رعایت قواعد علمی در تدوین دانشنامه دفاع مقدس استان ضروری است

به گزارش خبرنگار دفاع‌پرس از مشهد، جلسه هم‌اندیشی نویسندگان و پژوهشگران دانشنامه استانی دفاع مقدس با حضور سردار سرتیپ دوم پاسدار «حسینعلی یوسفعلی‌زاده» مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خراسان رضوی، سرهنگ پاسدار «جواد نظامیان» مدیر دانشنامه دفاع مقدس استان، «محمدعلی احمدیان» استاد دانشگاه فردوسی مشهد و مدیر علمی پروژه دانشنامه استانی، «سید محمد طالبیان» مدیر گروه شهدا در پروژه دانشنامه و جمعی از تاریخ‌پژوهان و پیشکسوتان استان در مرکز فرهنگی دفاع مقدس برگزار شد.

ضرورت رعایت قواعد علمی در تدوین دانشنامه دفاع مقدس

در ابتدای این مراسم، مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خراسان رضوی ضمن گرامیداشت چهل و یکمین سالگرد دفاع مقدس اظهار داشت: 41 سال پیش در چنین روزهایی بود که توهم باطل صدام در دستیابی به رؤیای سردار قادسیه و مطامع بلندپروازانه ذاتی او باعث شد تا تحرکات ارتش بعثی تمام اصول و ارزش‌های مربوط به حُسن همجواری میان دو کشور را برهم بزند و آتش جنگی نابرابر در منطقه برافروخته شود که البته دشمنان فرامنطقه‎ای انقلاب اسلامی هم با دسیسه‌های خود بر این آتش دمیدند.

وی افزود: دشمنان این نظام پس از پیروزی انقلاب چنین تصور می‌کردند که حمله نظامی به این سرزمین به سرعت نهضت اسلام‌خواهانه این مردم را درهم می‌شکند و در این باره حتی زمان‌بندی‌های خیال‌پردازانه‎ای مطرح می‌کردند و این توطئه شوم را مأموریت ساده‌ای می‌دانستند اما امروز همه آن کسانی که صدام و حزب بعث را به جنگ رزمندگان اسلام فرستادند، در گورستان‌ها هستند و جمهوری اسلامی با اقتدار به ‌پیش می‌رود و قله‌های عزت و پیشرفت را فتح می‌کند.

یوسفعلی‌زاده خاطرنشان کرد: دشمنان بنا داشتند تا 41 سال قبل، خط بطلانی بر نام مبارک نظام مقدس جمهوری اسلامی کشیده شود و پس از اینکه ایران را تبدیل به ایرانستان کردند، یک رژیم طاغوتی دیگر مبتنی بر خواسته‌ها و مطامع شیطانی خودشان در این کشور برپا کنند اما ایران مقتدر، پیروز و استوار امروز خار چشم آنان است و نه تنها خود دچار تنش و فرسایش نشده بلکه اضمحلال آن‌ها را به نظاره نشسته است.

وی با بیان اینکه دانشنامه دفاع مقدس باید مرجعی برای استناد پژوهشگران و منشأ استفاده جامعه نخبگانی باشد، تصریح کرد: پس از تدوین برنامه عملیاتی دانشنامه، حدود 2 سال است که این پروژه بزرگ علمی و تحقیقاتی در دستورکار گروه‌های پژوهشی فنی قرار گرفته است. سرفصل‌ها و مدخل‌های قابل پژوهش به صورت روشن و مشخص تعیین و طبق برآورد ما از روز اول، بالغ بر 4 هزار مدخل پژوهشی در دانشنامه تعریف شده است.

مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خراسان رضوی ضمن تأکید بر ضرورت رعایت قواعد علمی در روند تألیف دانشنامه استانی دفاع مقدس ابراز داشت: تولید مقالات پژوهشی به‌گونه‌ای که اصول خلاصه‌نویسی هم در آن رعایت شده باشد، از جمله دشوارترین مراحل تدوین دانشنامه استانی دفاع مقدس است؛ به طور مثال درباره شهید کاوه، هزاران صفحه سند و مدرک وجود دارد که البته واضح است که نمی‌توان همه این حجم مستندات را در دانشنامه ذکر کرد ولذا خلاصه‌نویسی فنی و تخصصی در این موقعیت اهمیت مضاعف پیدا می‌کند.

وی ادامه داد: یکی از دغدغه‌های رهبر معظم انقلاب اسلامی این است که دشمنان در اثر سستی اقدامات پژوهشی و علمی داخلی، روایات تحریف‌شده خود را در پوشش حقایق دفاع مقدس به نسل جوان القا کنند و درنهایت جایگاه شهید و جلاد عوض شود که در همین راستا، بیش از 100 نفر از پژوهشگران و فرهیختگان دانشگاهی برای مشارکت در کارگروه‌های تخصصی تدوین دانشنامه اعلام آمادگی کرده‌اند و آماده ادای دین به خون‌های پاک شهیدان هستند.

یوسفعلی‌زاده ابراز امیدواری کرد: امیدواریم تا به زودی دانشنامه استانی دفاع مقدس در قفسه مربوط به کتب مرجع در کتابخانه‌ها قرار بگیرد و پژوهشگران، محققان و نویسندگان بتوانند از حقایق مستندشده دفاع مقدس بهره ببرند.

دسترسی نویسندگان دانشنامه دفاع مقدس به مستندات فراگیر

مدیر دانشنامه دفاع مقدس استان در ادامه این جلسه ضمن برشمردن اولویت‌های گردآوری دانشنامه‌های پژوهشی اظهار داشت: بالغ بر 160 نفر از نویسندگان مجرب استان برای ایفای نقش در روند تدوین دانشنامه اعلام آمادگی کرده‌اند و البته تهیه و گردآوری اسناد یکی از مشکلات اساسی نویسندگان یک دانشنامه است که به لطف خدا در دانشنامه دفاع مقدس خراسان رضوی، این موضوع به خاطر تحقیقات میدانی و هماهنگی‌های ستادی فراگیر رفع شده است.

وی افزود: از 23 هزار شهید استان‌های خراسان، حدود هزار و 76 شهید در دانشنامه دفاع مقدس استان گنجانده خواهند شد و تلاش ما بر این است که بتوانیم مؤثرترین مطالب و سرفصل‌ها را با رعایت ملاحظات علمی و البته مستندات دقیق و حقایق تاریخی در این پروژه ماندگار تعریف کنیم.

لزوم خلاصه‌نویسی هنرمندانه در دانشنامه استانی

مدیر علمی پروژه دانشنامه استانی دفاع مقدس در بخش دیگری از این جلسه با بیان اینکه هدف از تألیف یک دانشنامه، ابلاغ یک پیام به صورت روشن و بدون هرگونه ابهام است، خاطرنشان کرد: سند و مرجع در پروژه‌های پژوهشی همچون دانشنامه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است؛ به طوری که مطلقاً در هیچ مدخل و سرفصلی نباید ولو در حد یک عبارت بدون پشتوانه حقیقی تاریخی و علمی وجود داشته باشد و اطلاعات درج‌شده در هر دانشنامه باید بدون ابهام و کاملاً معتبر باشد.

احمدیان ادامه داد: یکی دیگر از چالش‌های موجود در پروژه‌های پژوهشی این‌چنینی، لزوم خلاصه‌نویسی هنرمندانه است. به طور مثال، در خصوص بعضی از موضوع‌ها، این امکان وجود دارد که اطلاعات بسیاری وجود داشته باشد اما درج کامل این اطلاعات در دانشنامه بدون هیچ فایده‌ای، تنها منجر به حجیم شدن نابجای اثر و سردرگم شدن مراجعه‌کنندگان و پژوهشگران خواهد شد لذا باید ضمن رعایت بلاغت و پرهیز از حذف حقایق، همه مطالب به صورت خلاصه در دانشنامه درج شود تا از حشو و تکرار پرهیز شود.

مدیر علمی پروژه دانشنامه استانی دفاع مقدس تصریح کرد: سرفصل‌ها در یک دانشنامه دارای استقلال موضوعی هستند و مثلاً در بخشی که مربوط به بررسی نقش یک صنف، قشر یا جریان در دفاع مقدس است، مطالب به نحوی بیان می‌شوند که با هیچ سرفصل دیگری تداخل یا اشتراکات نداشته باشد تا مراجعه کنندگان به سهل‌ترین صورت ممکن به محتوای موردنیاز خود دسترسی داشته باشند و بین چند سرفصل و صفحه سردرگم نشوند.

وی تأکید کرد: موضوع دیگری که باید در نگارش و تألیف یک دانشنامه موردتوجه قرار بگیرد، این است که اگرچه پروژه به صورت معنایی یک مأموریت تخصصی و فنی است اما محصول نهایی باید به دور از هرگونه پیچیدگی فنی و تخصصی باشد و به گونه‌ای به رشته تحریر درآید که عموم مراجعه کنندگان به این مرجع اعم از هر صنف و قشری و با هر سطح تحصیلاتی بتوانند از محتوای آن استفاده و بهره‌برداری کنند.

تطبیق اسناد، بهترین راه برای تشخیص صحت اطلاعات پژوهشی

مدیر گروه شهدا در پروژه دانشنامه استانی دفاع مقدس در بخش پایانی این نشست، تطبیق مستندات تاریخی را راهکار مؤثری برای تشخیص منابع حقیقی از مآخذ مجعول دانست و گفت: مستندات موجود در هر سرفصل باید به صورت دقیق مورد مطالعه قرار گیرد و همه استعلامات و اسناد موجود پس از گذراندن مراحل تطبیقی در اختیار نویسندگان قرار بگیرد. تطبیق اسناد یک فرآیند بسیار مهم در مرحله گردآوری مطالب دانشنامه دفاع مقدس است و اهمیت آن زمانی مضاعف می‌شوند که بدانیم این امکان وجود دارد که به خاطر تشابه اسمی میان شهدا و رزمندگان، دو یا حتی چند شهید با نام و نام خانوادگی شناسنامه‌ای مشترک و حتی نام پدر متشابه وجود داشته باشند و در این موقعیت، تطبیق اسناد و مراجع تنها راهکار برای شناسایی این شهدا و استحصال یک سرفصل مطلوب خواهد بود.

وی ابراز امیدواری کرد: در سرفصل‌های مربوط به اشخاص در بخش نظامی، پرونده مربوط به افراد از رده فرماندهان گردان‌ها و مقامات مافوق آنان در دستورکار بررسی و پژوهش قرار خواهند گرفت و کارگروه‌های پژوهشی نهایت تلاش خود را برای دستیابی سریع و البته دقیق به اهداف از پیش تعیین‌شده به کار خواهند بست.

انتهای پیام/