رسانه دینی و مشکل بازنمایی زن
به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس - ابوالفضل اقبالی، پژوهشگر و جامعه‌شناس؛ یکی از مسائل مهم و اساسی در حیطه مفهومی رسانه دینی همواره موضوع زن بوده و هست. در نسبت میان زن و رسانه دینی یک پرسش محوری وجود دارد و آن هم نحوه و کیفیت بازنمایی زن به مثابه کنشگر فعال در رسانه است.
در پاسخ به این سوال، طیفی از دیدگاه‌ها و رویکرد‌های مختلف مطرح شده و هرکدام به بُعدی از ابعاد این مساله پرداخته‌اند. طیفی از دیدگاه‌ها با حذف حضور زن به مثابه کنشگر از رسانه، قرابت و سازگاری بیشتری داشته و مفسده ناشی از آن را پایه استدلال خود قرار می‌دهند. طیف دیگر بر ضرورت پیوند زن و رسانه تاکید کرده و ناامکانی رسانه بدون جذابیت‌های زنانه را مطرح می‌کنند.
دال مرکزی گفتمان مخالفت با حضور زن در رسانه، تعارض ذاتی رسانه و ارزش‌های زن تراز است. رسانه بنا به میل ذاتی خود از زن تقاضای ابراز و ظهور جذابیت‌های زنانه برای افزایش ضریب نفوذ و تاثیر پیام دارد، اما ارزش‌های زنانه بر پوشیدگی و عدم تبرج زن تاکید می‌کند. این دو هرگز با یکدیگر قابل جمع نیست. دال مرکزی گفتمان موافقت با حضور زن در رسانه، مفهوم رسانه جذاب و الزامات ساختاری آن است. در این گفتمان اساسا رسانه با جذابیت تعریف می‌شود و عناصر جذابیت در رسانه نیز معلوم و معروف‌اند!
هیچ یک از این دو دیدگاه به تنهایی قابلیت حل مشکل موجود را ندارند و دیدگاه سومی باید گام به عرصه نظریه پردازی در این زمینه بگذارد. حذف زن از ساحت هنر و رسانه به معنای پاک کردن کامل صورت مساله و نادیده گرفتن تاثیر روایت‌های زنانه در مهندسی و انتقال پیام به مخاطب است. اگرچه مفسده‌ها و تبعات اخلاقی استفاده ابزاری از جذابیت‌های زنانه در رسانه نیز موضوع مهم و قابل توجهی است.
اخیرا پس از تماشای چندمین بار آژانس شیشه‌ای و دقت در پرداخت شخصیت فاطمه (همسر حاج کاظم) توسط کارگردان، به این نکته پی بردم که می‌توان به مدلی از نسبت زن و رسانه دست یافت که نه مفسده‌ها و تبعات حضور ابزاری زن در رسانه را داشته باشد و نه ساحت هنر و رسانه از زنانگی و وجوه تاثیرگذار آن محروم شود؛ روشی که ابراهیم حاتمی‌کیا در این شاهکار سینمایی ارائه کرده است.
ما در آژانس شیشه‌ای شاهد نقش و حضور محوری یک زن در روایت فیلم هستیم بی آنکه هیچ تصویری از این شخصیت در هیچ یک از سکانس‌های فیلم ببینیم. فاطمه در آژانس شیشه‌ای نمادی از زن به مثابه همسری تمام عیار است که مخاطب تمام محبوبیت ناشی از آرمانخواهی قهرمان داستان (حاج کاظم) را مدیون او می‌داند. فاطمه در متن فیلم حضور دارد، اما ظهور ندارد. شخصیت پردازی فاطمه در آژانس شیشه‌ای یقینا می‌تواند پایه نظریه پردازی و طراحی الگوی مطلوب پیوند زن و رسانه دینی باشد.
منبع: ایرنا
انتهای پیام/ ۱۳۴
