نقش پلیس در اجرای امر به معروف و نهی از منکر
گروه اجتماعی دفاع‌پرس - سارا رزاقی کارشناس ارشد روانشناسی عمومی، معاونت فرهنگی و اجتماعی پلیس گیلان؛ انسان موجودی اجتماعی است که سرنوشت او با سرنوشت جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کند، گره خورده است. سود و زیان اعمالی که از انسان سر می‌زند، هم به او و هم به جامعه‌اش باز می‌گردد؛ از این رو، انسان همان‌گونه که نسبت به رفتار و اعمال خود مسئولیت دارد در برابر عملکرد افراد جامعه نیز مسئول است. در دین اسلام، یک فرد مسلمان همچنان که باید به اصلاح رفتار و گفتار خود بپردازد لازم است در جهت اصلاح دیگران نیز بکوشد، زیرا بی‌توجهی به رفتار و اعمال دیگران، بی‌توجهی نسبت به سرنوشت خود است؛ چرا که اگر گناه و فساد در جامعه شیوع یابد، آثار نامطلوب آن، دامن‌گیر همه خواهد شد و هیچ کس از ضرر آن در امان نخواهد ماند.
انسان همواره در معرض تیرهای هوای نفس، گناه و تباهی قرار دارد از همین روی دین مبین اسلام برای محافظت و رهایی پیروان خویش، آموزه‌ها و راهبردهایی را جهت مصون ماندن شخص در برابر خطرها و آسیب‌های فردی و اجتماعی پیش‌بینی کرده که فریضه «امر به معروف و نهی از منکر» یا همان مشارکت عمومی و نظارت همگانی از جمله این آموزه‌هاست.
فریضه امر به معروف و نهی از منکر به عنوان یکی از اصلی‌ترین بنیاد‌های فروع دین اسلام در گستره وسیعی از آموزه‌های متون مقدس قرآن و احادیث به روشنی مورد تأکید قرار گرفته است و اجرای آن ضامن حیات و بالندگی جامعه اسلامی و ترک آن نافی هویت انسان و حیات حقیقی بشریت و عامل سقوط و انحطاط اخلاقی- اجتماعی مسلمانان به شمار می‌رود.
به طور قطع باید گفت که آیین اسلام تنها آیینی است که نگاهی کلان و جامع و در عین حال ظریف و منعطف به مسئله امر به معروف و نهی از منکر داشته و از زوایا و مناظر گوناگونی مقوله نظارت همگانی و مشارکت عمومی را احیاء و اجرای ارزش‌های دینی و انسانی را مدنظر قرار داده است.
از همین رو، قرآن کریم به عنوان آخرین سروش وحی آسمانی و کلام مقدس ربّانی جلوه‌گاه تام و تمام اهتمام و اعتنا به فریضه امر به معروف و نهی از منکر قرار گرفته و از سوی دیگر در سیره و سنت تابناک پیامبر اعظم صلی‌الله علیه و آله و سلّم و امامان معصوم علیهم‌السلام ضرورت اصلاح جامعه در راستای حاکمیت ارزش‌های الهی و انسانی و نیز پیشگیری از آسیبها و تهدیدهای پیش روی امّت اسلامی در صورت اهمال و یا ترک این واجب دینی و عقلی به روشنی تبیین و تحلیل گردیده است.
در بیش از 50 آیه از قرآن کریم، به طور مستقیم و غیرمستقیم به اهمیت، کارکردها و هچنین پیامدها و آسیب‌های ترک فریضه امر به معروف و نهی از منکر پرداخته شده است.
با توجه به ارتباط تنگاتنگ فریضه امر به معروف و نهی از منکر با امنیت و اقتدار نظام اسلامی و نیز شناخت دقیق عواقب و پیامدهای ترک این فریضه الهی در پیدایش آسیب‌های اخلاقی، اجتماعی، فرهنگی و امنیتی در درون و بیرون حکومت اسلامی، نمی‌توان از نقش موثر فراجا در اجرای این فریضه الهی غفلت کرد.
امنیت به عنوان یکی از شاخصه‌های مهم توسعه، مستلزم همکاری همه جانبه نهادها، سازمان‌های اجتماعی و نیز شهروندان یک جامعه است؛ بنابراین تعامل مردم با پلیس به منظور ایجاد آرامش و امنیت داخلی از اهمیت خاصی برخوردار است.
امروزه دشمنان از طریق تهاجم فرهنگی در صدد تغییر ارزش‌ها به ضدارزش‌ها در جامعه اسلامی هستند؛ چنان‌چه مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در بیانات ارزشمند خود در این رابطه می‌فرمایند: «دشمن از راه اشاعه فرهنگ غلط، فرهنگ فساد و فحشاء سعی می‌کند جوانان ما را از ما بگیرد، کاری که دشمن از لحاظ فرهنگی می‌کند یک تهاجم فرهنگی؛ بلکه باید گفت یک شبیخون فرهنگی و یک قتل عام و غارت فرهنگی است». بنابراین بهترین ابزار برای مقابله با این تهاجم، اجرای فریضه امر به معروف و نهی از منکر است.
پلیس به واسطه مشروعیت و اعتباری که در نظام اسلامی دارد، نسبت به حدود شرعی و الهی و آن‌چه مطابق با آموزه‌های دینی است آگاه و حساس بوده و این اعتبار ایجاب می‌کند تا پلیس در رعایت موازین اسلامی و اجرای حدود الهی در جامعه پیشگام و پیش‌قدم سایرین باشد.
با نقشی که پلیس در نهادینه‌سازی قوانین و هنجاری‌های اجتماعی دارد، توجه به فرآیند قانونمداری و ترویج ارزش‌های اسلامی توسط کارکنان انتظامی از اهمیت بسیاری برخوردار است که باید به عنوان یک تکلیف الهی نسبت به آن احساس وظیفه کرد.
هنگامی که از وظیفه پلیس در اجرای امر به معروف و نهی از منکر یاد می‌شود، هدف آن نیست که این نهاد از مسئولیت اصلی و ذاتی خویش در تأمین نظم و امنیت اجتماعی و اقتدار ملی، خارج شده و مأموریت جدیدی را برای خود تعریف کند و نیز بدین معنا نیست که این سازمان نظامی با رویکردهای انتظامی و ابزارهای امنیتی به ترویج ارزش‌ها و مبارزه با منکرات در سطح جامعه بپردازد و با همان قوه قهریه‌ای که با مجرمان، بزهکاران و متجاوزان رفتار می‌نماید با کسانی که به هر جهت ناقض معروف و عامل منکر در جامعه هستند برخورد کند؛ از همین رو، پلیس می‌تواند با اتخاذ سیاست‌ها و راهبردهای عام و خاص بافراهم آوردن زمینه‌ها و بسترهای لازم در تمامی حوزه‌های اخلاقی- تربیتی و فرهنگی مطابق با نظام اخلاقی و ارزشی جمهوری اسلامی در اجرای این فریضه الهی، نقشی اثربخش داشته باشد.
یکی از مهم‌ترین کارکردها و آثار انجام فریضه امر به معروف و نهی از منکر، کارکرد سیاسی آن است که از یک سو موجب اصلاح امور و اتحاد و انسجام کشور در برابر دشمنان اسلام شده و از سوی دیگر، زبونی و ذلت جبهه استکبار و به تبع آن، تضعیف و ناامیدی هرچه بیش‌تر آنان را در پی خواهد داشت.
هرگاه نظام نظارتی و مراقبتی جامعه اسلامی در برابر ناهنجاری‌ها و بزهکاری‌ها، فعالانه مقابله کند و با هر گونه بی‌تفاوتی و سهل‌انگاری در مقابله با آسیب‌های اجتماعی عکس‌العمل نشان دهد، چنین جامعه‌ای مصون از هرگونه تهدیدات و خطرهای احتمالی دشمن خواهد بود و از سوی دیگر، حیله‌های شیطانی آن‌ها را جهت هرگونه هجمه و تفرقه نافرجام خواهد ساخت که این امر به طور مستقیم نه‌تنها به تقویت جامعه اسلامی و تضعیف کفر و نفاق می‌انجامد؛ بلکه امنیت و اقتدار امت اسلامی در برابر نقشه‌های شوم دشمنان را نیز در پی خواهد داشت.
انتهای پیام/ 241
