پیکان تکفیر‌ به سمت کرملین

وقوع انفجار در متروی شهر سن‌پترزبورگ روسیه را می‌توان به مثابه عملی شدن وعده گروه‌های تکفیری به ویژه داعش علیه روسیه در زمینه انجام عملیات مسلحانه و تروریستی به انتقام مداخله نظامی روسیه در سوریه تلقی کرد.

 

روز دوشنبه در متروی سن‌پترزبورگ انفجاری رخ داد که منجر به کشته شدن 14 نفر و مجروح شدن بیش از 50 نفر از شهروندان روسی شد. پس از این واقعه، یک مقام امنیتی روسیه اعلام کرد که انفجار در متروی شهر سن‌پترزبورگ انتحاری و تروریست نیز تبعه یکی از کشورهای آسیای مرکزی یعنی قرقیزستان بود و با جنگجویان در سوریه ارتباط داشته است.
 
روسیه مدت‌هاست درگیر مبارزه با افراط‌گرایان و تکفیری‌ها در داخل این کشور به ویژه در قفقاز شمالی است. این افراد تاکنون اقدامات تروریستی متعددی را در روسیه انجام داده‌اند. به اذعان مقامات امنیتی روسیه حدود 3 تا 5 هزار نفر از اتباع روسیه جزو گروه‌های تروریستی تکفیری مانند داعش و جبهه النصره هستند و مسئله بازگشت آنها به کابوسی برای مقامات امنیتی روسیه تبدیل شده است.

 

افراط‌گرایانی که به عضویت گروه‌های تروریستی تکفیری درآمده‌اند، علاوه بر انگیزه‌های ایدئولوژیکی، دارای آموزش‌ها و مهارت‌های رزمی و نظامی هستند و به همین دلیل بازگشت آنها نه فقط به روسیه بلکه به سایر کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز می‌تواند مخاطرات امنیتی جدی ایجاد کند. اکنون کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز نیز دچار این معضل شده‌اند. براساس اطلاعات انتشار یافته در یک رسانه روسی، طی دو سال اخیر بیش از 600 شهروند تاجیکی به داعش پیوسته‌اند. رسانه‌های قزاقستان و قرقیزستان نیز پیشتر اطلاعاتی درباره حضور احتمالی بیش از 300 شهروند قزاقی و صدها قرقیزی در گروه تروریستی داعش را منتشر کرده بودند. همین مسئله باعث شده تا در واقع تهدیدات ناشی از تروریسم برخاسته از افراط‌گرایی تهدیدی رو به تصاعد و گسترش در سراسر روسیه تلقی ‌شود. آمارها حاکی از پیوستن شمار زیادی از اتباع این کشورها به گروه‌های تروریستی داعش و جبهه النصره است.
 
با توجه به این مسائل دولت روسیه در دو سال اخیر اقدامات متعددی را برای مقابله با تهدیدات تروریستی صورت داده است. از جمله این تلاش‌ها، تصویب قوانین جدید در سال 2016 بود. دولت روسیه اعلام کرد که این قوانین به‌منظور مقابله جدی‌تر و اعمال مجازات‌های بیشتر علیه تروریست‌ها و نیز آگاهی از هرگونه تحرکات تروریستی در اینترنت به تصویب رسیده‌اند. در عین حال از 30 سپتامبر 2015 که عملیات نظامی روسیه در سوریه آغاز شد و هدف اعلامی آن مبارزه با گروه‌های تروریستی مخالف دولت سوریه اعلام شد، تدابیر مختلفی برای مبارزه با گروه‌های افراطی و اقدامات تروریستی در داخل روسیه اتخاذ شد که از جمله مهم‌ترین آنها، ایجاد مراکز عملیاتی ضدتروریسم در اواخر دسامبر 2015 در چندین منطقه ساحلی مهم از جمله دریای خزر، شبه‌جزیره کریمه، شرق دور و شمالگان بود.

 

دلیل ایجاد این مراکز این بود که از نگاه مقامات ارشد سیاسی و امنیتی روسیه احتمال تحرکات تروریستی در این کشور به ویژه در مبادی ورودی و حاشیه‌ای روسیه به شدت افزایش یافته است. همچنین تشکیل گارد ملی روسیه در اوایل آوریل 2016 با هدف تشدید و تقویت ساز و کارهای شناسایی و برخورد با تهدیدات تروریستی صورت گرفت. در عین حال روسیه در قالب سازمان پیمان امنیت جمعی همکاری‌های گسترده‌ای را با کشورهای عضو این نهاد امنیتی به منظور مقابله با تهدیدات تروریستی صورت داده است. با این حال تمام این‌گونه تدابیر و اقدامات با توجه به اینکه همواره در حملات تروریستی ابتکار عمل از آن تروریست‌هاست، نمی‌تواند موجب جلوگیری کامل از این‌گونه اقدامات شود، کما اینکه حمله تروریستی سن‌پترزبوزگ نشان داد روسیه در قبال این حملات که تاکنون چندین بار در مسکو و سن‌پترزبورگ و نیز قفقاز شمالی رخ داده‌اند، آسیب‌پذیر است.

 

در عین حال این حملات نشان می‌دهد روسیه و کشورهای اروپایی به یک اندازه مورد تهدید تروریسم تکفیری به ویژه از سوی داعش قرار دارند. شاید به همین دلیل است که سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه تأکید کرده انفجار مرگبار در سن‌پترزبورگ نشان‌دهنده ضرورت تلاش‌های مشترک علیه تروریسم جهانی است.

 

منبع: روزنامه جوان