«مقتل مقرم» قله‌ای رفیع در تاریخ مقتل‌نویسی است
به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع پرس، «سید عبدالرّزاق بن محمد موسوی مُقَرَّم» مشهور به «مقرم»، که در سال 1316 قمری در شهر نجف اشرف متولد شد از علمای بزرگ شیعی قرن چهاردهم به شمار می‌رود. عمده شهرت این محقق، به سبب تألیف کتاب‌هایی درباره سیره اهل بیت (ع) است.
سید عبدالرزاق نزد محمدرضا کاشف الغطاء، شیخ حسین حلی، سید محسن حکیم، آقا ضیاء عراقی، سید ابوالحسن اصفاهنی، میرزای نائینی و سید ابوالقاسم خوئی شاگردی کردمقرم در علم انساب هم مسلط بود و برخی کتب نسب را حاشیه زد و در شعر نیز دستی داشت.
مقرم در دوران انقلاب نیز فعالیت‌های سیاسی داشته که می‌توان به همراهی با علمای نجف در اعتراض به دولت پهلوی در جریان حمله به مدرسه فیضیه شهادت برخی از طلاب علوم دینی اشاره کرد. وی نامه‌ای در آن سال به این شرح نوشت:
«در این موقع که دشمنان دین خود را برای از بین بردن دین مقدّس اسلام مجهز نموده و با انواع وسائل می‌خواهند کشور ایران که پرچمدار مذهب تشیع می‌باشد مرکز بی‌دینان و پایگاه نشر افکار شوم و پلید مادیت گردد و لذا با دستی خونخوار فاجعه مولمه (قم) را بوجود آورد و طلاّب علوم دینیه با وضعی فجیع و رقت بار مورد هتک و ضرب و قتل قرار گرفته، صورتی به وجود آورده‌اند که قلوب عموم مسلمین را جریحه‌دار ساخته‌اند.
هیئت علمیه نجف اشرف از بدو امر شروع به اقدام نمود و به مجرد اینکه خبر وحشت انگیز قم را شنید شروع به استنکار کرد و تمام طبقات اهل علم از مراجع تقلید و مدرّسین و طلاّب علوم دینیه خود را شریک بلکه در این مصیبت بزرگ با علما و روحانیون تشریک مساعی کرده و مراتب تأثر خود را به عالم اسلام ابلاغ و پیروی خود را از مراجع و علمای دین و تقویت از مراکز و حوزه‌های علمی ابراز نمایند و از پیشگاه مقدّس پروردگار بخواهند که توفیق فداکاری به عموم عنایت فرماید، و چون فعلا وسیله برای نشر حقایق در دست نیست و تمام وسائل تبلیغاتی در دست دیگران و به نشر اکاذیب می‌پردازند.
لذا باید مردم متدین بهر نحو که می‌توانند اینگونه مطالب را منتشر ساخته تا مردم بدانند که اگر اهمال و مسامحه کنند دین خدا بدست بی‌دینان از بین می‌رود، در خاتمه تذکر داده می‌شود که علمای نجف آمادگی خود را برای حفظ و حراست دین حنیف اسلام اعلام و یقین است که عموم مسلمین جهان برای حفظ دین جانبازی خواهند نمود.»
مقرّم معتقد بود برای خدمت به اهل بیت (ع)، تنها گفتار و سخنرانی کافی نیست؛ بلکه باید با نوشتن و انتشار سخنان، زندگی‌نامه و فضایل آنان، به آنها خدمت کرد و روش زندگی و علوم آنها را در جامعه نشر داد. بنابراین در این رابطه اقدام به تألیف نمود و با این که جوّ حاکم بر حوزویان آن زمان، تألیف در قسمت فقه و اصول بود، ایشان این جوّ را شکست و اکثر تألیفاتش را در فضیلت و زندگی فرزندان رسول خدا (ص) و یارانشان نگاشت. مجموعه آثار مقرّم به سه دسته تقسیم می‌شود که عبارتند از: آثار چاپ شده، مقدمه و آثار خطی.
مقرم حدود 30 کتاب تدوین کرده که نیمی از آنها منتشر شده و نیمی به صورت خطی باقی مانده است. تقریباً همه آثار او تک‌نگاری درباره شخصیت‌های شیعه و ائمه (ع) است.
تفسیری عالمانه در کنار شرحی واقع گرایانه
از جمله آثار قابل اشاره و مهم مقرم کتاب ارزشمند «مقتل الحسین علیه السلام» معروف به «مقتل مقرم» است. این اثر مستند در چهار بخش تنظیم شده است. مقرم در کتاب خود پس از آنکه به تفسیر و تبیین فلسفه عاشورا و قیام امام حسین (ع) پرداخته، وقایع قبل از عاشوا، روز عاشورا و حوادث پس از آن را به طور دقیق تدوین تالیف کرده است.
مقرم تلاش کرده تا از منابع معتبر برای نوشتن این مقتل استفاده کند. وی بر اساس روشنگری و اقامه دلیل و حجت سخن گفته و با تفحّص و تطبیق و انطباق با اسناد معتبر، کتاب را بر مبنای تفکر و روان‌گویی در ذکر حقایق و رسانیدن معانی نگاشته است.
مقرم به بسیاری از مقولات بی‌اساس و ساختگی اشاره کرده و با دلیل، آنها را رد می‌کند. همچنین پاورقی‌های کتاب دربردارنده بحث‌های فقهی و لغوی و ادبی است و تحقیقات متعددی راجع به الفاظ رایج در زبان راویان ارائه کرده است و خواننده از مصادری که مؤلف در تحقیقات و مباحث خود از آنها استفاده کرده بهره‌مند می‌شود. در روایت کربلا شخصیت‌های متعددی اعم از زن و مرد و کودک وجود دارند که گاهی اوقات اسامی آنان با یکدیگر اشتباه می‌شوند که با توجه به روش مؤلف، همه این مسائل در کتاب وی حل شده است.
مؤلف در بخش اصلی که مقتل است مطالب خود را از کتب و مقتل‌های مختلفی چون خوارزمی، مثیر الاحزان، نفس المهموم، تذکره الخواص، تاریخ طبری، ارشاد شیخ مفید، لهوف سید بن طاووس و امالی شیخ صدوق جمع آوری کرده است.
انتهای پیام/ 161
