آوینی نسبت به آنچه می ساخت وفادار بود/ او باطن رزمندگان را به تصویر می کشید
به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع پرس خانم انیس دو ویکتور استادیار دانشگاه آوینیون فرانسه، از میهمانان این دوره سینما حقیقت است. نکته قابل توجهی که وی را از میهمانان دیگر جدا می کند تسلط او به زبان فارسی و تحقیق و مطالعه در مورد سینمای ایران و توجه ویژه به آوینی شناسی است.
مواردی که ایشان در مورد شهید آوینی مطرح می کند نشان دهنده نشان از یک مسئله مهم دارد و آن جایگاه جهانی آوینی در حوزه سینمای مستند است.
از آثار او می توان به مقالات زیر اشاره کرد.
"از جسد تا شهید: بازنمایی کشتگان جنگ در مطبوعات ایرانی به هنگام جنگ ایران و عراق"
"شهید آوینی، سینماگر و شهید"
***
آوینی همیشه در خط مقدم بود
وی با بیان اینکه، من می خواهم در مورد سینمای ایران در حوزه جنگ و آثار شهید آوینی صحبت کنم، گفت: باید تاکید کنم که آثار مهم سینمایی داستانی بعد از جنگ ساخته می شود و فیلمسازان در زمان جنگ به سمت آن نمی روند. سه گونه در این موضوع ساخته می شود. یا الهام بخشند یا از جنگ ویتنام و چجنگ جهانی دوم الهام گرفته شده است. اما در ایران، نوع سومی شکل گرفت که برای نمونه می توان به فیلم مرز ساخته جمشید حیدری و عقابها ساخته ساموئل خاچکیان نام برد.
استادیار دانشگاه آوینیون فرانسه، ادامه داد: در آن زمان گفتمانهای سیاسی و دینی نسبت به جنگ زیاد بود. ولی انعکاس آن در سینما به شکل دیگری بود. فیلمسازان با الهام گرفتن از کربلا و عاشورا که پیروزی با دین است آثارشان را خلق می کردند. این نوع سینما مردم را بسیج می کرد و به حرکت وا می داشت.
وی بنابراین در این فیلمها به جای تاکید روی مرگ، مسئله شهادت را مطرح می کردند. چطور می توانیم شهادت را بدون مرگ نشان دهیم؟ کارگردانان از نمادهای تعزیه که رویکردی مخاطب محور داشت استفاده می کردند. به طور خاص رسول ملاقلی پور و رسول صدر عاملی ژانر جدیدی را خلق می کردند. و بعد از آن و به طور اخص باید مرتضی آوینی نام برد که مجموعه آثار مستند سینمای جنگ در آن زمان و بعد از آن خلق کرد. که اولا به خاطر متعدد بدون آثار و به دلیل طولانی بودن آن قابل تامل است. آوینی نسبت به آنچه می ساخت وفادار بود و سعی می کرد که به تصاویرش تامل و تفکر کند.
استادیار دانشگاه آوینیون فرانسه، با اشاره به اینکه، نکته بارز آوینی این بود که فیلمهایش متفاوت از آثار تلویزیونی بود، اظهار داشت: ما عادت داریم که در آثار تلویزیونی نقاط اوج و تعلیق داشته باشیم که آوینی به این سمت و به دنبال صحنه های پر تنش نمی رفت و از لحظه شهادت رزمندگان تصویر نمی گرفت. نکته مهم در مورد آوینی این است که او در خط مقدم بود و باطن نامرئی رزمندگان را به تصویر می کشید.
وی ادامه داد: آوینی در مورد جنگ سوال مطرح کرده این فاصله را می گذارد که این فیلم واقعیت نیست و بازنمای واقعیت است. به طور خاص او با نحوه فیلم برداری و لحن شاعرانه اش این فاصله را ایجاد می کند. در واقع مدرنیته غرب را در این فیلمها نمی بینمی بلکه با تفکری نقادانه روبه هستیم. به بیان دیگر او روی مدرنیته سینمایی تاکید و به آن می رسد. و در آخر باید بگویم او سینماگری معناگراست که نقشی فعالانه در آثارش دارد.
