کتاب باید بتواند خودش جایگاهش را پیدا کند/ بدونِ حمایت‌های رهبری از «ادبیات دفاع مقدس» ادبیات کشور نابود می‌شد

«سعید عاکف» نویسنده مطرح ادبیات دفاع مقدس در گفت‌وگوی تفصیلی با خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع پرس، با بیان اینکه اکثر مخاطبین آثار انتشارات ملک‌اعظم هر ساله به غرفه ما، سَر می‌زنند، اظهار داشت: مخاطبین جدید ما هر ساله توسط اشخاصی دعوت می‌شوند که سال‌های پیش از کتاب‌های ما خرید داشته‌اند. با اینکه بازار کتاب به سختی لطمه خورده است؛ ولی الحمدلله ما نسبت به خیلی از ناشران وضعیت فروش بهتری داریم.

وی گفت: یکی از مخاطبان همه ساله ما که اهل یکی از شهرهای شمال کشور است، سال گذشته تعداد 80 جلد از کتاب «خاک‌های نرم کوشک» را تهیه کرده و خودشان در محله‌شان مسابقه کتابخوانی برگزار کردند. ایشان به من گفتند: «یک دوست دانشجو دارم که خواندن این کتاب را به او توصیه کرده‌ام و او کتاب را نخواند و حرف‌های خیلی بدی را هم نسبت به این کتاب گفته است که آن را هرجایی که می‌رود ذکر می‌کند. من باید چه جوابی به او بدهم؟ او می‌گوید نویسندگان کتاب‌های دفاع مقدس خودشان کتاب را چاپ می‌کنند و پول آن را از دولت اخذ می‌کنند و سپس کتاب‌ها را خمیر می‌کنند تا به چاپ‌های مجدد برسد!»

مخاطبان عنوان می‌کنند، فقط برای تهیه کتاب‌های شما به نمایشگاه آمده‌ایم

این نویسنده ادبیات دفاع مقدس افزود: هیچ دولتی در هیچ دوره‌ای چنین کمک‌هایی را به ناشران دفاع مقدس نکرده است. برخی از دولت‌ها نیز بلاهای کم‌نظیری را برای ناشران دفاع مقدس رقم زدند، ضمن اینکه هیچ ناشری حاضر نیست برای بالا بردن نوبت چاپ چنین کار غیر منطقی را انجام دهد. وضعیت مخاطبان ما به گونه‌ای است که برخی از آن‌ها عنوان می‌کنند ما فقط برای تهیه کتاب‌های شما به نمایشگاه آمده‌ایم.

عاکف بیان کرد: برای کتابی مانند «خاک‌های نرم کوشک» در خوش‌بینانه‌ترین حالت فرض می‌کنیم چند مشتری اداری نیز داشته باشد. آن‌ها نیز به نمایشگاه می‌‌آیند و انتخاب کرده و خریداری می‌کنند. این نوع خرید در همه جای دنیا مرسوم است در حالی که این نوع خرید که ادارات برای خرید کتاب اقدام کنند، خیلی محدود است.

 

وی بیان داشت: در دورانی که نمایشگاه کتاب در مصلی برگزار می‌شد در هر دوره چیزی در حدود 15 هزار جلد کتاب «خاک‌های نرم کوشک» فروش داشت. این اتفاق در نمایشگاه است و اکثر فروش‌های آن تکی و توسط مخاطبین اصلی خریداری می‌شود.

این نویسنده کتاب دفاع مقدس خاطر نشان کرد: یکی از دستگاه‌های فرهنگی کشور برای تبلیغ یک کتاب که با حمایت یک ناشر دولتی به چاپ رسیده بود به تمام کشور و ادارات‌کُل بخشنامه ارسال کرده بودند تا از این کتاب خریداری شود. از این دست اتفاقات هیچگاه برای کتابی مانند «خاک‌های نرم کوشک» رخ نداد. ممکن است افرادی با رانت بتوانند یک کتاب را به چاپ‌های بالا برسانند ولی کتاب «خاک‌های نرم کوشک» کتابی است که تقریباً پس از 16 سال، هنوز در حال چاپ است و این فروش نیز به تدریج بوده و حتی ترجمه‌های عربی و انگلیسی آن نیز پُرمخاطب شده است. دولت هند و لبنان وقتی این کتاب را تجدید چاپ می‌کند که دیگر رانتی در کار نیست و آن‌ها عاشق چشم و ابروی ما نیستند! علت چاپ مجدد کتاب، پیدا کردن مخاطب است.

عاکف افزود: هر روز دختران جوانی به ما مراجعه می‌کنند و ذکر می‌کنند ما تمام کتاب‌های شما را خوانده‌ایم و به نمایشگاه آمده‌ایم تا کار جدید شما را تهیه کنیم. این نشان می‌دهد به این کتاب‌ها اقبال وجود دارد. یکی از اشخاصی که به ما می‌گفت بهتر است بروید و از «عشق» کتاب بنویسید، دفاع مقدس فروش ندارد! خودش از شخصیت‌های مطرح کشور بود و در دفاع مقدس حضور داشته بود و با تاکید استدلال می‌کرد کتاب دفاع مقدس فروش نخواهد کرد!

نویسنده کتاب «حکایت زمستان» درباره ارزش ادبی کتاب‌های تقریظ شده رهبر انقلاب نیز گفت: بعضی از کتاب‌ها که تقریظ دارند فقط 4 بار و نهایتاً 10 بار چاپ مجدد شده است. یک سری از کتاب‌ها با جریان‌سازی جای خودش را باز می‌کند و اگر تقریظ هم نداشته باشد می‌تواند فروش داشته باشد. ما هیچ گاه حاضر نشدیم برای تبلیغ کتاب دفاع مقدس با یک زن هنرپیشه وارد گفت‌وگو شویم و از شهرت آن‌ها استفاده کنیم در حالی که بارها پیش آمده که هنرمندان کتاب‌های ما را مطالعه کرده‌ و علاقه‌مند شده بودند.

وی ادامه داد: بعضی از ناشران مافیا درست می‌کنند ولی ما مخالفت می‌کنیم. کتاب «خاک‌های نرم کوشک» باعث شد برخی‌ها متوجه شوند در حوزه کتاب دفاع مقدس نیز خبری است وگرنه برخی از ناشران دولتی وقتی 50 درصد هم تخفیف ارائه می‌کردند مورد توجه قرار نمی‌گرفتند. آن‌ها بعد از اینکه کتاب‌های بخش خصوصی دفاع مقدس جا افتاد، طمع کردند که در این عرصه سرمایه‌گذاری کنند و از رانت‌های دولتی و شیرنفت بهره ببرند.

 

 

مدیر انتشارات ملک‌اعظم بیان کرد: کتاب «حکایت زمستان» 57 بار و «هاجر در انتظار» 40 بار به چاپ مجدد رسیده است و هیچکدام آن‌ها تقریظ رهبر انقلاب را ندارند. اکثر کتاب‌های دفاع مقدس ما به چاپ دهم رسیده‌اند؛ چاپ اول «گم‌شده مزار شریف» فروردین 96 بود و یک ماه بعد به چاپ دوم رسید. بالاخره کتاب دفاع مقدس مخاطب دارد و ناشران خصوصی در کانل طبیعی پیش می‌روند. به نظرم مهم این است که کتاب خودش جایگاهش را پیدا کند نه اینکه برای آن جایگاه مصنوعی درست نکنیم.

 

عاکف اظهار داشت: ایجاد جایگاه کاذب برای کتاب همانند ایجاد جایگاه آقازاده‌هاست که من به آن‌ها –گدازاده- می‌گویم چون اگر آقازاده بودند دست در جیب بیت‌المال نمی‌کردند. همه زود متوجه می‌شوند این شخص و جایگاه او ساختگی است و کسی برای او جایگاه ساخته است و خودش هیچ توانایی ندارد. اگر قرار باشد کتاب با ضرب و زور صدها ساعت برنامه تلویزیون وارد خانه‌ها شود، شکست می‌خورد؛ از طرفی تلویزیون برای هر ثانیه 300 هزار تومان تعرفه دریافت می‌کند تا یک تیزر برای کتاب پخش کند که برای ناشران خصوصی اصلاً مقدور نیست. واقعاً یک ناشر خصوصی باید چگونه این هزینه‌ها را تامین کند!

این نویسنده ادبیات دفاع مقدس بیان کرد: بنابراین ناشران دولتی جایگاه‌سازی می‌کنند و در نهایت خراب‌کاری می‌شود، لطمه هم می‌زنند و سعی می‌کنند چند ناشر خصوصی را نیز لِه کرده و از عرصه بیرون کنند. آخر کار هم می‌خواهند کتاب جایگاه پیدا کند؛ کتاب وقتی جایگاه خود را پیدا می‌کند که به تدریج کار کند و مخاطب را بشناسد و آن را جذب کند تا جای خودش را پیدا کند.

وی بی‌برنامگی فضای مجازی را تهدیدی برای حوزه نشر عنوان کرد و گفت: به دلیل بی‌برنامگی حوزه نشر الکترونیک، امیدی به آینده نشر نیست. من در کتاب «گم‌شده مزار شریف» آورده‌ام که اگر برای وضعیت موجود فکری نشود، قصه کتاب و کتابخوانی و ادبیات نابود خواهد شد، شکی نیست حرکت بدون بی‌برنامه در این حوزه منجر به نابودی تحول کتاب و کتابخوانی خواهد شد.

مدیر انتشارات ملک‌اعظم تاکید کرد: خدا از کسانی که بدون برنامه اجازه دادند شبکه‌های اجتماعی و اینترنت در این کشور گسترش یابد، نگذرد. اگر مدیران ما در راستای رسانه‌های نوین خدایشان غربِ کافر و بی دین است حداقل از قوانینی که آن‌ها برای مدیریت اینترنت گذاشته‌اند، تبعیت کنند. غربی‌ها بیش از هزار و 300 قانون برای مدیریت اینترنت وضع کرده‌اند.

 

عاکف درباره ورود ادبیات به موضوع مدافعان حرم، اظهار داشت: ورود ادبیات در حوزه تحولات منطقه و شهدای مدافع حرم یک ورود خیلی ضعیف است. زمانی برخی از ناشران پیگیر شدند تا 5 نویسنده که «داود امیریان» و «اکبر صحرایی» نمونه آن‌ها بودند برای نوشتن مسائل سوریه و در خط مقدم حضور داشته باشند تا یک ماه در منطقه زندگی کنند. حدود 6 ماه ما را معطل پیگیری این طرح کردند که مسئولین نوشته بودند 20 میلیون از هزینه‌های عنوان شده، زیادی است در صورتی که کل هزینه‌های این نویسنده‌ها به اندازه خرج یک ثانیه فوتبال کشور نبود!

نویسنده کتاب «خاک‌های نرم کوشک» ادامه داد: متاسفانه این سفر لغو شد و وقتی به معاون سردار قاسم سلیمانی گفتیم ما حاضریم بدون هزینه وارد این سفر شویم به ما پیغام دادند که حاج قاسم خبر داده است که: «من نگران جان نویسندگان عزیزمان هستم.» متاسفانه این اتفاق رخ نداد در حالی که وقتی ما در یک سفر به نمایشگاه کتاب ترکیه رفتیم، سرتاسر نمایشگاه آن‌ها در مدح تکفیری‌های داعشی بود.

 وی بیان کرد: دستگاه تبلیغی طرف مقابل ما به قدری کار کرده است که زمانی یک تکفیری به درک واصل می‌شد صدها نفر جای او را پُر می‌کند و این تاثیر تبلیغاتی است که آن‌ها انجام می‌دهند. نهایت کاری که ما توانستیم در حوزه مدافعان حرم انجام دهیم کتاب «شام برفی» بود که با هزار دردسر انجام شد و به زور آقایان را راضی کردیم تا مجوز نشر آن را صادر کنند. این کتاب تحولی درباره شهدای مدافعان حرم است اما کاری که باید صورت می‌گرفت، رخ نداده است.

مدیر انتشارات ملک‌اعظم گفت: اگر زودتر درباره ادبیات مدافعان حرم کاری صورت نگیرد، «فاتحه» آن نیز خوانده خواهد شد. ما در حوزه فرهنگ حداقل 30 سال عقب هستیم. برنامه‌های تلویزیونی و فرهنگی ما عقب است و این عقب‌ماندگی به دلیل ضعف مدیریت فرهنگی کشور است.

عاکف درباره کتاب «گم‌شده مزار شریف» بیان کرد: «غرب با نقطه و غرب بی‌نقطه» یک عبارت ابداعی است که در این کتاب از آن پرده‌برداری شد. ما خیلی عبارت‌ها داشته‌ایم که نمونه آن «صهیونیست‌های تکفیری» است تا قبل از آنکه ما آن را بکار ببریم، هیچ‌جا چنین لفظی را به کار نمی‌گرفتند و بعد از استفاده ما حتی شبکه‌های تلویزیونی نیز آن را عنوان می‌کنند و هیچ کسی نیز به منبع آن اشاره نمی‌کند.

 

این نویسنده ادبیات دفاع مقدس افزود: ما در حوزه فعالیت خودمان سعی و تلاش می‎‌کنیم به‌روز باشیم. حدود 100 کتاب دفاع مقدس در اسناد بنده وجود دارد و بیش از 15 کتاب چاپ نشده موجود است که هر کدام کمتر از سه هفته زمان لازم دارند تا کار ویرایش نهایی آن‌ها انجام شود و به چاپ برسند اما من وقت همین کار را نیز ندارم چون نمی‌توانم کاری که وظیفه و اولویت و ضرورت است را ترک کنم. برای نوشتن کتاب «شام برفی» خودم را به آب و آتش زدم و خدا را شکر این کتاب توانست تحولی ایجاد کند. بحث نفوذ تکفیری‌ها در داخل کشور، نفوذ وهابی‌ها و جریان‌شناسی طرفداران وهابیت داخلی اولویت ماست و خودمان را معطل نمی‌کنیم و کارهایی که لازم و نیاز روز است را روانه بازار می‌کنیم. این کارها زمان می‎‌خواهد که وارد بازار شود، ما هم که یک مجموعه و ناشر واقعاً خصوصی هستیم و  هیچ بودجه‌ای نداریم و به لطف خدا کار می‌کنیم. خیلی‌ها به ما می‌گویند اسپانسر شما چه کسی است؟ ما می‌گویم خدا و اهل‌بیت و شهدا پشتیبان ما هستند.

وی اظهار داشت: اهالی فرهنگ و اندیشه کشورمان می‎‌توانند همانند سینمای آمریکا پیش‌بینی داشته باشند و اولویت‌ها را ذکر کنند اما ما امکانات و پولی برای کار کردن نداریم. جریان سینمایی کشور وقتی می‌گویند باید الگوی جوان ما یک فیلمساز باشد چگونه می‌توانیم برای آینده کشور تمدن‌سازی کنیم! سینمای امروز کشور تن به هر کاری می‌دهد تا فیلم او پُرفروش‌تر باشد؛ ما با چنین جریانی نمی‌توانیم کار کنیم.

عاکف گفت: اگر حمایت‌های معنوی شخصیت‌هایی مانند رهبر معظم انقلاب از ادبیات دفاع مقدس نبود، ادبیات کشور نابود شده بود. در کتاب «جای خالی خاکریز» عنوان کرده‌ام که اگر حمایت‌های رهبر انقلاب نبود فاتحه ادبیات دفاع مقدس خوانده شده بود. ایشان نیز اهل سکه و جایزه دادن نیست و ما فقط از ایشان دعا می‌خواهیم چون دعای ایشان برای ما ارزشمند است.

مدیر انتشارات ملک‌اعظم بیان کرد: ما فرمایش شهید میثمی را در عرصه جنگ و ادبیات به منصه ظهور رساندیم که فرمودند «میزان توانایی ما به اندازه امکانات ما نیست، میزان توانایی ما به اندازه اتصالی است که به خدای متعال داریم» با توجه به این قضیه خدا تا به امروز به ما لطف کرده است اما در هر حال ما بی‌نیاز از حمایت مادی نیستیم.

نویسنده کتاب «خاک‌های نرم کوشک» در توصیه‌ای به جوانان انقلابی گفت: به نظر من یک حرفی را مقام معظم رهبری چندین سال است که تکرار می‌کند و هنوز حق این کلمه ادا نشده است و آن کلمه «بصیرت» است، متاسفانه معنی این کلمه معطل ماند. بسیاری از خواص و عناصر ما «بصیرت» مورد نظر رهبر انقلاب را ندارند و به نظرم یک پای «بصیرت» مطالعه است. در این مملکت هیچ کس به اندازه رهبر انقلاب به مطالعه مقید نیست.