نزاع برسر تقسیم نفوذ در «عراق» و اختلاف در تعامل با «سوریه»

به گزارش خبرنگار بین الملل دفاع پرس، تا واپسین ساعات برگزاری کنفرانس بین المللی مبارزه با تروریسم در پاریس کسی از تعداد کشورهای شرکت کننده در آن اطلاع دقیق نداشت، تنها میدانستند که این کنفرانس مقابل کنفرانس برگزار شده در «جده» عربستان برگزار میشود تا همانگونه که «باراک اوباما»، رئیس جمهوری آمریکا در کنفرانس جده از تشکیل ائتلافی علیه داعش خبر داد، در پاریس نیز «فرانسوا اولاند»، رئیس جمهوری فرانسه خبر تشکیل چنین ائتلافی را بدهد، بیآنکه هیچ یک از شرکت کنندگان در این کنفرانسها خود را ملزم به اجرای قطعنامه 2170 شورای امنیت سازمان ملل کند که بر مبارزه ومقابله با «داعش» در عراق تاکید کرده است.

در واقع برگزاری کنفرانس پاریس توسط فرانسه آن هم تنها 4 روز پس از برگزاری کنفرانس جده را تنها باید نشان بیم و هراس فرانسویها از دور نگه داشتن از کنفرانس جده توسط آمریکاییها به شمار آورد، کنفرانسی که در آن وزرای خارجه 10 کشور عربی با امضای سندی التزام و تعهد خویش نسبت به مبارزه با تروریسم به طور عام و داعش به طور خاص در جبهههای لبنان و سوریه و یمن و عراق و لیبی را اعلام کردند.

یکی دیگر از وجوه تمایز کنفرانس پاریس در مقایسه با کنفرانس جده را باید در حضور وزیر خارجه روسیه در این کنفرانس ملاحظه کرد که چه بسا میتواند، این امکان را به مسکو بدهد که از دروازه فرانسه نقشی در این ائتلاف ایفا کند که به دلیل اختلاف موضع غرب و مسکو در پرونده سوریه نمیتوان به آن چندان امید داشت.

همچنین انتظار میرفت که ایران یکی از مدعوین نشست پاریس باشد، اما بنابر اظهار یک منبع فرانسوی در این خصوص اجماع نظر حاصل نشد، تا در مقابل تهران تاکید کند، شرکت در کنفرانسی که بیش از هر چیز نمایشی برای مبارزه با تروریسم است و جدیتی در آن مشاهده نمیشود، اهمیتی برای جمهوری اسلامی ایران ندارد.

اما آنچه از برگزاری این دو کنفرانس برداشت میشود، اول از همه آن است که دور کردن فرانسه از کنفرانس جده بیانگر خواست و تمایل آمریکا برای در دست گرفتن رهبری ائتلاف و فرماندهی نظامی حملات آتی است و در این میان فرانسه با برگزاری کنفرانس پاریس این پیام را به آمریکاییها داد که فرانسه هیچگاه به آمریکا اجازه ورود به منطقه آن هم به تنهایی را نمیدهد.

در واقع برگزاری کنفرانس پاریس در مقابل کنفرانس جده این پیام از سوی فرانسویها برای آمریکا را داشت که پاریس هیچگاه اجازه نمیدهد، به ابزاری در دست واشنگتن تبدیل شود و همانگونه که آمریکا خواهان بازگشت مجدد به عراق است، فرانسه نیز سقف مطالبات خود را در منطقه به طور عام و در عراق به طور خاص بالا برده و خواهان حضور در آن است.

بنابراین چکیده کنفرانسهای جده و پاریس را باید در حرص فرانسویها و آمریکاییها برای بازگشن به عراق و تقسیم مناطق نفوذ در این کشور ملاحظه کرد و آنچه راه را براین اقدام هموار کرده، شکست ارتش عراق در موصل، توسعه و گسترش نفوذ داعش در عراق و همسویی منطقه کردستان با اهداف و خواستههای غرب و آمریکا ملاحظه کرد و این فرصتی گرانبها برای پاریس شمرده میشود تا شاید به این طریق بتواند، عقب ماندگی خود در سال 2003 و عدم حضور در ائتلاف براندازی رژیم بعث عراق و در واقع اشغال این کشور و بهره برداری از منابع نفتی و گازی و نفوذ به بازارهای مصرفی و دستیابی بر قراردادهای تسلیحاتی و نظامی عراق را جبران کند که در طول سالهای گذشته آمریکاییها آنها را به تنهایی از آن خود کرده بودند.

از جهت دیگر، برگزاری این دو کنفرانس از نیات و اهداف واقعی نهفته در پس آنها دارد، از جمله اینکه این کنفرانسها را باید کورس گذاشتن واشنگتن و پاریس برای به دست گرفتن رهبری ائتلافی دانست که مهمترین ویژگی آن سست و ضعیف بودن پایههای آن است، چراکه کشورهایی این ائتلاف را تشکیل دادهاند که خود از جمله مهمترین و بزرگترین حامیان تروریسم و گروههای تروریستی در منطقه هستند، بدون اینکه هریک از این کنفرانسها در طول برگزاری نقشه مشترک و روشنی برای مبارزهاش ارائه دهد.

همچنین عدم تجانس و همخوانی میان کشورهای تشکیل دهنده ائتلاف سوالات بسیاری را درباره موفقیت عملکرد آن ایجاد میکند، کشورهایی همانند آمریکا و فرانسه در کنار عربستان سعودی و قطر که از مهمترین حامی و تامین کننده مالی و تسلیحاتی گروههای تروریستی به ویژه داعش در منطقه هستند و این جدای از کناره گیری ترکیه از ائتلاف است که خود معنای ادامه حمایتهای مالی و نظامی از گروههای تروریستی تکفیری و تامین نیروی انسانی مورد نیاز این گروهها از طریق اعزام آنها به عراق و سوریه با استفاده از خاکش را میدهد.

افزون بر اینکه این ائتلافها عرصه فعالیت خود در عراق و سوریه را مشخص نکرده و برداشت روشنی از حوزه و مناطق عملیاتی آنها وجود ندارد.

این درحالی است که در حوزه علوم نظامی ائتلافی که آمریکاییها تشکیل دادهاند، فاقد ستاد فرماندهی مشترک و هویتی بین المللی است و مهمترین بازتاب نبود ستاد فرماندهی مشترک، آن است که هریک از کشورهای عضو ائتلاف بانک اهدافی مخصوص به خود تشکیل داده و حملات خود را بر اهداف مورد نظر خود متمرکز خواهد کرد، در نتیجه خیلی زود باید در انتظار آن باشیم که هریک از کشورهای عضو ائتلاف مبارزه با داعش به صورت مستقل و براساس منافع و نگرشهای خود در عراق و چه بسا سوریه وارد عمل شود.

بیشک مهمترین نشانه برگزاری کنفرانس پاریس «اثبات عدم اعتماد فرانسویها به آمریکاییها» است، در واقع فرانسویها نشان دادند که نمیتوانند به طرح و برنامه آمریکاییها در عراق اعتماد داشته باشند و از این بیم و هراس دارند، مبادا واشنگتن بار دیگر پاریس را در عرصه بین المللی تنها بگذارد و همانگونه که از تصمیم حمله نظامی به سوریه عقب نشینی کرد و پاریس را یکه و تنها رها کرد تا خود درباره اقدام نظامی علیه دمشق تصمیم گیری کند، موضوعی با انتقادات و محکومیتهای داخلی و بین المللی و بر باد رفتن آبروی فرانسه در عرصه بین المللی همراه شد.

اما باز این بدین معنا نیست که فرانسه توان اقدام نظامی علیه داعش بدون همراهی و هم پیمانی آمریکا را داشته باشد، به ویژه اگر توجه داشته باشیم که نیروی هوایی فرانسه تنها یک پایگاه نظامی در منطقه آن هم در منطقه «الظفره» امارات متحده دارد، در حالیکه واشنگتن از ارسال جنگندههایش به فرودگاه اربیل در کردستان عراق سخن میگوید.

بنابر آنچه گفته شد، کنفرانس پاریس بر خلاف کنفرانس جده درپی هماهنگی عملیاتی و یافتن شرکایی برای پرداخت هزینه عملیات نظامی است، به ویژه آنکه استفاده از نیروی هوایی در جنگی طولانی مدت علیه داعش نیازمند دستیابی به موافقت کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس جهت تامین هزینههای مالی این جنگ است.

در حالیکه باید توجه داشت، فرانسویها نیز همانند آمریکاییها به خوبی میدانند که هرگونه اقدام نظامی در لفافه مبارزه با داعش در سوریه با موانع حقوقی و قانونی و سیاسی مواجه است و آنها باید به دنبال راهکارهای قانونی برای این اقدام خود در سوریه باشند که چه بسا یکی از این راهکارها واداشتن شورای امنیت به صدور قطعنامه در خصوص مبارزه با داعش از سوی طرفهای بین المللی در سوریه است.

به همین دلیل رئیس جمهوری فرانسه تاکنون از پاسخ به این سوال که اقدام نظامی این ائتلاف بین المللی شامل سوریه نیز خواهد شد یا خبر؛ طفره رفته، این درحالی است که اگر تصور کنیم، پاریس در اندیشه روی آوردن به شورای امنیت جهت صدور قطعنامهای علیه سوریه جهت هموار کردن راه حضور فرانسه در این کشور است، اشتباه محض است.

آنچه فرانسویها را از مراجعه به شورای امنیت جهت صدور چنین قطعنامهای باز میدارد، نگرانیهای فرانسه از پر کردن شکاف نظامی و سیاسی عدم حضور داعش در مناطق شرقی و شمال شرقی سوریه مانند رقه و دیر الزور و غیره است که عمدتا مناطق نفت خیزی است و با خروج داعش از آنها جز ارتش سوریه هیچ گروه مسلح تروریستی دیگری که غرب از آنها تحت عنوان گروههای مسلح «میانهرو» یاد میکند و حضور چندانی به خصوص در مناطق شرقی سوریه ندارند، نمیتواند، این شکاف را پر کند و بالطبع این خواسته فرانسه نیست.

انتهای پیام/ز