فقر قالب نمایشی برای آموزش زبان فارسی وجود دارد

به گزارش گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، نشست علمی زبان شناخت با اجرای «مهدی صالحی» و با سخنرانی «فاطمه عظیمی‌فرد» و با حضور مهمانانی همچون «ناصر فیض» شاعر و طنزپرداز در سالن «طاهره صفارزاده» حوزه هنری برگزار شد.

علمی مهدی صالحی در ابتدای این نشست عنوان اظهار داشت: در زندگی روزمره با رسانه‌ها هر روز درگیر هستیم و به همین منوال، با زبان در ارتباط هستیم. باید در نظر بگیریم که صدا و سیما و رسانه‌ها چطور از زبان‌ها کارکرد می‌گیرند و از آن‌ها استفاده می‌کنند؛ بنابراین شاخه‌های مختلف مثل زبان شناسی و ... را باید بشناسند و به شناخت گویش‌ها و لهجه‌ها اهتمام بورزند و از آن‌ها طوری استفاده کنند که گویش وران مکدر نشوند.

وی به شورای ویرایش در صدا و سیما اشاره کرد و گفت: قبلاً شورای ویرایش در رسانه ملی وجود داشت که وظیفه زیباسازی زبان را در آثار رسانه ملی داشت. متأسفانه این شورا منحل شد و دیگر هرگز دوباره روی کار نیامد و کسانی که سال‌ها در این حوزه فعالیت می‌کردند، از کار بیکار یا جابجا شدند و دیگر آن کارکرد و بازدهی را نداشتند.

این کارشناس زبان افزود: یکی از مطالبات ما ناظر زبان است که کسی اگر در رسانه ملی شعر می‌خواند یا برنامه می‌گذارد، شعر غلط نخواند و ... که هنوز محقق نشده است. خواستیم برنامه‌های آموزشی تولید بشود که همچنان محقق نشده است. ما با توجه به حجم تولیدات استانی و کشوری و بین المللی به حجم عظیمی از زبانشناسان نیاز داریم که در تولیدات کمک کنند تا این اشکالات رفع شود.

صالحی از تقدیم طرح معاونت زبان به صدا و سیما خبر داد: طرح معاونت زبان به صدا و سیما تقدیم شده است، زیرا کار از یک کارگروه که ۴ ادیب و زبانشناس عضو باشند گذشته است، چون باید هر شبکه گفتمانی داشته باشد و برنامه مدون و مشخص شاخصه‌های زبانی معینی را متناسب با مخاطب دنبال کند.

وی تصریح کرد: رسانه ملی، رسانه لال است؛ زبان دارد و نمی‌تواند بگوید. بعد از ترور شهید سردار قاسم سلیمانی شبکه‌ها تا چند ساعت نمی‌دانستند چه بگویند و هنوز این مشکل فع نشده است. نیاز به زبانشناس است تا در رسانه ملی حضور ملی و جهادی داشته باشند و کارمند نباشند و بیست و چهار ساعت در خدمت باشند.

این کارشناس زبان درباره اهمیت زبان فارسی از زبان رهبر معظم انقلاب اسلامی گفت: رهبر در هنگام رحلت امام خمینی (ره) گفتند: مردم باید از زبان ما بفهمند امام رحلت کردند. و یک بیانیه نوشته شود. ما این آدم‌ها را نداریم و از زبانشناسان این حوزه استفاده نمی‌کنیم. ما در بحران‌ها نمی‌دانیم چه می‌خواهیم کنیم و چه می‌خواهیم بگوییم. تأمل در این باره نیازمند زبانشناس است و شبکه‌های خارجی دارند از اختلالات شناختی استفاده می‌کنند و رسانه ملی دروغگو نشان داده می‌شود.

عظیمی فرد: فقر قالب نمایشی برای آموزش زبان فارسی وجود دارد

در ادامه، فاطمه عظیمی فرد از اهمیت رادیو و تلویزیون در آموزش زبان فارسی گفت: رادیو و تلویزیون وظیفه آموزش زبان رسمی را بر عهده دارد و رسانه ملی عنایت ویژه به آموزش زبان دارد.

عظیمی فرد خاطرنشان کرد: در حال حاضر، زبان معیار، ملی و رسمی هر سه تا یکی شده است. زبان رسمی برای اهالی سیاست است و زبان ملی خواسته ملت است. در حال حاضر، بیش از ۷۰ زبان، گویش و لهجه در ایران وجود دارد. زبان فارسی با خواست ملت و بدون دخالت سیاسی زبان ملی شد.

وی به تشریح معیار‌های آموزش زبان از نظر پرداخت و گفت: یونسکو درباره اهمیت آموزش زبان چند معیار تعریف می‌کند: ۱. استمرار، ۲. طراحی و برنامه ریزی با پشتوانه محتوایی، ۳. مکمل‌های مکتوب و بسته‌های فرهنگی در فضای مجازی.

این کارشناس زبان از مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی برای آموزش زبان فارسی گفت: نقشه مهندسی فرهنگی کشور در شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره ارتقای جایگاه و گسترش زبان و ادبیات فارسی و حمایت و ایجاد انگیزه برای تولید آثار مرتبط به زبان فارسی به تصویب رسیده است.

وی یادآور شد: مهمترین عنصر هویتی زبان است و یکی از مشکلات کلان کشور درباره برنامه ریزی زبانی است در صورتی که گسترش زبان یکی از راهبرد‌های گسترش فرهنگی است.

عظیمی فرد در ادامه به تشریح تاریخچه ورود رادیو و تلویزیون به ایران پرداخت و از پنج مصوبه در رابطه با رادیو و تلویزیون در سال ۱۳۵۰ گفت: ۱. کمک به پیشبرد و شناساندن فرهنگ ایران، ۲. پرورش ذوق هنری، ۳. رشد سیاسی عامه، ۴. هدایت افکار عمومی در جهت منافع ملی و ۵. برنامه‌های سرگرم کننده از این مصوبات بود.

وی کارکرد رسانه را آموزش غیرمستقیم دانست و گفت: رسانه باید آموزش غیرمستقیم بدهد از این رو از رادیو رادیو برای آموزش زبان با بی بی سی در اوایل جنگ جهانی دوم استفاده شد و در بی بی سی فارسی، از بدو تاسیس یک زبانشناس بالاترین رتبه را داشته و از کاربری‌های زبانشناسی در برنامه سازی استفاده شده است. از سال ۱۹۶۰ تلویزیون وارد آموزش زبان می‌شود.

عظیمی فرد گفت: آموزش زبان در زیرشاخه فناوری آموزشی و فناوری آموزشی سیر طولانی و پنج دوره تاریخی دارد.

وی به استفاده از هنر‌های نمایشی در یادگیری زبان اشاره کرد و گفت: استفاده از نمایش در آموزش به نیمه اول قرن ۲۰ برمی گردد و طبق مطالعات پیرسون، ۵۸ درصد کسانی که در سال‌های اخیر زبان یاد گرفتند از طریق مشاهده خانه پوشالی و بریکینگ بد بوده است.

عظیمی فرد سپس به توضیح مزایا و معایب نمایش یک فیلم به عنوان ابزار آموزشی در حوزه زبان پرداخت و گلایه کرد: در زبان فارسی آثار آموزشی با محوریت آموزش زبان فارسی ساخته نشده هرچند در حال ساخت است. بی بی سی در حوزه آموزش زبان انگلیسی خیلی قدمت دارد و مجموعه‌های متفاوتی ساخته است. باید اذعان کرد که فقر قالب نمایشی برای آموزش زبان فارسی وجود دارد و قالب مورد نظر اغلب برنامه‌ها ترکیبی است. مدتی‌صدا و سیما به دنبال برنامک برای آموزش زبان فارسی بود که محقق نشد، چون استراتژی وجود ندارد و همپوشانی‌ها یکی دیگر از معضلات است.

این کارشناس زبان چند نمونه خارجی در حوزه آموزش زبان نام برد و گفت: بد نیست برای برنامه سازی به نمونه‌های خارجی نگاه کرد و الگو گرفت و من پیشنهاد یک نمونه فارسی را دادم. باید در آموزش زبان فارسی همه فهمی و متناسب با همه قشر را در نظر گرفت.

وی از مشکل رسانه ملی در حوزه سایت گردانی برای آموزش زبان فارسی گفت: سایت شبکه پنج تلویزیون فرانسه پر از ارجاعات برای آموزش زبان فرانسه است در صورتی که صدا و سیما این بحث را ندارد و باید فرهنگستان به روز رسانی‌ها را در سایت صدا و سیما بیاورد. همیشه بحث پژوهش مغفول است و با تولید پیوند نمی‌خورد. زبان فارسی با ادبیات دو موضوع جدا هستند و همچنان در رسانه ملی خلط مبحث می‌شود.

عظیمی فرد به نقش استاد سعید نفیسی در این حوزه اشاره کرد و گزارشی از او پخش شد.

وی افزود: در همه حوزه‌ها از آموزش مستقیم گذشتیم، ولی هنوز درباره زبان همان را ادامه می‌دهند.

عظیمی فرد به ابتدای انقلاب اسلامی نقبی زد و بعد راجع به تاریخچه شورای ویرایش گفت و افزود: در دوره انقلاب اسلامی و دوره دفاع مقدس به مباحث زبانی پرداخته نمی‌شده است، هرچند برنامه ادبی تولید می‌شد. در سال ۶۷، همایش زبان فارسی در صدا و سیما برگزار می‌شود بعد یک دوره چهار ماه آموزش ویراستاری سپس شورای ویرایش تشکیل می‌شود که دکتر محمود باطنی از اعضای آن بودند. متأسفانه، وقتی شورا منحل شد، اسناد آن‌ها وجود ندارد. در حال حاضر، پنج جزوه آماده در حوزه ویرایش در صدا و سیما وجود دارد که هنوز منتشر نشده است.

وی خاطرنشان کرد: ما خیلی به سمت برنامک سازی رفتیم، زیرا که ستاد زبان فارسی سیما دستور جلسه برای ساخت آثار در حوزه آموزش در سه دوره کوتاه، میان و بلند مدت داشت که در مرحله اول برنامک‌ها ماند.

 عظیمی فرد به معرفی برنامه‌های این حوزه در تلویزیون و رادیو پرداخت که قند پهلو جزو آن‌ها بود و ناصر فیض دقایقی راجع به آن صحبت کرد.

ناصر فیض گفت: قندپهلو برنامه نوظهوری بود که مشابه نداشت از این رو مورد استقبال قرار گرفت؛ هر بار به یک بهانه به آنجا فراخوانده می‌شدیم، زیرا نهاد‌های مختلف به آن توجه می‌کردند. از فصل سوم به بعد با شیوه اجرا موافق نبودیم؛ استقبال فصل‌های اول به این دلیل بود که تازه بود و جاذبه داشت، ولی دیگر نمی‌شد همینطوری ادامه داد.

فیض افزود: شرکت کنندگان مشکل داشتند و نمی‌توانستند وزن و قافیه درست بگویند و گزینش نمی‌شدند و هیچ اتاق فکری وجود نداشت. آن برنامه صاحب نداشت و متأسفانه رسانه‌ها نگاه آماری داشتند و به تعداد پیامک‌ها و این مسائل توجه وی کردند. برخلاف عصر جدید که صاحب دارد و در شهرستان‌ها برای افراد کار تولید و آموزش داده می‌شود. قندپهلو شروع خوبی داشت و از معدود برنامه‌هایی بود که از ابتدای انقلاب اسلامی با دو برنامه اول جواب داد و مخاطبان استقبال کردند هرچند تا آخر یکنواخت ادامه پیدا کرد.

وی راجع به برنامه‌های هنری که در دست اقدام داشتند بیان کرد: وقتی استند آپ کمدی هنوز نیامده بود ما در حوزه هنری در سمنان برنامه تولید کردیم و گفتیم مدلی هست که به معضلات اجتماعی و ... بپردازد و نه اینکه طرف پدر خودش را مسخره کند، ولی هیچ کدام گوش نکردند. در نهایت، فقط چهار تا بشکه گذاشتند و ما پشت آن می‌نشستیم از اینرو مهمانان دیدند جدی نیست و دیگر نیامدند، چون تدارکات مناسبی نداشت وگرنه می‌توانست برنامه خوبی باشد. اگر برنامه‌های خوبی برای فصل‌های بعد در نظر می‌گرفتند مثل اینکه چهار مداح بیایند شعر طنز بگویند خیلی اتفاق خوبی می‌توانست بیافتد و شاید شاعران بزرگی مثل علی معلم تمایل به حضور پیدا می‌کردند و برنامه با کیفیت قبلی ادامه می‌یافت.

فاطمه عظیمی فرد در پایان سخنان ناصر فیض ابراز امیدواری کرد این برنامه که در نگاه مخاطب برنامه‌ای دوست داشتنی بود، با داشتن اتاق فکر بهتر پیش برود.

نشست زبان شناخت با پخش چند برنامه درباره آموزش زبان در رسانه ملی در بخش صدا و سیما و معرفی تازه‌ترین پژوهش‌ها و جزوات گروه زبان و رسانه مرکز تحقیقات صدا و سیما پایان یافت.

انتهای پیام/ 121