت زبان فارسی است. بیش از یک هزار سال است که از سرایش شاهنامه میگذرد. حکیم طوس با 30 سال کار بیوقفه تاریخ ایران را به نظم کشید؛ اما هدف اصلی فردوسی قبل از تدوین تاریخ، نجات زبان فارسی از خطر فراموشی بود. در دورهای که زبان عربی زبان رسمی و دیوانی کشور بود و میرفت که واژگان فارسی از دایره لغات مردم کوچه و بازار حذف شود، تولد اثری چون شاهنامه توانست تا حد زیادی زبان فارسی را احیا کرده و جانی دوباره بخشد.
بعد از دوره قاجار و شروع ترجمه آثار غربی و رشد تحصیلکردگان فرنگرفته، شاهد وفور لغات بیگانه هستیم که این روند تا به امروز نیز ادامه دارد. متاسفانه به دلیل مواجهه غلط نوجوانان با فضای مجازی و کاهش مطالعه آثار ارزشمند ادبیات فارسی واژگان ناملموس فراوانی وارد ادبیات گفتاری آنها شده که به نوعی زنگ خطری برای زبان فارسی است. اشتباهات دستور زبان فارسی که در نوشتار نوجوانان دیده میشود نشان از این دارد که با خطری جدیتر از زمان فردوسی روبهرو هستیم که چندان جدی گرفته نمیشود.
در این میان اگر با نگاه خوشبینانه به میزان مطالعه نسل امروز بنگریم، رسمالخطهای سلیقهای نویسندگان و ناشران در تالیف و انتشار کتاب خطر دیگری است که زبان فارسی را به شدت تهدید میکند. با آنکه زبان فارسی دارای گستردگی لغات فراوانی است و در مجاورت با فرهنگها و زبانهای دارای گشودگی است و میتواند برخی لغات را از آن خود کرده و ترکیب تازهای خلق کند، ولی این گستردگی واژگان در ادبیات نسل امروز دیده نمیشود. جوان امروز برای 10 دقیقه صحبت کردن بدون غلط با لکنت مواجه است. برای همین است که امروز شاهد سخنرانان توانایی نیستیم که مخاطب را به خود جذب کند.
اگر روزگاری در مکتبخانهها همراه با آموزش قرآن، گلستان و بوستان آموزش داده میشد، برای این بود که فرزندانشان صحبت کردن را به درستی بیاموزند. در حالی که با رشد بیرویه کلاسهای زبان مواجه هستیم، کمتر شاهد کلاسهای شاهنامهخوانی، مولویخوانی و... هستیم. انواع فیلمها و سریالهایی که اکران شده و یا از رسانه ملی پخش میشوند با مشکل اساسی در دیالوگ درگیر هستند. نویسندگان این آثار علاوه بر نداشتن تخصص در دیالوگ نویسی بر ادبیات فارسی نیز تسلطی ندارند. اشکالات دستوری در دیالوگهای آثار سینمایی و تلویزیونی به عنوان یک عادت وارد ادبیات کوچه و بازار شده و رفته رفته به امری درست بدل میشوند که تصحیح آن هزینه و زمان زیادی طلب میکند.
بیتفاوتی نسبت به انحطاط زبان فارسی خطر بزرگتری را به دنبال خواهد داشت، ورود واژگان و اصطلاحات بیگانه به دایره زبان فارسی، رفتهرفته رسوخ فرهنگ بیگانه را به همراه خواهد داشت و این تهدید برای جامعه اسلامی ما بسیار خطرآفرین خواهد بود. خوشبختانه دارای پشتوانهای قوی برای حفظ زبان فارسی هستیم که باید قبل از آن که به کلی دیر شود از آنها بهرهبرداری کنیم. در این میان وزارت آموزش و پرورش رسالت و مسئولیت خطیری بر عهده دارد که باید با توجه به آن در تدوین کتب درسی دقت عمل بیشتری به خرج دهد.
نوع صفحه آرایی، صفحه بندی، انتخاب قطع کتاب، نوع متون و اشعار، توجه به تاریخ ادبیات بیشتر از آنچه تصور میشود، میتواند نسلی را تربیت کند که به درستی بتوانند از ظرائف زبان فارسی در گفتار و نوشتار خود استفاده کنند. هر گونه اهمال در این زمینه میتواند فضا را برای ورود زبان و فرهنگ بیگانه آماده کند. البته دشمنان این آب و خاک هم مترصد غفلت و قصور مدیران تصمیمگیرنده و بیتفاوتی خانوداهها هستند تا به هر طریق ممکن ما را از اصالتهای خود دور کنند.
انتهای پیام/ 161