زنگ خطر برای دانش ایرانی

به گزارش گروه سایر رسانه های دفاع پرس به نقل از رسالت، «شتاب این حرکت علمی نباید کاهش یابد»، «اگر اندکی از کاروان حرکت علمی دنیا عقب بمانیم، دیگر به این کاروان و قله‌های علمی نخواهیم رسید»، «هیچ‌گونه توقفی در زمینه حرکت علمی نباید ایجاد شود». هشدار به نهاد‌های علمی کشور؛ این مهم‌ترین پیام در میان سخنان روز گذشته رهبر انقلاب در دیدار با مسئولان و محققان ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی بود.

با این حال تزریق روحیه اعتماد به نفس و باوراندن شعار «ما می‌توانیم» به بدنه علمی کشور، روی دیگر سکه سخنان انذارگونه ایشان بود؛ «معتقدم کشوری که همت کند، حتی می‌تواند در بحبوحه مشکلات سیاسی و اقتصادی نیز کار‌های بزرگی انجام دهد»، «شرایط امروز ما به سختیِ تلاطم‌های کشور‌هایی که در شرایط بسیار سخت، سنگ بنا‌های علمی بزرگی را پایه‌گذاری کردند، نیست، بنابراین می‌توانیم پایه‌های مستحکم علمی را بنا بگذاریم.»

نگرانی از کند شدن حرکت علمی کشور که در جای جای سخنان رهبر انقلاب دیده می‌شود، حاکی از وجود نارسایی‌های جدی در میان دستگاه‌های مرتبط با حوزه علم و دانش به‌خصوص در دانشگاه‌های کشور است. برخی اطلاعات و آمار اعلام شده توسط سامانه‌های بین‌المللی سنجش اعتبار علمی کشور‌ها نظیر داده‌های موسسه Scimago Jounal & Country Ranking نشان می‌دهد که رشد علمی ایران به رغم آنکه به جهت کمی یعنی تعداد مقالات علمی بسیار بالا و حتی در جایگاه اول دنیاست، اما شاخص‌های کیفیت در مقالات ایرانی در قیاس با مؤلفه‌های کمی، کاهش رتبه چشمگیری را نشان می‌دهد. نمونه یکی از این شاخص‌های کیفی، H-Index است.

این شاخص، نمایشگر بهره‌وری و تاثیرگذاری دانشمندان یک کشور بر اساس مقالات آنان است. کشورمان در این شاخص، عدد ۲۵۷ را کسب کرده و با این عدد در جایگاه ۴۲ دنیا قرار دارد. این اطلاعات توسط یک سایت اعتبارسنجی داخلی به نام «فکت‌نامه» بررسی شده است. این سایت به درستی‌سنجی یا fact-checking می‌پردازد. درستی‌سنجی به معنای دستیابی به صحت گفته‌ها، اخبار و اظهاراتی است که با استفاده از فکت‌ها، آمار و اطلاعات معتبر به دست می‌آید. نگرانی دیگر رهبر انقلاب که در قالب یک توصیه بیان شد، اعتماد به برنامه‌ها و توصیه‌های کشور‌های غربی در حوزه دانش و فناوری کشور است.

اتفاقی که شاید با انتشار و درز اخبار حضور سرزده برخی چهره‌های به ظاهر علمی و حتی مشخصاً غیر علمی و وابسته به دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی غرب و از جمله آمریکا نظیر «آلن گودمن»، کارمند رسمی CIA سرویس جاسوسی آمریکا از دانشگاه‌های کشور، نظیر دانشگاه‌های تهران، صنعتی شریف، شهید بهشتی و پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک نمی‌تواند دور از ذهن باشد.

با این حال رهبر انقلاب در توصیه دیگر خود مسئولان را به استفاده از همه توانایی‌های غربی‌ها ترغیب کرده و می‌گویند که از شاگردی کردن و یاد گرفتن از آنان هرگز پرهیز نکنند. ایشان گفتند که شاگردی کردن ننگ نیست، اما از «همیشه شاگرد ماندن» ننگ‌مان می‌آید. هشدار‌های مهم رهبر انقلاب در عین دمیدن روح اعتماد به نفس به بدنه علمی کشور با یک جمع‌بندی مهم در سخنان‌شان همراه بود آنجا که فرمودند: «هر ملتی که از دانش‌های جدید و فناوری‌های مرتبط با آن عقب بماند، سرنوشتی جز عقب‌ماندگی، ذلیل شدن و استعمار از جانب قدرت‌ها نخواهد داشت.»

انتهای پیام/ 112