فعاليت فرهنگي و هنري در عرصه دفاع مقدس نيز همچون هر پديده و مساله ديگري همواره با تغيير فصلها و نوسانهايي همراه بوده و خواهد بود.
"هنر دفاع مقدس ديگر مخاطب ندارد"...، "دوره اين سينما گذشته است"...، "سينماي دفاع مقدس مرده" ، "به زور كه نميتوان مردم را براي ديدن توپ و تانك به سينما كشاند"... ، گزيدهاي از سخنان برخي افراد طي سالهاي گذشته بوده هر وقت كه سخن از هنر و به طور اخص سينماي دفاع مقدس و لزوم توجه بيشتر به اين ژانر به ميان آمده است , فرياد زدهاند. نياز به نام بردن از گويندگان اين جملات نيست كه اصلا روي سخن با افراد نيست . روي سخن با تفكري است كه هر پديده و موقعيتي را مطلق ميبيند كه شايد اگر با اندكي تامل به حافظه تاريخي اين سرزمين رجوع ميكرد با احتياط بيشتري به قضاوت اين "ميراث" و مسايل پيراموني هر آنچه به عنوان ميراث و گنجينههاي يك ملت به شمار ميرود خاصه "ميراث وطنخواهي" در اين سرزمين ميپرداخت.
از سويي ، فعاليت فرهنگي و هنري در عرصه دفاع مقدس نيز همچون هر پديده و مساله ديگري همواره با نوسانهايي همراه بوده و خواهد بود. در مقاطعي نيز همچون هر موضوع و حوزه ديگري دچار ركود و احيا ميشويم و اين ركود همچون خزاني است كه به طور حتم بهار ديگري را پس از خود خواهد ديد . چنانچه در دو سه سال گذشته شاهد احياي مجدد اين ژانر وساخت و اكران آثار پر مخاطبي در اين حوزه بوديم . اما اين هم پايان راه نيست . بدانيم و بپذيريم كه باز هم ركود خواهيم ديد و باز هم احيا و پاييز و زمستان و بهار و تابستانهاي بسيار ديگري در راه هستند . زيبايي و طراوت اين روند نيز در همين تغييرات و نوسانات است اما ديگر بيانصافي است كه پاييز و زمستان را "پايان" بنمايانيم !
از خاطر نبردهايم و نميتوان هم از خاطرات ربود عناوين پرمخاطبترين فيلمهاي سه دهه گذشته را . عقابها ، كانيمانگا، افق، آژانس شيشهاي،دوئل، از كرخه تا راين، اخراجيها، فرزند خاك، روز سوم و ... فارغ از اينكه تا چه اندازه با اين آثار موافق يا مخالف بودهايم ، به هر حال در حوزه سينماي دفاع مقدس جاي ميگيرند . پس باز هم بيانصافي است كه سليقه و حدس و گمان خود را بر عهده مردم بياندازيم و از زبان مردم به پايان اين سينما برسيم. چرا كه مردم همواره در صحنه پاسداشت اين عرصه بودهاند و اينكه در آينده نيز چگونه باشند ، باز هم خودشان خواهند بود و هيچگاه به خاطر ذهنيات و نوشتههاي من و ديگران از آمدن بازنماندهاند .
اما "ركود" نيز خود به دلايلي ايجاد ميشود كه باز هم به معني عدم استقبال مخاطب و خسته شدن مردم از اين ژانر نيست بلكه به اين خاطر است كه كه ارايه اثر جذاب و تصويري درست در اين حوزه ملزوماتي ميخواهد و در اين بين نيز اغلب در شعار همراهي و حمايت همگي همراهند، اما در عمل ...?! . همچنين فعاليتها و اجراهاي هنري ما اكنون به مناسبتهاي خاص نظير سوم خرداد و هفته دفاع مقدس خلاصه شده است در صورتيكه اگر بخواهيم فرهنگ دفاع مقدس هميشه در جامعه جاري باشد بايد در تمام سال شاهد فعاليت در اين حوزه باشيم. عادت كردهايم كه هر سال تنها موقع جشنوارهها كارهايي انجام شود و بعد كار تعطيل تا اين كه سال بعد دوباره ميگويند كارهاي تازهاي در راه است . به اين ترتيب خيل عظيمي از وقت و هزينه صرف شده براي خلق آثار هنري دفاع مقدس در جشنوارهها دفن ميشوند . همان طور كه در جشنواره تئاتر دفاع مقدس تعداد بسيار اندك بود و اين همه تلاش به هدر ميرود . در حوزه سينما نيز كه به هر حال وضع كمي فرق ميكند و موضوع اصلا نبود تماشاگر نيست، بلكه مسئله به نبود امكانات و بودجه براي ساخت آثار جذاب مربوط ميشود. براي ساخت يك فيلم در عرصه دفاع مقدس _چه مربوط به سالهاي جنگ تحميلي و چه سالهاي قبل و بعد از آن - هزينه زيادي براي كار در خور شان آن لازم است و به همين علت بخش خصوصي به تنهايي نميتواند وارد اين عرصه شود. حتي برخي نهادها هم در مقابل امكاناتي كه ميدهد، مثل لباس، گلوله و فضا و... كرايه ميگيرند. تهيهكنندگان هم براي كم هزينه شدن فيلم شان، به قولي از اساس "خاكريز" را حذف ميكنند و به سراغ عرصههاي ديگري ميروند. در حالي كه همواره نتيجه كار در عرصه دفاع مقدس مورد توجه مردم بوده است و اغلب آثار سينماي دفاع مقدس، در تمام ادوار موفق و پرفروش از آب درآمده است.
سالها از آغاز 8 سال دفاع مقدس ميگذرد، اما به اعتقاد بسياري، هنوز بازتاب مناسب و ايدآل بركات و خاطرات اين دوره مهم از تاريخ ايران اسلامي در محصولات فرهنگي- هنري آنچنان كه بايد ديده نميشود . اين بازتاب، اگرچه در عرصههاي گوناگون به ويژه ادبيات، سينما و تئاتر به پيدايش گونههاي نويني منجر شده است، اما بهنظر ميرسد همچنان از سطح انتظار جامعه فرهنگي كشور و نيز مسئولان فاصله دارد. با اين حال چشم انداز آينده حركت در فرهنگ و هنر دفاع مقدس، همچنان روشن و اميدواركننده است. ما كوهي از خاطرات دفاع مقدس داريم و انبوهي از شخصيتهاي بينظير كه هنوز درباره شان كاري نشده است. همين حالا ميتوان بسيار نام را مطرح كرد كه دستمايههاي خوبي براي سريال، نمايش نامه، فيلم و... هستند. همچنين مسايل پيراموني و در حقيقت پشت صحنه جنگ تحميلي و گردانندگان آن كه رهبر معظم انقلاب در ديدار تاريخ ساز سال 85 با سينماگران به آن اشاره داشتند مغفول مانده است و اين وظيفه ، مختص نسل خاصي نيست . اين رسالت تمامي نسلهاي اول و دوم و سوم و ... است و البته دور از ذهن نيز نخواهد بود اگر بگوييم نسل بعدي حتي بيش از خودمان به سراغ ميراث دفاع مقدس خواهد رفت و بركات پرشمار آن را در ايران فردا جاري خواهد ساخت.