چاپ سالانه بیش از ۱۰۰ عنوان کتاب در حوزه دفاع مقدس/ تبدیل خاطرات به اسناد قابل اتکا در تاریخ شفاهی
به گزارش خبرنگار حماسه و جهاد دفاع‌پرس، سردار «غلامرضا علاماتی» رئیس سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس در مراسم رونمایی از ۳۰ عنوان کتاب برتر تاریخ شفاهی دوران دفاع مقدس که پیش از ظهر امروز (یکشنبه) در موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس برگزار شد، اظهار داشت: شهدا خالقان صحنه‌های بی‌بدیل دفاع مقدس هستند که امروز نامشان کوچه به کوچه می‌درخشد. امام راحل فرمودند هر کدام از رزمندگان صندوقچه و گنجینه‌ای هستند لذا باید راویانی که در صحنه حضور داشتند و واقعیات را از نزدیک دیدند پیدا کنید و خاطرات آنان را احصا و به سرمایه‌های خود بیافزایید.
وی افزود: هدف از تشکیل مرکز اسناد و مدارک دفاع مقدس احصاء تاریخ شفاهی ایثارگران دفاع مقدس در سازمان‌های لشکری و کشوری بود تا در اختیار مردم قرار گیرد. در سال‌های گذشته کارهای خوبی صورت گرفت. بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و ادارات کل هر ساله به دنبال انجام مصاحبه هستند. در سال ۱۴۰۰ قریب به ۱۲ هزار و ۴۱ ساعت مصاحبه انجام شده که نزدیک به ۱۹۷ عنوان تولید کتاب حاصل آن بوده است.
سردار علاماتی تصریح کرد: ۱۱۴ عنوان کتاب آماده چاپ است و نزدیک به ۱۰۰ عنوان به مرحله چاپ رسیده است. سالانه بیش از ۱۰۰ عنوان کتاب رونمایی کرده‌ایم. این سیاست در ستاد کل و سپاه پاسداران و ارتش انجام گرفته است. در ارتش چهار هزار ساعت مصاحبه تاریخ شفاهی انجام شده است. ۳۰ عنوان کتاب برتر در مرحله کشوری داریم که سه عنوان آنها برتر و دو عنوان دیگر شایسته تقدیر انتخاب خواهند شد.
«علی میرهاشمی» معاون علمی دانشنامه دفاع مقدس در خصوص فرایند ارزشیابی و انتخاب کتاب سال سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس گفت: بحث تاریخ شفاهی در بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس از هشت سال پیش آغاز شد که در ابتدا نهال کوچکی بود و با تردید به آن نگاه می‌شد، چون سازمان‌های مختلفی آن را انجام می‌دادند. امروز می‌بینم این نهال درخت تناوری شده است.
توجه به بیان حقایق از منظر تاریخی/ گویاسازی تاریخ شفاهی با توجه بیشتر به جزئیات
وی با اشاره به ارزیابی آثار در سه بخش ساختار، محتوا و زبانی گفت: در حوزه محتوا باید به بیان حقایق جنگ از منظر تاریخی توجه شود. از وقتی موضوع تاریخ شفاهی شکل گرفته این سوال پیش آمده که بخش خاطرات و تاریخ شفاهی چه تفاوتی با هم دارند. این مرز‌ها توسط افرادی که تدریس می‌کنند مشخص شده، اما چون مرز نزدیکی دارند گا‌هی تداخل دیده می‌شود. در بحث نگاه تاریخی به جنگ شرح وقایع و رویداد‌ها توسط ارزیابان مورد توجه قرار گرفته است.
میرهاشمی بیان داشت: توجه به مرکز ثقل کتاب که موضوع جنگ است از بخش‌های مهم محتواست که باید رعایت شود. ذکر جزئیات در عملکرد‌ها مهم است و پژوهشگران به داده‌هایی که از کلی‌گویی پرهیز شود، نیاز دارند. آثار در بخش ممیزی کتاب قبل از چاپ مورد بررسی قرار گرفته و اصلاح می‌شوند. گویاسازی، بخش مهم کار است که توسط تدوین‌گران انجام می‌شود. تدوین‌کننده باید در گویاسازی مطالبی که ابهام‌انگیز است را یافته و تلاش کند از طریق منابع مورد نظر حقیقت‌یابی کند.
اهمیت روایت شاهدان عینی در تاریخ دفاع مقدس
حجت الاسلام «فخرزاده» از تاریخ‌نگاران حوزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس نیز بیان کرد: یکی از منابع مهم در تدوین دفاع مقدس روایت شاهدان و ناظران و عاملان وقایع است که طیف وسیعی را شامل می‌شود. در دفاع مقدس بخش عظیمی از مردم در قالب‌های گوناگون در دفاع مقدس مشارکت داشته‌اند. نقل قول‌های این افراد برای تاریخ مهم است.
وی با اشاره به اهمیت خاطرات اقشار مختلف حاضر در جنگ گفت: در کنار حوادث و وقایع یکسری رفتار‌ها و کردار‌هایی در جبهه و جنگ شکل می‌گیرد که از آن به عنوان فرهنگ جبهه یاد می‌کنیم. اتفاقی که در جبهه‌ها افتاد همان معیاری است که می‌خواهیم در مدینه فاضله به آن برسیم؛ لذا یک الگوی عملی اتفاق افتاده که باید هم شناخته شود و هم ترویج و معرفی.
فخرزاده بیان کرد: در روایت‌های فردی که چند سال پس از وقایع نقل می‌شوند به دلیل گذر زمان ممکن است افراد محدود شوند، یا خاطرات از خاطر انسان برود، این‌ها تهدید است. یا اینکه راوی از زاویه‌ای محدود پدیده را دیده و تصور و تحلیلش ناقص باشد لذا تاریخ شفاهی کمک می‌کند خاطرات ذهنی افراد به اسناد قابل اتکا تبدیل شوند.
انتهای پیام/ ۱۴۱
