هواپیماربایی؛ سناریویی که با تلاش سپاه بی‌نتیجه ماند

گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس‌ـ رحیم محمدی؛ همزمان با آغاز جنگ تحمیلی رژیم بعثی عراق علیه ایران در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ سازمان مجاهدین خلق (منافقین) و نیز گروهک‌هایی که به دلایل مختلف با انقلاب اسلامی زاویه پیدا کرده بودند، برای تحت فشار قرار دادن نظام نوپای اسلامی و اغفال افکار عمومی جهان مبنی بر ناامن بودن ایران، دست به تحرکات و اقدامات تروریستی می‌زدند که از آن جمله، ربایش هواپیما‌های مسافربری به مقصد عراق بود.

به همین دلیل با فرمان امام خمینی (ره) در پنجم دی ۱۳۶۳ سپاه وارد عرصه امنیت پرواز کشور شد. در آن مقطع و بنا بر اعلام سردار محسن رضایی (فرمانده وقت سپاه) «چهل پنجاه هواپیما را برده بودند.» (۱)

لذا با ورود سپاه به عرصه امنیت پرواز کشور و حضور نامحسوس نیروهای پاسدار در هواپیماها، گزارشی مبنی بر موفقیت‌آمیز بودن ربایش هواپیما در ایران مخابره نشد و بدین شکل سناریوی هواپیماربایی در ایران پایان یافت. این موضوع و اقتدار نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی در آن، گاه دستمایه تولید فیلم و سریال‌هایی برای نمایش در سینماها و تلویزیون شد، اما طی این سال‌ها فعالیت چندانی در حوزه نشر و تولید کتاب با محوریت موضوع مذکور صورت نگرفت.

به همین دلیل چندی پیش و توسط نشر «سرو» ـ موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس - کتابی با عنوان «پرونده‌ای برای هواپیماربایی» به قلم «رضا جهان‌فر» به رشته تحریر درآمد؛ کتابی که با رویکرد جامعه‌شناسی جنگ، از پنج فصل تشکیل شده است.

از نکات قابل توجه در پژوهش تولید این کتاب، استفاه و بهره‌مندی از منابع مختلف، اعم از مطالب راهبردی رسانه‌ها از جمله «خبرگزاری دفاع مقدس» است. نویسنده برای بیان «تشکیلات جدید حفاظت هواپیمایی و امنیت پرواز» به مطلب منتشرشده در خبرگزاری دفاع مقدس (منتشره در تاریخ ۶ دی ۱۳۹۴) با عنوان «نامه امام و تأثیر آن بر اقتدار امنیتی سپاه» اشاره کرده است؛ لذا به همین بهانه نگاهی دوباره به آنچه درباره نقش امام خمینی (ره) در اقتدار امنیتی سپاه در تاریخ مورد نظر، ذکر شده خواهیم داشت:

سردار محسن رضایی، فرمانده وقت کل سپاه در نامه‌ای (به شماره ۱۳۷۴ـ۱ / ف. مورخ۶۷/۹/۱۰) به محضر امام خمینی (ره) درخواست رهنمود برای ادامه کار یا خاتمه یافتن مأموریت سپاه در عرصه مقابله با هواپیماربایی را می‌کند.

محسن رضایی در این نامه با اشاره به دستوری که امام خمینی (ره) در سال ۱۳۶۳ صادر و سپاه پاسداران را مسئول جلوگیری از هواپیماربایی فرمودند، یادآور شده: «سپاه از این مأموریت خطیر روسفید بیرون آمد و هشت مورد در هوا و دوازده مورد در زمین توطئه‌های ربودن هواپیما‌ها را خنثی کرد... پس از خاتمه ظاهری جنگ، حضور سپاه به طرق مختلف دستخوش برخورد‌های گوناگون شد که از لحاظ حفظ مسائل امنیتی پرواز، برای سپاه مشکلاتی ایجاد نموده و مجموعه تشکیلات موجود در فرودگاه با زنده کردن قوانین سابق، حضور سپاه را با طرح مسئله «نداشتن جایگاه قانونی» تخطئه می‌نمایند.»

امام خمینی (ره) هم در پاسخ به این نامه مرقوم فرمودند:

«جناب آقای محسن رضایی، فرمانده محترم سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

با تشکر از زحمات ارزشمند سپاه پاسداران در حراست از هواپیما‌ها و برخورد با هواپیماربایان و با ابلاغ سلام به آنان، سپاه پاسداران چون گذشته مسئول حفاظت هواپیما‌ها می‌باشد و در صورت ربوده شدن هواپیمایی، سپاه مسئول می‌باشد.

روح الله الموسوی الخمینی (۱۳۶۷/۱/۱۰)»

البته حدود وظایف سپاه پاسداران در حفاظت از هواپیما‌ها و لزوم برخورد شایسته با مردم از سوی مأمورین فرودگاه نیز موضوع دیگری بود که سه نفر از وزراء دولت وقت در سال ۱۳۶۷ آن را از امام خمینی (ره) جویا می‌شوند.

«با سلام و اهدای تحیات، پیرو صدور فرمان حضرتعالی مبنی بر مسئولیت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در قبال ربوده شدن هواپیماها، در اقدام جهت تهیه و تدوین آیین‌نامۀ اجرایی حفاظت از هواپیما‌ها و نحوه ادارۀ فرودگاه‌های کشور، این سوال پیش آمده است که آیا منظور حضرتعالی از حفاظت هواپیما‌ها مسئولیت سپاه پاسداران در کل امور فرودگاه، شامل حفاظت پارکینگ هواپیماها، باند پرواز، درب‌های ورودی و خروجی باند و سالن‌ها، همچنین مسئولیت نیرو‌های انتظامی شهربانی و گمرکات و اطلاعاتی (حراست مستقر در فرودگاه) بوده؟ یا مسئولیت سپاه صرفاً در قالب گارد پرواز به منظور مقابله با ربودن هواپیما در هوا می‌باشد؟ خاطرنشان می‌سازد کنترل ترددها، امور مربوط به حراست‌ها، امور انتظامی، امور گمرکی و... بر اساس قوانین و مقررات جاری هم‌اکنون توسط ارگان‌های مسئول در حال انجام است. خواهشمند است اینجانبان را راهنمایی و ارشاد فرمایید.

محمد سعیدی‌کیا وزیر راه و ترابری ـ محمد محمدی ری‌شهری وزیر اطلاعات ـ محمدجواد ایروانی وزیر امور اقتصادی و دارایی»

به دنبال طرح این موضوع از سوی وزرای مورد اشاره، امام خمینی (ره) در پاسخ عنوان می‌کنند: «بنا بر گزارشات واصله، وضع فرودگاه بسیار خراب است. گاهی برای یک قطعۀ کوچک طلا و چیز‌هایی از این قبیل که خارج نگردد، مردم را اذیت می‌کنند. فرودگاه هر کشوری چهره ظاهری آن کشور در برابر بیگانگان است. قبلاً گفته‌ام حفاظت هواپیما‌ها با سپاه است. مقدمات و مؤخرات آن هم با نخست‌وزیر است که با مسئولین مربوطه جلسه بگذارد و مسئله را حل کند. اکنون نیز تأکید می‌کنم که آقای نخست‌وزیر در اسرع اوقات این مسئله را حل نماید و گزارش آن را به اینجانب بدهد و نگذارد مردم بیش از این در رنج باشند. والسلام. روح‌اللّه الموسوی الخمینی (۱۳۶۷/۱۱/۳)»

۱) کتاب پرونده‌ای برای هواپیماربایی - رضا جهان‌فر - نشر سرو

انتهای پیام/ 231