وصیت‌نامه شهدا و لباس نوشته‌ها گونه‌ای از ادبیات‌اند/ انقلاب ناگزیر از هنر بود
به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع پرس، نشست «آيا ادبيات انقلاب داريم؟» از برنامه‌های ويژه چهلمين سالگرد انقلاب اسلامی، عصر امروز (دوشنبه، 11 تيرماه) با حضور محمد حنيف، محمدرضا سنگری و عليرضا كمری در سرای اهل قلم موسسه خانه كتاب برگزار شد.
«محمدرضا سنگری» پژوهشگر ادبیات انقلاب اسلامی در این نشست با بیان اینکه طرح سوال وجود ادبیات انقلاب اسلامی یکی از پرسش‌های مهم سال‌های گذشته و اخیر است، اظهار داشت: پرسش به این سوال چند مسیر و معبر دارد. برای پاسخ دادن به این پرسش باید ابتدا پرسید آیا چیزی به اسم انقلاب اتفاق افتاده است یا نه؟
وی افزود: اگر بگوییم یک قیام به مفهوم حرکت گسترده مردمی رخ داده است، اولین عنصری که به میدان می‌آید ادبیات است که در هیأت شعار به میدان می‌آید. شعار که در واقع فشردگی اندیشه در آهنگ است. این عناصر چیزهایی است که در ادبیات از آن یاد می‌کنیم.
این پژوهشگر ادبیات انقلاب اسلامی بیان کرد: انقلاب 57 تمام مردم را به حرکت و خیزش واداشته بود. همانطور که در حرکت‌های کوچک با زمان محدود مشاهده می‌کنیم، عاری از شعار نیستند، درحالی‌که حرکت انقلاب اسلامی طی 15 ماه ادامه داشت.
سنگری با بیان اینکه حرکت قیام 57 شعار داشته یا نه، افزود: اگر بگوییم قیام سال 57 از شعار و شعر استفاده نکرده است، انکار آفتاب کرده‌ایم. در چنین موقعیتی زندگی‌نامه، قطعه ادبی، شعر و گونه‌های ادبی رخ داد. این دلیل اول و موضوع اول برای وجود ادبیات است.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: ادبیات دهه 50 در زمینه شعر، ادبیات داستانی حامل چه صدایی بودند؟ قبل از انقلاب و در دهه پنجاه اگر گوش به صداهای قالب ادبیات کنیم، فرهنگ قالب ادبیات داستانی فرهنگی یاس است. همه ترانه‌ها از سیاهی، تاریکی و سردی حرف می‌زد.
وی ادامه داد: «در کوچه آفتاب» اولین اثر قیصر امین‌پور یکی از اولین آثار ادبیات انقلاب است، مجموعه آثار این دوره شامل عناوینی از شور و امید است که ریشه در اندیشه‌های امیدبخش دارد. در مطالعه انقلاب‌‌های 50 سال گذشته هیچ انقلابی شتاب انقلاب ایران را نداشت و این شتاب امیدآفرین بود.
سنگری بیان کرد: اگر انقلاب مفصله‌ای است وقتی یک مفصل تاریخی رخ می‌دهد و کرانه‌ای ایجاد می‌شود. در این کرانه اگر نظام سیاسی به هم می‌ریزد امکان ندارد نظام ادبی فرونریخته باشد که این استدلال‌های پیشینی است.
این استاد دانشگاه گفت: بخشی از آن چه در انقلاب شکل گرفت دیوار نوشته‌ها بود. انقلاب در تقابل آنچه قصد حذف آن را داشت باید از هنر استفاده می‌کرد پس انقلاب ناگزیر از هنر بود. هیچ حرکتی در تاریخ نبوده مگر ادبیات ترجمان آن بوده است.
وی اظهار داشت: اینکه تعدادی نمونه بیاوریم و مطرح کنیم و اگر اذعان به ادبیات آن‌ها کردیم پی می‌بریم که ادبیاتی در انقلاب اسلامی بوده است روش دیگری برای وجود ادبیات است.
سنگری تاکید کرد: وصیت‌نامه یک پدیده جدید است. درست است که در گذشته نیز وصیت‌نامه برای تشریح بحث اقتصادی بوده؛ اما آنچه امروز رخ داده گونه‌ای از وصیت‌نامه است که هیچ‌گاه در گذشته وجود نداشته است. اما وصیت‌نامه‌های شهدا و لباس‌نوشته‌هت یک ادبیات است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
این پژوهشگر ادبی گفت: احیای دوبیتی و رباعی یکی از ویژگی‌های ادبیات انقلاب اسلامی بود. چیزی که شاعران پیشین نگاه نازلی به آن داشتند. ادبیات را باید به 2 دسته ادبیات عصر انقلاب یعنی وفادار به گفتمان انقلاب اسلامی و ادبیات عصر انقلاب اسلامی تقسیم‌بندی کرد.
انتهای پیام/ 121
