مرکز پژوهش‌های مجلس گزارش داد؛

وجود ۲ میلیون مهاجر غیرقانونی و چالش‌های تحصیل کودکان آنها

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی طی گزارشی به بررسی چالش‌های تحصیل کودکان مهاجر در ایران از منظر تقنینی، نظارتی و اجرایی پرداخته و راهکار‌های پیشنهادی خود را هم ارائه کرده است.
کد خبر: ۵۲۷۴۷۷
تاریخ انتشار: ۱۷ خرداد ۱۴۰۱ - ۱۷:۳۷ - 07June 2022

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس/ وجود ۲ میلیون مهاجر غیرقانونی و چالش‌های تحصیل کودکانبه گزارش گروه اخبار داخلی دفاع‌پرس، دفتر مطالعات اجتماعی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، طی گزارشی به بررسی تحصیل کودکان مهاجر در ایران از منظر چالش‌های تقنینی، نظارتی و اجرایی پرداخته و راهکار‌های پیشنهادی خود را هم ارائه کرده است.

در این گزارش آمده است: تعداد دانش‌آموزان غیرایرانی ثبت نام شده در مدارس کشور ایران از سال ۱۳۸۵ با شیبی ثابت رو به افزایش بوده است. در سال تحصیلی ۱۳۹۹ـ ۱۳۹۸ بیش از ۵۰۳ هزار دانش آموز غیرایرانی در بیش از ۲۸ هزار مدرسه ایرانی سراسر کشور ثبت‌نام شده بودند. این در حالی است که همواره سیاست‌های متفاوتی در طول ۴۰ سال اخیر درخصوص نحوه مواجهه با دانش آموزان اتباع، اعم از پذیرش یا عدم پذیرش آنها، رایگان بودن تحصیل آنها، شرایط تحصیل کودکان اتباع در نسبت با مسائل اقامتی ایشان و مانند آن، اتخاذ شده است.

در این گزارش تصریح شده است: سیاست‌های تحصیل اتباع، همواره متأثر از سیاست‌های کلی دولت در خصوص اتباع افغانستانی (به دلیل غلبه تعداد اتباع این کشور نسبت به سایر کشور‌ها در ایران) بوده است. از یک سو، در ایران خدمات آموزشی به اتباع قانونی به شکلی سخاوتمندانه ارائه می‌شود و از سوی دیگر، به دلیل حضور حدود دو میلیون نفر مهاجر غیرقانونی، موانع متعددی پیش روی این کودکان قرار دارد.

در این گزارش با بیان اینکه می‌توان گفت همواره دو قطب مخالف در مسئله مهاجران افغانستانی به ایران در سطح سیاستگذاری وجود داشته است، آمده است: نگاه تهدیدمحور با محوریت سیاست‌های بازگشت مهاجران و بار مالی آموزش اتباع افغانستانی برای دولت ایران و نگاه فرصت‌محور جهت اشاعه فرهنگ ایرانی ـ اسلامی در منطقه و به ویژه درخصوص مهاجران قانونی و همچنین پس از انتشار فرمان رهبری.

در ادامه این گزارش بیان شده است: پیش از انتشار فرمان مقام معظم رهبری مبنی بر حق تحصیل همه کودکان مهاجر حاضر در ایران در سال ۱۳۹۴، تنها دانش آموزان دارای مدرک اقامت قانونی با پرداخت هزینه‌های تحصیل حق تحصیل در مدارس ایران را داشتند. این فرمان نقطه عطفی در تاریخ تحصیل کودکان مهاجر در ایران بود که سه تغییر را موجب شد؛ رایگان شدن حضور دانش آموزان مهاجر در مدارس دولتی ایران، فراهم شدن امکان تحصیل کودکان مهاجر غیرقانونی و بدون مدرک، تعیین تکلیف مدارس خودگردان (مدارسی که مهاجران حاضر در ایران ایجاد و مدیریت می‌کردند).

چالش‌های تحصیل کودکان مهاجر در ایران

در ادامه این گزارش چالش‌های تحصیل کودکان مهاجر در ایران تشریح شده و آمده است: تحصیل کودکان مهاجر در مدارس ایران با چالش‌های مختلفی روبرو است. چالش‌های قانونی و اجرایی از جمله این چالش‌هاست. نبود روال مشخص و پایدار در آیین‌نامه‌های داخلی پیرامون ثبت‌نام کودکان بدون مدرک و عدم ثبت‌نام آنان در برخی موارد، اجرای سلیقه‌ای قوانین و آیین‌نامه‌ها در مدارس و عدم نظارت کافی و تبدیل شدن نقصان قانونی به ناکارآمدی اجرایی در زمینه ورود و اقامت مهاجران و تبدیل حق تحصیل کودکان به دستاویز و مدرکی جهت اقامت خانواده از چالش‌هایی است که ذیل این چالش کلی قرار می‌گیرند.

چالش‌های فرهنگی در این گزارش هم مورد تاکید قرار گرفته و در توضیح این چالش آمده است: مطالبه جداسازی کلاس‌های درس در سطوح بالای تصمیم‌گیری کشور، نبود محتوای آموزشی متناسب با همزیستی کودکان ایرانی و مهاجر در کنار هم در مدارس، عدم بازآموزی کادر آموزشی و اجرایی مدارس و عدم اهتمام به تحصیل دختران مهاجر در برخی مناطق، از جمله چالش‌های فرهنگی است.

در توضیح چالش‌های اقتصادی هم بیان شده است: ضعف جدی وضعیت معیشتی خانواده‌های مهاجر و ضرورت اشتغال به کار کودکان مهاجر برای تأمین نیاز‌های خانواده، تنگنای اقتصادی خانواده برای ثبت‌نام چند فرزند در مدرسه و ایجاد هزینه‌های ناپیدای زندگی مهاجران در ایران از جمله چالش‌های اقتصادی است.

حاشیه‌نشینی جمعیت مهاجران در کشور، ناپایداری حضور مهاجران در ایران و حضور بدون چشم انداز آنان در ایران، ذهنیت منفی مهاجران از موطن‌شان، فقدان همبستگی بین نهاد آموزش و سایر نهاد‌های خدمت‌رسان به مهاجران، ذهنیت و مواجهه مهاجران و جامعه ایرانی به صورت متقابل و همچنین وجود ابهامات فراوان درخصوص وضعیت مهاجران در ایران، از چالش‌های اجتماعی است که در گزارش مرکز پزوهش‌های مجلس شورای اسلامی مورد توجه قرار گرفته است.

جمعیت مهاجران بازمانده از تحصیل در نسل دوم و سوم، مستعد بزهکاری به واسطه محرومیت اجتماعی و بازنمایی منفی از مهاجران طرد شده از مدارس در رسانه‌های بیگانه هم از چالش‌های امنیتی این مسئله است.

پیشنهادات مرکز پژوهش‌ها

در ادامه گزارش مرکز پزوهش‌های مجلس آمده است: برای مدیریت چالش‌های گفته شده و کاهش آثار منفی این چالش‌ها و افزایش فرصت‌های حاصل از فرمان رهبری مبنی بر حق تحصیل همه کودکان مهاجر حاضر در ایران، این گزارش پیشنهاد‌های تقنینی، نظارتی و اجرایی زیر را ارائه داده است. لازم است تأکید شود که هریک از پیشنهاد‌های اجرایی نیز در صورت پایداری وضعیت تحصیل کودکان در قالب پیشنهاد‌های تقنینی و نظارتی، قابلیت تبدیل به یک مطالبه نظارتی را داراست.

- تدوین قانون ادغام اجتماعی اتباع و تأکید بر یک سرفصل ذیل آن درخصوص تحصیل کودکان پیشنهاد تقنینی گزارش حاضر و پیگیری نظارتی از دولت در مورد کیفیت و کمیت وضعیت اجرای فرمان رهبری درخصوص تحصیل کودکان مهاجر برای جلوگیری از تفسیر‌های شخصی و پایدارسازی روند اجرای آن.

- پیگیری نظارتی از دولت برای در اولویت قرار دادن برگزاری سریع و گسترده دوره‌های آموزشی برای مدیران، کادر و معلمان مدارس پذیرنده مهاجران با هدف اشاعه پروتکل‌ها و استانداردسازی رفتار با مهاجران و کودکان مهاجر در قالب آیین‌نامه‌های داخلی آموزش وپرورش از پیشنهاد‌های نظارتی مدنظر این گزارش است.

- پیشنهاد‌های اجرایی هم در گزارش مرکز پژوهش‌ها مورد توجه قرار گرفته و در این زمینه آمده است: تدارک تشکیل کمیته یا کارگروه ویژه در ادارات کل آموزش وپرورش استان‌ها برای بررسی موارد خاص تحصیل مهاجران و جلوگیری از اعمال سلایق شخصی در موارد گوناگون، فعال سازی ظرفیت‌های فعالان افغانستانی برای تأسیس مدارس خودگردان به ویژه به عنوان اولین پایگاه ادغام دانش آموزان مهاجر برای ورود به مدارس ایرانی با محتوای درسی استاندارد و تحت نظارت مستقیم وزارت آموزش و پرورش، عدم جداسازی اجباری دانش آموزان ایرانی و افغانستانی در مدارس و جلوگیری از جدا کردن اجباری شیفت دانش آموزان مهاجر از شیفت دانش آموزان ایرانی در مدارس دو شیفته و اولویت تحصیل این دو گروه در کنار هم و در کلاس‌های مشترک و در شیفت‌های یکسان در قالب آیین نامه‌های داخلی آموزش وپرورش از جمله این پیشنهادات است.

همچنین توسعه آموزش مجازی برای کودکان اتباع بازمانده از تحصیل، لزوم تولید محتوای آموزشی در کتاب‌های درسی درخصوص معرفی و شناخت حوزه تمدنی ایران در محدوده‌ای از هندوستان، افغانستان، پاکستان و کشور‌های آسیای میانه (تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان و قزاقستان) و حوزه جغرافیایی قفقاز (آذربایجان، ارمنستان و گرجستان) و همچنین دوران اسلامی به منظور آشناسازی هم زمان دانش آموزان ایرانی و مهاجر درخصوص ارتباطات فرهنگی وثیق کشور‌ها در گذشته با محوریت چهره‌ها و مفاخر تاریخی ایران فرهنگی، تولید محتوای آموزشی در کتاب‌های درسی جاری کشور با موضوع توجه به مهاجران و پذیرش اختلاف‌ها و دعوت به وحدت کودکان ایرانی با مهاجران با محوریت تعمیق فرهنگ اخوت اسلامی، برقراری ارتباط سازمانی میان خیریه‌ها و مدارس با هدف رفع کمبود‌های ضروری دانش آموزان مهاجر از دیگر پیشنهادات اجرایی است.

در ادامه پیشنهادات اجرایی این گزارش آمده است: توجه به آموزش‌های مهارتی، فنی و هنرستانی در مدارس دارای سرانه بالای مهاجران با هدف توسعه اشتغال سالم، سرمایه گذاری در حوزه بازنمایی رسانه‌ای حضور دانش آموزان مهاجر در ایران و روایت داستان‌های واقعی تحصیل آنان در مدارس ایران در سطح بین المللی جهت ایجاد تصویر مثبت از ایران در جهان و افزایش جذب کمک‌های بین المللی هم باید مورد توجه قرار گیرد.

انتهای پیام/ 141

نظر شما
پربیننده ها