ایثار و شهادت با رنگ و بوی هنر

مدیریت شهری در سال‌های اخیر با تکیه بر این دو اصل تلاش کرده تا ارزش‌های انسانی، دینی و الهی را در شهر به نمایش در آورد. یکی از ارزش‌های مهم بشری که از دیرباز مورد توجه ادیان و ملل مختلف قرار گرفته، ایثار و شهادت است. این موضوع در سطح وسیع در ادبیات و تاریخ و فرهنگ ما دیده می‌شود و دفاع مقدس با بروز جنگ تحمیلی باعث شد تا مفاهیمی نظیر ایثار و شهادت شکل و شمایل جدی‌تری به خود بگیرد.

فرهنگ ایثار و شهادت مجموعه ای از افکار، اعتقادات، باورها، ارزش ها، پسندها، علایق، دلبستگی ها، روابط، عرف و عاداتی است که در جریان انقلاب و با توجه به پیشینه دینی ملت بارور شد و در دوران دفاع مقدس تجلی یافت. حفظ یاد و خاطره شهدا به عنوان ارزشهای دفاع مقدس کاری است که به خوبی می‌تواند با تکیه بر هنر در فضاهای شهری نمود پیداکند، برگزاری سمپوزیوم مجسمه سازی دفاع مقدس در هفته ای که به این موضوع اختصاص پیدا کرده یکی از مهمترین آنهاست.

سمپوزیومی به نام شهدا

سازمان زیباسازی شهر تهران به منظور تکریم و پاسداشت ایثارگران عرصه دفاع مقدس و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت، در چهارمین دوره سمپوزیوم ملی مجسمه‌سازی دفاع مقدس توانست دین خود را به شهدا ادا کرده و فضاهای شهری را با استفاده از مجسمه هایی با محتوای ایثار و شهادت مزین کند.

با توجه به اینکه هدف این سمپوزیوم چهارم طراحی و ساخت المان‌های حجمی یادمانی با موضوعات مرتبط از قبیل دفاع، ایثار، شهادت، جانبازی و مقاومت بود تلاش شد تا رشادت، جانثاری، ایثارگری، عزم و اراده آهنین رزمندگان اسلام که موجب عزت، سربلندی و غرور ملی شده‌است، دستمایه طراحی آثار خلاقانه هنری قرار گرفته و در آثار یادمانی متجلی گردد.

علیزاده مدیرعامل سازمان زیباسازی شهر تهران با اشاره به برگزاری این سمپوزیوم برای چهارمین دور متوالی، گفت: در مجموع از 114 اثر رسیده به دبیر خانه در نهایت 10 طرح به عنوان اثر نهایی انتخاب شد.

او با بیان اینکه در دوره های قبلی سمپوزیوم دفاع مقدس موضوع شهدا و ساخت سردیس آنها را انجام دادیم، افزود: این دوره از هنرمندان خواسته شد تا طرح هایی با المان های ایثار و شهادت به دبیرخانه ارسال کنند و آثار رسیده خلاقانه بوده و طرح‌های ویژه و منحصر به فردی داشت.

گروسیان، سالاریان، عنایت زاده و سیروس صبری اسم اعضای هیات داوران است که طرح‌های رسیده را بررسی کرده و در نهایت 10 اثر را برای اجرا در این دوره انتخاب کردند، دکتر علیزاده با اشاره به این موضوع ادامه داد: مجموع این آثار پس از تکمیل در فضای پارک موزه قرار خواهد گرفت.

از استقامت سرو تا پیروزی

10 شرکت کننده در این دوره از سمپوزیوم در یک فضای کارگاهی از 20 شهریور تا 7 مهرماه با متریال آهن و برخی از شرکت کنندگان طرح‌های خود را به شیوه‌های دیگر مانند مدل سازی، خمیر و گچ ساخته و در نهایت در یک فرصت 40 روزه مشخص کارهای خود را برای قرارگیری در فضای باز آماده می‌کنند.

یکی از هنرمندان شرکت‌کننده در چهارمین سمپوزیوم مجسمه‌سازی دفاع مقدس با اشاره به برخی ویژگی‌های سمپوزیوم مجسمه‌سازی، گفت: قدرت یادگیری در این گونه محافل برای یک مجسمه ساز به قدری بالاست که در هیچ کلاس آموزشی نمی‌توان مانند آن را، تجربه کرد.

هادی عارفی‌منش با تاکید براینکه من اجرای تنها اثر فیگوگراتیو با جنس گچ را در این سمپوزیوم بر عهده داشتم و شاید دلیل آن، عقیده ای باشد که در این رشته دارم، افزود: من بر این عقیده هستم که هر هنرمندی باید از کارش شناسنامه داشته باشد و هر هنرمندی را با یک شاخصه در میان سایر ویژگی ها بشناسند.

به گفته او اجرای تدابیری در قالب سمپوزیوم و محدود نکردن آن به شهر تهران و دعوت از تمام استان‌ها برای شرکت در این گونه محافل باعث فراهم کردن بستر آشنایی با اساتید بزرگی در رشته مجسمه‌سازی شده و این مساله باعث افتخار خواهد بود.


او درمورد اثر ارائه شده خود به این سمپوزیوم گفت: مجسمه گچی این سمپوزیوم نمایی از افتخار است و دست‌های رو به بالا همان نماد را دارد که یک قهرمان المپیک در زمان پیروزی با در دست گرفتن پرچم کشورمان، دور افتخار می زند.

عارفی منش معتقد است شهدا هم برای ما همین جایگاه را دارند زیرا آنها با عمل خود، افتخار و غرور را برای کشور به همراه آوردند و این مجسمه قصد دارد بگوید که شهدا دارنده خوش رنگ ترین مدال جهانی در فداکاری و ایثار را از آن خود کرده اند.

بهنام آخربین مغانلو دیگر هنرمند شرکت‌کننده در این سمپوزیوم با بیان اینکه کار من در این سمپوزیوم نخستین تجربه من در کار فلز بود، گفت: با توجه به نوع متریال کار برایم جذابیت و هیجان خاص خود را داشت، کاری که من در این دوره ارایه کردم درباره سرو است که از دیرباز نماد استقامت ایرانی ها بود. البته این نماد قبلا هم توسط هنرمندان دیگری و با مواد دیگری ساخته و اجرا شده است و من برای اینکه فضای کار کمی متفاوت تر از قبل باشد، به جای فایبرگلاس و ورقه آهن، از فلز استفاده کردم.

مغانلو در خصوص چرایی انتخاب ٣ سرو کنار یکدیگر گفت: من بر این باور بودم که سرو به تنهایی نمی تواند معنای استقامت را منتقل کند اما در صورتی که سه عدد باشد ترکیب هنری خوبی به خود گرفته و توازن برقرار می شود.

 

ایوب آقایی شرکت در این سمپوزیوم را جزو دومین تجربه های جدی اش در برنامه های سازمان زیباسازی دانست و گفت: کلیت برگزاری این سمپوزیوم ها مثبت است چرا که حداقل منجر به محک زدن هنرمند در شرایط بدون رقابت فراهم شد.

به گفته او نحوه کار داوری آثار برای انتخاب آنها در سمپوزیوم یکی از ویژگی های مثبت آن ارزیابی می شود چرا که داوران آثار را بدون اینکه بدانند به نام چه کسی است داوری و انتخاب کردند.

 

او درمورد کار خود در این دوره از سمپوزیوم گفت: عنوان اثری که ارائه کردم، خیر و شر است و در آن از دو فرم استفاده شده که یکی از آنها با رنگ سفید و دیگری با رنگ مشکی نشان داده شد و قصد این بود که این معنا را منتقل کنم که همواره مقابل هر خوبی و خیری یک عامل بد یا شر وجود دارد که می تواند این دو را به تقابل با یکدیگر وادار کند و جنگ بین ایران و عراق هم نمونه ای از همین تقابل خیر و شرها بود که ایران در آن به رنگ سفید نشان داده می شود.

یکی دیگر از شرکت کنندگان در این دوره از سمپوزویم دفاع مقدس گفت: تجربه خوبی که هر سمپوزیوم در اختیار هنرمند می گذارد یکی از عوامل تشویق او برای شرکت در دوره‌های بعدی بوده و می توان این اقدام سازمان زیباسازی شهر تهران را قابل تقدیر دانست.

او که تنها هنرمندی بود که در این سمپوزیوم، ساخت اثری با جنس خمیر مجسمه‌سازی را بر عهده داشت، در خصوص اثرش گفت: من در دوران دانشجویی طرح های بسیاری پیرامون موضوعات آن زمان که به جنگ و دفاع مقدس اختصاص داشت، طراحی کردم اما هیچ گاه فرصت آن فراهم نشد تا بتوانم یکی از آنها را اجرایی کنم.

او این سمپوزیوم را بهانه ای دانست تا یکی از طرح هایی که خیلی به آن علاقمند بودم را در غالب یک مجسمه در حدود 3 متر اجرا کند و افزود: طرح من در این دوره مربوط به یک موتورسوار آرپیچی زن بود که یکی از تصاویر نقش بسته در اذهان عمومی مردم بوده و می توان آن را با یک مجسمه هر چند کوچک، به تصویر کشید.

او با بیان اینکه وظیفه هنرمند این است که وضعیت زمان گذشته و حال خود را به گونه ای ترسیم کند و از این طریق کار اطلاع رسانی را انجام دهد، ادامه داد: دفاع مقدس نیز یکی از وقایعی است که هر چقدر هم هنرمندان با آثار خود آن را به تصویر بکشند باز هم کم بوده و جای کار بسیاری دارد. همچنین می توان به مسئولان اجرایی پیشنهاد داد که ابعاد مختلف موضوعی جنگ و آثار آن را در قالب چند سمپوزیوم به تصویر بکشند.


بدون شک اثری که یک هنر انتزاعی یا واقعی بعد از اجرا و جانمایی در ذهن مردم می گذارد شاید در قالب هیچ متن یا فعالیت های تئوری و تحصیلی نگذارد لذا توجه به آن امری ضروری است از این رو به نظر می رسد برگزاری هرساله سمپوزیوم مجسمه‌سازی دفاع مقدس توانسته این موضوع را بیش از هر زمان دیگر در فضاهای شهر گسترش دهد.

منبع: دانا