سیر ارتقای توان پهپادی ایران؛ از «تلاش» تا «شاهد»

گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس‌ ـ رحیم محمدی؛ ایران سابقه استفاده از پهپاد در کشورمان به دوران دفاع مقدس بازمی‌گردد؛ دورانی که موجب شد بواسطه اقداماتی که برای دفاع از ایران اسلامی صورت گرفت، صنعت دفاعی نسبت به سایر صنایع فعال در کشورمان به رشد و بالندگی برسد، البته برای رسیدن به نقطه مطلوب راه زیادی را در پیش دارد.

اما به هر روی تلاش‌هایی که در صنعت دفاعی کشورمان بویژه در بخش پهپادی انجام شده ما را بر آن داشت تا در این زمینه یعنی سیر ارتقاء خانواده‌های پهپادی ایران مطلبی را بیان کنیم که آنچه در ادامه آمده برهمین اساس است.

تلاش و مهاجر

اولین پرواز عملیاتی پهپاد ساخت کشورمان با عنوان «تلاش» با ساخت سه فروند به سال ۱۳۶۳ که کشورمان درگیر جنگ تحمیلی عراق بود. این پهپاد که اولین پهپاد کشورمان محسوب می‌شود از بدنه‌ای «فومی» ساخته شده بود.

موفقیت در ساخت این پهپاد موجب شد تا در سال بعد با تشکیل گردان رعد و به رسمیت شناخته شدن فعالیت پهپادی، «تلاش ۱» با بدنه کامپوزیتی و ارتقاء دوربین و موتور آن و نیز تغییر «لندینگ گیر» به «اسکی» به منظور برخواستن از روی قایق، ساخته شود.

همچنین تغییر زاویه نصب دوربین برای رصد عمق لبه جلویی منطقه نبرد (لجمن) و افزایش تعداد فریم موجب شد تا از آن جهت انجام عملیات فریب در عملیات کربلای ۸ استفاده شود؛ در سال بعد ساخت مهاجر ۱ با ایده انجام عملیات رزمی در دستور کار قرار گرفت، ولی به دلیل ملاحظات ایمنی تنها تا مرحله آزمون پیش رفت.

در سال ۱۳۶۵ ساخت تلاش ۲ با بال‌ها و بدنه بزرگتر با استفاده از فایبرگلاس، ارتقاء سیستم رادیویی و نیز افزودن کردن باک اضافی ساخته شد به نحوی که با انجام این تغییرات، تلاش ۲ تا عمق ۱۱ کیلومتری خاک عراق نفوذ کرد.

هر چند تا این زمان تلاش شده بود حضور پهپاد از دید دشمن پنهان بماند، اما در سال ۱۳۶۶ بواسطه سقوط یک فروند تلاش ۱ در خاک عراق، آن‌ها از وجود چنین پرنده‌ای آگاهی یافتند؛ البته در همین زمان پایگاه پهپادی در کرمانشاه و غرب کشور نیز ایجاد شده بود.

در اواخر جنگ تحمیلی ایده ساخت مهاجر ۲ برای ارتقاء شکل بدنه (آیرودینامیک) و ایونیک نسبت به مهاجر ۱ مطرح شد به همین جهت در سال بعد تولید انبوه این پرنده آغاز شد و هم زمان فکر تولید مهاجر ۴ با هدف افزایش مداومت پروازی نیز شکل گرفت.

زمانی که منافقین در سال ۱۳۷۹ هر چند وقت یک بار، شیطنت‌های تازه‌ای توی ایران می‌کردند و بواسطه آن گاهی پایتخت را با خمپاره می‌زدند، گاهی افراد را ترور می‌کردند و یا حتی گاهی هم توی مرز‌ها مشکل‌ساز می‌شدند، حاج احمد کاظمی که تازه به فرماندهی نیروی هوایی سابق سپاه منصوب شده بود با انجام یک کار دقیق اطلاعاتی روی مقر منافق‌ها، توی خاک عراق، محل تجمع آن‌ها را موشک باران کرد که در این عملیات پهپاد مهاجر ۲ نیز مورد استفاده قرار گرفت.

فکر تولید مهاجر ۴ که در سال ۱۳۶۷ شکل گرفته بود، در سال ۱۳۸۰ اولین آزمایش آن صورت گرفت و در سال بعد وارد صحنه عملیات شد و در سال ۱۳۸۲ موتور و سیستم هدایت و کنترل مهاجر ۴ ارتقا یافت که این موجب شد مداومت پروازی آن از دو ساعت به چهار ساعت و توانایی رصد از ۷ کیلومتر به ۱۱ کیلومتر افزایش یابد.

ارتقاء سیستم الکترونیک مهاجر ۴ منجر به ثبت بیش از ۳۰ هزار ساعت پرواز این پرنده در سال ۱۳۹۰ شد و در ادامه ارتقاء پهپاد‌های خانواده مهاجر، باعث شد تا در سال ۱۳۹۷ مهاجر ۶ تولید شود.

ابابیل:

در سال ۱۳۷۸ پهپاد ابابیل ۲ رونمایی شد و در سال ۱۳۸۰ ضمن تولید انبوه آن، در جبهه مقاومت نیز مورد استفاده قرار گرفت.

کرار:

۱۳۸۵ ایده ساختو طراحی پهپاد کرار با موتور جت شکل گرفت که این ایده در سال ۱۳۸۶ با رونمایی از این پهپاد شکل عملیاتی به خود گرفت لذا برای استفاده مطلوب از این پهپاد، آن را در سال ۱۳۹۰ به گونه‌ای تولید کردند تا قادر به حمل دو بمب باشد و در ادامه ارتقاء «کرار»، پنج سال بعد قادر به حمل دو بمب هدایت شونده شد.

صاعقه:

ایده ساخت این پهپاد که در سال ۱۳۷۴ مطرح شد در سال بعد از آن اولین تست پرواز صاعقه صورت گرفت و در سال ۱۳۸۵ نیز به سیستم خلبان خودکار مجهز شد.

شاهد:
ایده ساخت شاهد ۱۲۳ در سال ۱۳۸۳ عنوان شد و در سال بعد اولین پرواز خود را انجام داد و سال ۱۳۸۸ تولید انبوه آن تخقق یافت، اما شاهد ۱۲۱ در سال ۱۳۸۹ تولید شد و سال بعد به صحنه عملیات و گشت دریایی ورود پیدا کرد و در همین سال پیش نمونه شاهد ۱۲۹ ساخته شد که در سال ۱۳۹۱ در پیش نمونه دوم، شاهد ۱۲۹ به ارابه فرود جمع شونده مجهز شد و بدین ترتیب نخستین پرواز عملیاتی شاهد ۱۲۹ صورت گرفت.

این پهپاد ضمن تجهیز به بمب هدایت شونده، به سیستم ناوبری INS و آنتن ماهواره‌ای و امکان ارسال آنلاین تصاویر، در جبهه مقاومت هم حضور یافت؛ شکار پهپاد RQ۱۷۰ موجب شد تا با مهندسی معکوس این پرنده ابتدا شاهد ۱۴۱ و سپس به ترتیب شاهد ۱۶۱، شاهد ۱۸۱، شاهد ۱۹۱ با قابلیت حمل دوبمب هدایت شونده در فاصله سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۴ طراحی و ساخته شود.

همچنین در سال ۱۳۹۶ ساخت شاهد ۱۷۱ انجام شد و در همین سال شاهد ۱۸۱ در عملیات محرم مورد استفاده قرار گرفت؛ در سال ۱۳۹۷ نیز شاهد ۱۹۱ در عملیات ضربت محرم حضور عملیاتی پیدا کرد و به همراه شاهد ۱۸۱ پرواز هم زمان ۵۰ فروندی را انجام داد.

انتهای پیام/ 231