پایه‌گذاری موزه‌های دفاع مقدس، رخدادی در توصیف حماسه‌ها

گروه استان‌های دفاع‌پرس - حجت‌الاسلام «محمدهادی خسروی‌راد» مسئول نشر آثار و ارزش‌های مشارکت روحانیت در دفاع مقدس یزد؛ بی‌شک یکی از مهمترین کار‌های انجام شده در توصیف حماسه‌های دفاع مقدس و انتقال ارزش‌های آن رخداد بی مانند، پایه‌گذاری موزه‌های دفاع مقدس در استان‌های مختلف است اتفاق مبارکی که در سایه تدبیر صحیح و توجه شایسته می‌تواند بسیار، اثر گذار بوده و چراغ هدایتی برای جویندگان حق باشد.

تا به حال چند موزه در کشور تکمیل شده، اما در بسیاری از استان‌ها تلاش برای این مساله ادامه دارد در جهت ارتقاءفعالیت‌ها نکاتی چند در رشد کیفی کار ارایه میشود.

ایجاد سازگاری فرهنگی با تعریف مبانی جدید و غیر تقلیدی

مهمترین مسئله در طراحی و ساخت موزه‌های دفاع مقدس این که آیا موزه‌ها در مبانی تابع تعریف‌های غربی و جاری موزه در سطح جهان هستند یا آنچنان که خود دفاع مقدس یک رخداد متفاوت است برای موزه‌های دفاع مقدس هم مبانی نو، متکی به سلایق ملت ایران و ظرایف مباحث دفاع مقدس تنظیم خواهد شد به نظر می‌رسد لازم است متولیان امر با همکاری متخصصین صاحب ذوق و مسلط بر اندیشه‌های فلسفی و دقیق در ویژگی‌های دفاع مقدس یک تعریف نو و ساختار علمی نوین در این رابطه ارائه کنند و مبتلای به تقلید و تبعیت صرف نشوند.

تعیین هدف

محتوای موزه‌های دفاع مقدس ممکن است بیش از اندازه متاثر از سلیقه مجریان باشد در حالی که لازم است حرف نهایی را کارفرما بزند و هدف نشرازش‌های دفاع مقدس را پاسداری کند بدین معنا که کارفرما باید مشخص نماید که دنبال چه اهدافی است و در تمامی مراحل اجرا اهداف تعیین شده را پیگیری نماید و مجریان را به حال خود رها نکند.
کارفرما باید برای خودش و مجریان مشخص نماید که مخاطب بعد از بازدید از موزه به چه نتیجه‌ای می‌رسد و هنگام خروج از موزه چه نوع تحولی را در خود احساس می‌کند مسیر تحول در مخاطب چگونه آغاز و به پایان میرسد توقع می‌رود چه تاثیراتی و در چه سرفصل‌هایی در بازدید کنندگان ایجاد شود.

پاسخ به این سوالات محتاج تامل دقیق، مطالعات و مشورت با اهل فن می‌باشد اگر چه انجام این کار سختی‌هایی دارد، ولی سبب پیشگیری از آشفتگی‌های تنظیم محتوا و بی هدفی‌ها و بلاتکلیفی‌های متعدد میشود.

مثلا اگرشنیده شود که تولید برخی آثار هنری پرهزینه توجیه دارد، چون این آثار به مرور زمان ارزشی زیاد پیدا می‌کنند اینجا کارفرما باید این قاعده را با اهداف کلی تطبیق داده و الویت داشتن اینگونه اهداف را تحلیل نماید که آیا این ایده با اهداف کلی در ایجاد موزه‌ها سازگاری دارد یا نه.

همفکری با نخبگان

شکل گیری موزه‌های دفاع مقدس در نقاط مختلف کشور، نخبگان را با مباحث آن درگیر کرده است در موزه‌های کرمان خرمشهر همدان تهران، اساتید و پیشکسوتان هنرمند زیادی فعالیت کردند آن‌ها امروزذهنی آماده در موضوع موزه‌ها دارند که لازم است متولیان از این استعداد‌ها استفاده برند پیشگیری از انحصاری شدن موزه آرایی برای فرد یا افراد خاص و خودتحریمی در استفاده از هنرمندان و صاحب نظران خطایی پرهزینه میتواند قلمداد شود.

تهیه یک لیست جامع از افراد مرتبط به همرا مشخص کردن حوزه تبحر آنان یک گام اساسی در ایجاد خلاقیت‌های بیشتر خواهد بود.

اشراف بر سوژه‌های مهم و لازم الطرح

کسانی که در جایگاه موزه آرایی قرار می‌گیرند نمی‌توانند بیگانه از معارف آن باشند به داشتن یک مشاور محتوایی اکتفا کرده از مطالعه و دقت مطالب سرباز زند مگر اینکه متولیان برای محتوای دفاع مقدس اولویت قائل نباشند و به حظ بصری مخاطب در موزه اکتفا نمایند به بیان دیگر اگر ما موزه را محلی برای تحلیل احساسی و حظ بصری مخاطب بدانیم نهایت هدف ما یک سری قالب‌ها و روش‌های ارائه است و حس مخاطب را درگیر کند، ولی اگر نگاه ما معرفتی باشد و متولیان امر بخواهند از فرصت موزه جهت نشر ارزش‌های دفاع مقدس بهره برداری کنند ناگزیر خواهد بود که نسبت به محتوا اشراف کامل پیدا کرده و برای تکمیل اطلاعات خود صرف وقت نموده و در این صورت است که آثار هنری در جهت ارزش‌های دفاع مقدس شکل گرفته و تداوم مییابند.

کارفرما لازم است مهمترین مطالب را گردآوری کرده و در اختیار مجریان قرار دهد و بر ارائه آن‌ها مصرانه پافشاری کند تا راه بر کلی گویی‌های کم ثمر بسته شود.

اولویت‌بندی در سوژه‌ها، حداقل تحت دو عنوان غیر قابل حذف و قابل حذف امری ضروری است تا در جرح و تعدیل‌های حین کار که از غفلت نسبت به هدف و کم اطلاعی مجریان نشات میگیرد اصول محتوای موزه مورد غفلت قرار ندهد و منجر به قلب ماهیت محتوا نشود.

پیوستگی در فعالیت

تکمیل جزیره‌ای موزه به معنای نداشتن یک طرح کلی مشخص و جامع که مورد تایید کارفرما، مشاوران و صاحب نظران هر استان باشد و دقت‌های لازم و مختلف درباره محتوای آن صورت گرفته باشد می‌تواند سبب خسارت‌های مادی و معنوی زیادی شود اگر گالری‌ها با سلایق فردی مختلف و طرح‌های هنری واصله فصلی و مجریان متغیر و در بازه زمانی وسیع تعریف شود چه تضمینی وجود دارد در پایان به محتوایی جامع برسیم عناصر متغیر فوق سبب ایجاد جزیره‌های گوناگون در محتواست که اجبارا با تحمیل به هم خورانده می‌شوند.

این نحوه کار راه را برای انواع سوء استفاده‌ها باز و سبب آزمون خطای زیاد و تضییع بیت المال است.

نظر به هزینه‌های سنگینِ خلق و ماندگاریِ آثار موزه‌ها لازم است دقت فوق العاده‌ای در محتوا صورت گیرد.

کمیته مرکزی نظارت

با گسترده شدن فعالیت موزه آرایی در سطح کشور نیاز به کمیته‌ای متشکل از افراد متعهد، مطلع، فعال، چابک، هنرمند و با ذوق آشکار شده است تا این کمیته کلیه تصمیمات مربوط به محتوا را در سریعترین بازه زمانی و با وسواس تایید کرده برکلیه مراحل اجرا تا رسیدن به هدف، نظارت نماید طبیعی است که هزینه کردن در اینجا سبب پیشگیری از خطا‌های بعدی و کنترل سلایق شخصی افراد، و کم شدن هزینه گزاف آزمون و خطای مجریان خواهد بود.

اتاق‌های اندیشه ورز استانی

استفاده از ایده‌ها و نظرات هنرمندان و پیشکسوتان استانی و ایجاد اتاق اندیشه ورزی در این رابطه و محدود نکردن تصمیم‌ها به نظرات چند نفرمشخص و بسط ید استان‌های مستعد برای موزه آرایی سبب تفاهم بیشتر با نخبگان و هنرمندان استان و انس با آن و خلق آثارهنری قوی‌ترخواهد بود.

زیبای مبهم

موزه‌ها در کنار نمایش اشیا حامل پیام‌های اثر گذار هستند و گاه با خود پیام‌های متعددی دارند تقویت قالب‌ها و المان‌های هنری می‌تواند سبب تضعیف محتوای اصلی موزه و فرصت سوزی جهت انتقال ارزش‌های آن حماسه شود که لازم است کارفرما تدبیر لازم جهت ایجاد توازن بین این دو را داشته باشد و این مسئله وقتی به اوج تعارض میرسد که توصیف المان‌های هنری و توضیح ظرافت‌های آن بر انتقال خاطرات و ارزش‌های دفاع مقدس سلطه یابد و عملاً مجریان کارفرمایان راویان را درگیر نماید و موزه دفاع مقدس به گالری اشیا هنری زیبا و مبهم تبدیل شود و تمام فرصت راوی در توصیف پیچیدگی‌های آن اثر زیبای مبهم صرف شود.

تقابل بین حظ بصری و حظ معرفتی - معنوی نکته بسیار مهمی است که جز با تدبیر کارفرما سامان نمی‌یابد.

کالبد گرایی افراطی خطری است که موزه‌های دفاع مقدس را تهدید می‌کند و سوال اصلی در این رابطه این است که آیا موزه‌های دفاع مقدس در تقابل حظ بصری و حظ معرفتی به کدام یک برتری خواهند داد؟

این مسلم است که با توجه به حمله‌های شدید فرهنگی موزه‌های دفاع مقدس نمی‌توانند صرفا به ارائه زیبایی‌های ظاهری اکتفا کند.

در کنار خلق آثار زیبا و بدیع، هدف اصلی باید انتقال ارزش‌های دفاع مقدس باشد پس متولیان امر می‌بایست جایگاهی خاص را برای محتوای غنی موزه قائل شوند.

فرصت سوزی

طولانی شدن زمان موزه آرایی اگر چه یک امر طبیعی است، ولی اگر با بی برنامگی و سستی در تامین محتوای کلی همراه شود بسیار مشکل ساز است.

اگر کارفرما در تنظیم محتوایی موزه مبتلا به سهل انگاری شود با توجه به طولانی بودن مراحل موزه آرایی محتوا مکرراً مبتلا به تغییر، تحریف و اعمال سلیقه‌های شخصی می‌شود و سرانجامِ آن در این فراز و فرود‌ها و همچنین جرح و تعدیل‌ها مشخص نخواهد بود.

فراموش نباید کرد که مهمترین غرض از ساخت موزه انتقال هدفمند معارف و ارزش‌های دفاع مقدس به نسل حاضر و آینده است و مسائل فرعی نباید بر این هدف غالب شود پس لازم است محتوای غیر قابل حذف و تغییر توسط کارفرما ابلاغ و مصرانه پیگیری شود.

انتهای پیام/